Françoise Hardy (1944-2024)

Gisteren is de Franse chansonnière Françoise Hardy overleden, zo bericht haar zoon Thomas Dutronc op sociale media. Ze werd 80 jaar. Hardy, zangeres van klassiekers als ‘Tous les garçons et les filles’ en ‘Comment te dire adieu’, leed al jarenlang aan kanker. In 2015 zette Hardy een punt achter haar carrière, toen ze al meer dan tien jaar tegen lymfeklierkanker vocht. In 2018 werd ook nog eens strottenhoofdkanker bij de zangeres vastgesteld. “Radiotherapie heeft misschien mijn leven gered, maar ze heeft er een absolute nachtmerrie van gemaakt”, zo liet de Française optekenen. Het enige wat ik ooit over haar heb geschreven, was een recensie van een plaat samen met haar echtgenoot Jacques Dutronc. Dat ging als volgt…

Waarvoor trouwen al niet goed kan zijn. Vogue, de platenfirma van zowel Françoise Hardy als Jacques Dutronc zag wel brood in het (na lang “repeteren”) officiële samengaan van deze twee « idolen » uit de jaren zestig. Ze selecteerde uit het vrij omvangrijke oeuvre van het tweetal telkens acht nummers die wellicht moeten doorgaan voor hun beste en dit wordt gepresenteerd onder de titel « Ensemble ».
Voor Dutronc betekent dit o.a. dat « Il est cinq heures Paris s’éveille », « J’aime les filles », « Et moi, et moi, et moi » en « Les Play Boys » schitteren door hun aanwezigheid (en « Mini, mini, mini » door zijn afwezigheid) en voor Françoise is er « Tous les garçons et les filles », « Ton meilleur ami », « Mon amie la rose» en het magistrale « La maison ou j’ai grandi » van Adriano Celentano (maar niet « Comment te dire adieu » van Serge Gainsbourg).
Wel jammer dat de twee artiesten telkens alterneren (i.p.v. één plaatkant Dutronc en één Hardy b.v.), want de broosheid en de romantiek van Françoise Hardy weerstaat de spot niet van de relativerende Dutronc. Hopelijk is dit niet met hun huwelijk het geval.

Referenties
Ronny De Schepper, Just married, De Rode Vaan nr.51 van 1981
Françoise Hardy-Jacques Dutronc, Ensemble, Vogue VBTV 07

Ik vermeldde dus toen al dat ik het spijtig vond dat “Comment te dire adieu” niet was opgenomen. De toevoeging “van Serge Gainsbourg” was echter een beetje kort door de bocht. Het ontstaansverhaal van het nummer is immers veel ingewikkelder dan dat, zoals ik vernam uit een documentaire uit (ik vermoed) 2004, die ik echter pas in 2023 heb gezien. Françoise vertelt daarin dat ze een instrumentaal nummer had gehoord, dat ze graag zou hebben gezongen en daarom vroeg ze aan haar manager wie daarop een Franse tekst zou kunnen schrijven. Die suggereerde onmiddellijk Serge Gainsbourg, maar Françoise dacht dat die dat zou weigeren omdat hij enkel teksten op zijn eigen muziek zou schrijven. De manager had echter gelijk: Gainsbourg deed het zonder verpinken.

Natuurlijk was ik nu benieuwd naar dat nummer dat Françoise zozeer had bekoord. Daarom sprak ik Raymond Thielens aan, de man die op het internet àlles kan terugvinden. En inderdaad, ik kwam niet bedrogen uit. Raymond kwam met een hele ontstaansgeschiedenis voor de dag, die nog veel ingewikkelder bleek te zijn dan wat Françoise had verteld.

Eerst en vooral, de originele versie is wel degelijk een gezongen nummer: “It hurts to say goodbye” van Margaret Whiting uit 1966. De titel wijst er overigens op dat Serge Gainsbourg deze versie wellicht heeft gekend, want het zou anders nogal toeval zijn dat hij een tekst heeft geschreven met als titel “Comment te dire adieu”. Het nummer werd geschreven door Jack Gold en Arnold Goland en vooral deze laatste is een figuur die enige aandacht verdient, maar dat zal ik dan ten gepaste tijde wel eens doen.

De instrumentale versie die Françoise Hardy heeft gehoord, was deze:

Maar, nu komt het strafste: er bestond al een Franse versie van, met name “Avant de dire adieu” van Ginette Reno:

Gelukkig heeft Serge Gainsbourg zich daar niks van aangetrokken en een andere tekst geschreven die veel beter bij hem (en dus ook bij Françoise Hardy) past.

Ronny De Schepper met heel veel dank aan Raymond Thielens