The noise of time is het laatste boek van de Britse schrijver Julian Barnes, van wie ik al vrij veel gelezen heb. Het boek gaat over de beroemde Russische componist Dmitri Shostakovich (1906-1975). Hij leefde in een moeilijke tijd, met name na de machtsovername door de bolsjevieken.
Barnes schreef geen biografie, maar een roman die focust op drie cruciale periodes in zijn leven, in 1936, 1948 en 1960. Gedurende een groot deel van zijn leven was Stalin aan de macht, en de greep van deze dictator en de communistische partij op de samenleving was zeer groot. Als componist kon je niet zomaar wat schrijven en laten opvoeren. Na een genadeloze kritiek in de Pravda op Shostakovich’ opera vreest de componist voor zijn leven. De macht kan hem verpletteren, zoals ze dat met velen in die tijd deed. Door een gelukkig toeval blijft de componist buiten schot.
In 1948, na de oorlog, wordt hij persoonlijk door Stalin opgedragen om deel uit te maken van een Sovjetdelegatie op een congres in de VS. Shostakovich wordt door de omstandigheden gedwongen het officiële partijstandpunt te vertolken (b.v. door Stravinsky te verloochenen) i.p.v. zijn persoonlijke visie.
In 1960 is de politieke situatie veranderd door Chroesjtsjov, die de ‘persoonscultus’ onder Stalin had aangeklaagd. Deze keer wordt de alom geprezen componist gedwongen lid te worden van de communistische partij, opnieuw tegen zijn persoonlijke overtuiging… Deze geschiedenis gaat over de machtsconcentratie van de partijleiding versus het kwetsbare individu, dat zichzelf moet verloochenen om zijn hachje te redden of om gewoon als componist te kunnen blijven werken en dus ook over de vele compromissen die hij moet sluiten. Stukje bij beetje worden ook andere facetten van zijn leven (zijn relaties b.v.) mee geschetst. Dit is een boeiend boek omdat het een boeiende geschiedenis vertelt. Dus lezenswaardig, alhoewel ik persoonlijk vind dat ik al sterkere boeken van Barnes gelezen heb. Het boek is ook vertaald in het Nederlands als ‘Het tumult van de tijd’.
Fons Mariën, 22/07/2016
dagelijks iets degelijks 