Els Dottermans wordt 55…

De Vlaamse actrice Els Dottermans viert vandaag haar 55ste verjaardag.

Els Dottermans werd geboren in Leuven en volgde haar middelbare studies dan ook aan het Heilig Hartinstituut in Heverlee. Nadien studeerde zij, van 1982 tot en met 1986, aan de Studio Herman Teirlinck. In de reeks « Made in Vlaanderen » werd op 11 december 1988 « Tot nut van ’t algemeen » uitgezonden, de televisiebewerking van het bekende toneelstuk van Walter van den Broeck. De bewerking gebeurde door de auteur, terwijl Lode Verstraete en Raf Verpooten samen voor de regie instonden. In deze co-productie met de KRO speelt Els Dottermans Alice, de kleindochter van het hoofdpersonage Domien Bonneure (alweer uitstekend vertolkt door Dries Wieme), je weet wel: de fantast die een eigen toren van Babel bouwt in zijn tuin. Na haar opgemerkte rol in « Klein Londen, klein Berlijn » en vooral het aandeel dat ze heeft in het overrompelende succes van « De meeuw » is Els dus alweer aan de eer…
Els Dottermans: ’t Is uiteraard toevallig dat dit nu allemaal samenkomt, de opnames voor televisie liggen voor mij immers al een tijdje achter de rug. Maar al die belangstelling is wel interessant natuurlijk.
— Niet bang van ‘overkill’ ?
E.D.: Hoegenaamd niet. Ik ben nog wel erg jong en het gaat allemaal heel vlug, maar ik blijf er toch zeer rustig bij. Ik ben niet bang om hard te werken, vooral niet als het allemaal vlot gaat, zoals nu het geval is. Ik sta dus helemaal niet onder stress en ook de druk van buitenaf valt best mee.
— Was het voor deze film ook prettig werken ?
E.D.: Zeer zeker, vooral samenwerken met Dries Wieme was heel interessant. Dat is iemand met een fantastisch inzicht hoe er dient gespeeld te worden en dat was voor mij een grandioze ervaring, vooral omdat de relatie tussen die kleindochter en haar grootvader toch een beetje eigenaardig is, nietwaar? Ik vond persoonlijk dat voor de televisiebewerking die relatie nogal « gevaarlijk » was uitgeschreven, veel meer dan in de oorspronkelijke toneeltekst (daarin staan kleindochter en grootvader dicht bij elkaar gewoon omdat ze beide rebellen zijn, in de TV-film wordt er echter bovendien gesuggereerd dat Alice bij Domien ook herinneringen aan een jeugdliefde, zijn « zwarte tijgerin » zou oproepen). Maar Dries en ik hebben samen getracht dat in juiste banen te leiden, wat meer aanvaardbaar te maken, zodanig dat wat de auteur wil tonen een beetje te begrijpen valt. Als ik het scenario las vond ik het allemaal immers nogal vreemd, moeilijk om te spelen, dat al dan niet lesbienne zijn b.v. Ik vond het eigenlijk een beetje genant zoals het daar stond. Maar we hebben dan geprobeerd uit te leggen wat die mensen bezielt door hun achtergrond zo duidelijk mogelijk neer te zetten.
— Zowel hier als in « Klein Londen » krijg je de rol van een opgroeiend meisje, eigenlijk nog een kind, toebedeeld. Geen schrik voor typecasting ?
E.D.: Ik heb daar geen enkel probleem mee. Dat zal met de tijd wel veranderen, zeker ? En zolang ik dit op een aanvaardbare manier kan doen, geef ik daar niet om.
— In « Klein Londen » zat, dankzij het feit dat het een serie was waarvan de handeling zich over meerdere jaren uitstrekte, een zekere evolutie. Van een kind werd je een jonge vrouw. Dat moet voor een actrice wel een aangename uitdaging zijn ?
E.D. (lacht): Ze hadden krullekens in mijn haar gedraaid, hé! Nee, het is natuurlijk wel prettig om te horen dat jij dat zo ervaren hebt, maar eigenlijk was het een te kleine rol om echt aan die evolutie van meisje tot vrouw te kunnen werken. Bovendien is dat ook eigen aan het werken voor films: er worden telkens zodanig korte flitsen gedraaid dat het echt heel moeilijk is om een evolutie in je karakter te leggen, vooral wanneer — zoals hier het geval was — de opnamen van zeven delen totaal door elkaar werden gegooid. Eigenlijk moet je een film of een serie beschouwen als een opeenvolging van momentopnames.

Zoals wel vaker gebeurde, had zo’n interview in het kader van de rubriek “Aan het lijntje” niet écht telefonisch plaats. In dit geval is het afgenomen op de persvoorstelling op de BRT, waar Jo ook enkele foto’s heeft genomen (zie hierboven). Later kom ik haar tegen in Vooruit, maar zij herkent mij niet meer. Ik probeer haar te “helpen” met te zeggen dat haar foto in mijn wc hangt. “Euh, in mijn badkamer,” corrigeer ik, maar tegelijk besef ik dat het nog altijd raar klinkt. Daarom voeg ik eraan toe dat het “met de beste bedoelingen” is. Waardoor ik nu helemààl door de mand val natuurlijk!

De eerste reeks voorstellingen van « De meeuw » liep af op 10 december. Vlak daarop werd « Pinokkio » hernomen in het N.T.G. en daarna was er in februari-maart alweer een herneming, namelijk « Nachtwake » door de Blauwe Maandag Compagnie, maar met een nieuwe cast. En begin mei werd dan « De meeuw » opnieuw hernomen. Voor haar rol als Nina in dit stuk mocht ze in 1989 van de Vereniging van Schouwburgen en Concertgebouwdirecties een Colombina ontvangen. In 1992 kreeg ze dan weer de Theo d’Or voor haar rol in “Wilde Lea”. In 1993 ontving ze een Gouden Kalf voor Beste Actrice voor haar rol in de film “Beck – De gesloten kamer”. In 2002 kreeg ze een Joseph Plateauprijs als Beste Actrice voor haar rol in “Meisje”.
Sinds 2005 is Els Dottermans verbonden aan het NTGent, waar zij haar debuut maakte met “Platform”. Daarvóór is zij verbonden geweest aan onder meer: Blauwe Maandag Compagnie, DeSingel, Het Toneelhuis, De Tijd en ’t Arsenaal.
In 2006 kreeg ze een prijs voor Beste Buitenlandse Actrice tijdens het filmfestival in Shanghai voor haar rol in de film “Dennis van Rita”.
En met Een bruid in de morgen hernam NTGent op 4 januari 2013 in Mol de eerste grote theatertekst van Hugo Claus. En in het voorjaar speelde het gezelschap in de regio Een lolita. In beide stukken was een hoofdrol weggelegd voor actrice Els Dottermans. In “Bruid in de morgen” speelde ze weliswaar de pannen van het dak volgens Yves Desmet in De Morgen, maar dan wel in de moederrol, de rol van dochter Andrea werd gespeeld door Ann Miller. En de fameuze nicht Hilda zowaar door Chris Thys, die zal dat dan wellicht wel “een uitdaging” vinden, maar ik vind het toch godgeklaagd dat men Chris nu in zulk een rol cast, dan zag ik haar nog liever als Claire in “Thuis”!
Maar goed, het gaat hier om Els Dottermans en ik twijfel er niet aan dat zij die moederrol even gedreven heeft aangepakt als de Lolita uit het stuk van Bernard Dewulf. “Ik weet het niet. Ik stel alleen vast dat ik heel positieve reacties krijg. Er zijn rollen waar ik veel harder aan heb moeten werken. Misschien omdat dit dichter bij mij ligt. Je zou kunnen zeggen dat het meisje van dertien niet ver verstopt zit in mij,” lacht zij, maar dus helaas niet tegen mij maar tegen André Grosemans.
Het is dus ‘Een lolita‘ en niet dé ‘Lolita’ van het beroemde boek van Nabokov?
Els Dottermans: Het gaat ook over de liefde van een oudere man (gespeeld door Frank Focketyn, RDS) voor een jong meisje. En ja, ook haar moeder sterft. Maar voor de rest heeft het niets met Nabokov te maken en zeker niet met zijn schrijfstijl.
Dit laatste voegt ze er ongetwijfeld aan toe omdat teksten van Nabokov nu eenmaal geen “lichte kost” zijn.
Tot slot merkt Grosemans nog op dat de auteur, Bernard Dewulf, zich in interviews en in het programmaboekje gedistantieerd heeft van het mannelijke personage. “Ik ben zelf vader van een 13-jarig meisje, ik gruw van de gedachte alleen al,” zo zei hij. Waarop Els Dottermans besluit: “Ja, hij veroordeelt wat er gebeurd is, maar schrijft er wel heel mooi over. En van die veroordeling zit er niets in het stuk, absoluut niet.”
Els Dottermans is samen met de Nederlandse acteur Han Kerckhoffs en hebben samen twee zonen. (Wikipedia)

Ronny De Schepper

Referenties
Jan Draad, Els Dottermans aan het lijntje, De Rode Vaan nr.50 van 1988
André Grosemans, “Het meisje van dertien zit niet ver verstopt in mij”, Gazet van Antwerpen, 4 januari 2013