Fons Mariën las “Grand Hotel Europa” van Ilja Leonard Pfeijffer.
‘Grand Hotel Europa’ van de Nederlandse auteur Ilja Leonard Pfeiffer is een grootse roman, zowel inhoudelijk als qua volume (meer dan 500 bladzijden).
De titel slaat op het hotel waar Pfeijffer een tijdlang verblijft om er te schrijven over zijn afgelopen relatie met de Italiaanse kunsthistorica Clio. Het hotel en wat er daar gebeurt fungeert ook als raamvertelling. Zo lezen we afwisselend over het hotel en over de relatie met Clio.
Het hotel is vergane glorie, met een beperkt aantal vaste gasten, veelal excentriekelingen. De vergane glorie staat symbool voor Europa, dat vooral groots is in zijn verleden. De roman in zijn geheel is een reflectie over de toestand en toekomst van “het Avondland”. Pfeijffer ziet vooral een toekomst in Europa als ideale speeltuin voor toeristen, met zijn vele monumenten, musea en andere bezienswaardigheden.
Het verhaal over de relatie met Clio sluit hierbij aan. Ze ontmoeten elkaar in Genua (waar Pfeijffer woonde, cfr. zijn boek “La Superba”). Vrij vlug in hun relatie verhuizen ze naar Venetië, waar Clio een betrekking aangeboden kreeg als lesgeefster bij de Accademia. Venetië is tegelijk de toeristische stad bij uitstek, die kreunt onder het massatoerisme. Venetië is het slachtoffer van zijn eigen succes. Pfeiffer wordt in deze verhaallijn gecontacteerd door een Nederlands productieteam dat met hem een documentaire wil draaien over het toerisme wereldwijd. Deze verhaallijn leent er zich toe verschillende facetten van het toerisme, en vooral dan het massatoerisme, te belichten. Een uitgelezen kans voor de verteller om een aantal boeiende bedenkingen bij het fenomeen te maken. Een andere verhaallijn is de gezamenlijke zoektocht van Ilja en Clio naar het laatste schilderij van Caravaggio (zij is als kunsthistorica vooral gespecialiseerd in zijn werk), wat eveneens een aantal boeiende passages oplevert.
In het Grand Hotel maakt Ilja ook kennis met de piccolo Abdul, een vluchteling uit Afrika. Zijn verhaal over de levensgevaarlijke tocht door de woestijn en over de Middellandse zee moet contrasteren met de verhalen over toeristen. Verder is er het personage van de bejaarde majordomus, die dreigt aan de kant gezet te worden door de nieuwe eigenaar van het hotel, de Chinees Wang. Deze Chinees slaagt er wel in een nieuw cliënteel aan te trekken, nl. grote aantallen Chinezen. Dat gaat gepaard met enkele opvallende wijzigingen in het hotel die symbolisch staan voor de oude glorie (het oude Europa) die moet wijken voor het nieuwe, het vreemde en toekomstgerichte.
Ilja Leonard Pfeijffer slaagt erin de verschillende verhaallijnen aan het einde te doen samenkomen. Zijn boek is dan ook een meesterlijke constructie. Neem hierbij nog de meesterlijke, soms erg barokke stijl en je kan spreken van een meesterwerk. Tegelijk biedt dit boek ook een visie van de auteur op Europa, wat stof tot nadenken is voor de lezer.
Fons Mariën
Bovenstaande illustratie is ontleend aan lees.bol.com.
dagelijks iets degelijks 
Het is ook een bijbel voor de politiek correcten. Hij vat het nochtans goed samen: “Eén vluchteling is een broeder, een massa vluchtelingen is een bedreiging”, maar daarna doet hij zijn best om zijn lezers te overtuigen al die vluchtelingen toch als individu (dus als broeder) te zien. Het is moeilijk om daar tegenin te gaan zonder als hardvochtig over te komen, maar politiek gezien tekent hij daarmee voor een nog snellere “ondergang van het Avondland” (typisch: ergens schrijft hij dat hij die titel overwoog als titel voor zijn boek, maar dat wou hij niet, want dan zou zijn boek te veel succes kennen bij extreem-rechts).
Wat ik hem wel moet nageven: in tegenstelling tot de meeste van zijn landgenoten schrijft hij een heel keurig Nederlands. En hij schrikt ook niet terug voor een Homerische vergelijking meer of minder.
LikeLike
Wat me nog opgevallen is na het bekijken van de film ‘Grand Hotel Budapest’ een tijdje geleden : er is een duidelijke parallellie tussen Pfeijffers boek en deze film waar het de relatie tussen majordomo en picollo betreft en dan vooral het verhaal van de picollo (evenzeer uit Noord-Afrika en op de vlucht geweest). Verder is er ook een verhaallijn rond een schilderij, zij het een ander verhaal. Ik wil geenszins Pfeijffer beschuldigen van plagiaat, maar het zou me niet verbazen dat hij die film gezien heeft en dat zijn boek knipogen ernaar bevat.
Fons Mariën
LikeGeliked door 1 persoon
Volledig akkoord, Fons. Het is zelfs zo dat ik op een bepaald moment heb nagegaan of dit boek soms al verfilmd was, aangezien bepaalde scènes me visueel voor ogen kwamen…
LikeLike