Ray Davies van The Kinks viert vandaag zijn tachtigste verjaardag. Wie bij die gelegenheid iets wil lezen over The Kinks zelf, kan hier terecht. Vandaag wil ik het echter vooral hebben over Ray Davies als songschrijver. En ik doe dit aan de hand van twee recensies van de elpee “Misfits” uit 1978.
Destijds kort in De Rode Vaan:
Wie tien, vijftien jaar geleden van “Waterloo Sunset”, “Sunny Afternoon”, “Dead End Street”, “Mr.Pleasant”, “Dedicated follower of fashion” enz. heeft gehouden, zal ook de nieuwe elpee van The Kinks graag aan zijn hart drukken. Tot spijt van wie ’t benijdt, is dit geen concept-elpee geworden, maar het kan niet alle dagen zondag zijn. Ray Davies zorgt hier weer (één keer geholpen door broertje Dave) voor knappe jaren-zestig-muziek en dat betekent vooral “sfeer”. De teksten zijn weer zweverig-geëngageerd zoals men dat eigenlijk van een rockvedette kan verwachten (wat heeft die immers met de échte realiteit te maken? Die leeft “in a rock’n’roll fantasy” zoals trouwens een nummer heet). Na de “nieuwe golf” die over de rockindustrie is gespoeld, zou het bijna zonde zijn, indien een nummer uit deze elpee een hit zou worden, maar het zou evenzeer een schande zijn, indien we deze gezonde nostalgie niet zouden durven meepikken uit vrees om als ouderwets te worden versleten.
En langer in Tliedboek nr.55 van juli 1978:
Niet toevallig heb ik in voorgaande bespreking niets gezegd over de titelsong van Tom Robinsons LP. De toespraak van een “Town Hall Tyrant” kon zó uit een betere versie van “Preservation” van The Kinks komen:
Freedom from the reds and the blacks and the criminals
Prostitutes, pansies and punks
Football hooligans, juvenile delinquents
Lesbians and left wing scum
Freedom from the niggers and the Pakis and the unions
Freedom from the gipsies and the jews
Freedom from the longhaired layabouts and students
Freedom from the likes of YOU
(uit “Power in the darkness”)
En van diezelfde Kinks (is het nodig te herhalen dat Ray Davies de “ontdekker” is van Tom Robinson?) is zopas een nieuwe elpee verschenen, geen echt concept-album zoals gewoonlijk, maar toch allemaal nummers over “misfits”. En net zoals Davies zich tekstueel niet “verraden” heeft, zo blijft hij ook muzikaal het Kinks-idioom trouw. Misschien klinkt het hier en daar een beetje ruwer dan vroeger (het is tenslotte een “crisis”-elpee), maar over het algemeen worden de nummers gedragen door datzelfde stuwende ritme en vooral die bijna onnavolgbare atmosfeer die we in “Waterloo Sunset”, “Mr.Pleasant”, “A well respected man”, “Dandy”, “Dedicated follower of fashion”, “Autumn Almanac” enz. enz. terugvinden.
Louter muzikaal gezien slaagt deze elpee er dan ook in me te ontroeren (zonder sentimentele stroopmuziek te brengen, want tegelijk leef je wel met het ritme mee); op tekstueel gebied vermag ze dat echter niet. En de redenen heb ik eigenlijk hierboven reeds aangehaald.
Inderdaad, ook Ray Davies is een “sfeerschepper”, maar dan van de sunny afternoons eerder dan van de dead end streets. En het blijft dus een tamelijk onzuiver observeren en vrij mat formuleren:
Have you heard about the trouble throughout the land
With the fascists and the left wing militants
Out of work executives are killing themselves
And the IRA are killing everybody else
(uit “Live live”)
Het slotnummer “Get up” schijnt zelfs een regelrecht antwoord te zijn op “You better decide which side you’re on”, echter weer zonder de juiste verwoording te vinden:
You’re in the middle while the big mouths fight
You get it from the left and the right, ain’t it crazy
(…)
Good’s gone bad but right is wrong and
I don’t know which side I’m on lately
(…)
You’re the ones to make it all work out
It all depends on you
Get up off your asses men
(uit “Get up”)
Hier krijgen we nog volledig de geest van mei ’68, maar zonder vertaling naar ’78 toe, zoals vooral in de tekst van broertje Dave:
I bring thunder, lightning and rain
For those who administer injustice and pain
Comfort the weak and feed the poor
What on earth do we need government for?
(uit “Trust your heart”)
Neen, net als bij “Preservation” (*) kan je de goede bedoelingen van Davies raden, maar als je ze echt in de tekst wil weervinden, grijp je ernaast. The Kinks zijn the Kinks en Davies is Davies, dat is nu eenmaal zo en je moet al een grote fan zijn om te stellen dat Davies de Brecht van de jaren zeventig is…
Davies zegt zelf dat hij op z’n best is waner hij schrijft over iets waar hij middenin zit. Vandaar dat mijn voorkeur uitgaat naar het vlotte “Hay Fever” met een jaren-vijftig-tekst, het satirische “In a foreign land” (over zijn collega’s/belastingontduikers) en het typische “Out of the wardrobe”, over een travestie met net zoals in “Lola” een verrassende ontknoping.
Prijs van de jury gaat deze keer echter naar “Rock’n’roll Fantasy”, meteen ook een zeer sober gehouden tribute van Ray aan Elvis (“The King is dead, rock is done”). Eigenlijk is dit ook het meest geëngageerde nummer, maar dat zal moeilijk uit te leggen zijn. Laat ik het misschien zo stellen: dit is óók een realiteit…
There’s a guy in my block, he lives for rock
He plays records day and night
And when he feels down, he puts some rock’n’roll on
And it makes him feel alright
And when he feels the world is closing in
He turns his stereo way up high
He just spends his life, living in a rock’n’roll fantasy
He just spends his life, living on the edge of reality
(uit “Rock’n’roll fantasy”)
Ronny De Schepper
(*) Merkwaardig genoeg zeg ik niets over “Soap opera”, wat tussen “Preservation” en “Misfits” is uitgekomen en dat, althans volgens Jari Demeulemeester en Miel Appelmans in Tliedboek van september 1975, nog beter zou zijn.
Referentie
The Kinks, Misfits, EMI 4CO58-61007
Jon Savage, The Kinks official biography, Faber & Faber, 1984
dagelijks iets degelijks 