Dertig jaar geleden: Graeme Obree herovert zijn uurrecord op Boardman

Vandaag is het precies dertig jaar geleden dat de Schot GRAEME OBREE in Bordeaux zijn werelduurrecord heroverde op zijn landgenoot Chris Boardman. “Heroverde” jawel, dus dit was niét met zijn zelf ineengeknutselde “wasmachinefiets”, maar wel degelijk op een ‘geavanceerde’ fiets, waarmee hij in de superman-positie 52,713 kilometer aflegde in een uur, 500 meter meer dan Boardman. Op dit moment zijn beide fietsen niet langer erkend om er het wereldrecord mee te vestigen.

De Schot Graeme Obree, gewezen uurrecordhouder en wereldkampioen achtervolging, was de eeuwige tegenstander van Boardman. Hij deed het echter eerder met het hoofd (hij ontwierp met name een speciale fiets) dan met de benen. (Al dient gezegd dat Graeme Obree als junior nog een triatlon heeft betwist – en zelfs gewonnen – namelijk de Ayr Turtles Triathlon in oktober 1985, waarbij – in oktober en in Schotland! – een halve mijl in de zee diende te worden gezwommen, twintig mijl gefietst en zes mijl gelopen; hij is dus wel degelijk een atleet!)
Rond kerstdag 2001 Graeme Obree was saved from death when a farmer’s daughter found him hanging from the rafters of a barn in Ayrshire and alerted her father. He was immediately taken to Glasgow’s Southern General Hospital. The 36‑year‑old’s suicide attempt, which took place days before Christmas, came after several years of depression. The Scottish cyclist is now at home with his wife and two children. “Christmas is always an emotional time for Graeme because his brother died in a car crash and isn’t around,” Obree’s wife Anne told the Daily Record. “The children know the situation. Their father has an illness, but is getting better and we are all just trying to come to terms with it.”
Eind januari 2011 uitte Obree zich in het dagblad The Scottish Sun als homo. ‘Vandaar mijn twee pogingen om me van het leven te benemen’, aldus Obree. ‘Ik ben opgebracht met het idee dat je beter dood kan zijn dan homo’, aldus nog Obree die in 2006 scheidde van zijn vrouw, met wie hij twee kinderen heeft.
Op de BBC was enkele jaren later “The Flying Scotsman” te zien, een fictiefilm van Douglas Mackinnon uit 2006, waarin Jonny Lee Miller (uit “Trainspotting”) de rol vertolkt van de Schotse fantast Graeme Obree, een werkloze amateurwielrenner die een revolutionaire fiets ontwierp (“met onderdelen van een oude wasmachine” zoals de legende het wil) en hiermee het werelduurrecord op zijn naam schreef. Vóór ik de film had gezien, vroeg ik me af of hij met dit hoogtepunt eindigde of dat de naweeën ervan ook zouden worden getoond. De Internationale Wielerunie verzette zich immers tegen het ontwerp van Obree en legde hem allerlei hindernissen op zijn weg (“omdat hij niet in het plaatje paste”, alweer volgens de legende) wat uiteindelijk zelfs tot een zelfmoordpoging zou leiden. Het blijkt nu dat de scenaristen (John Brown, Simon Rose en Declan Hughes) creatief met deze gegevens zijn omgesprongen, in die zin dat zij de zelfmoord hebben gesitueerd tussen de afkeuring door de UCI van de voorovergebogen positie van Obree en het feit dat hij nadien is overgestapt op de zogenaamde Superman-positie (het languit uitgestrekt liggen op de fiets). Op die manier hebben zij de negatieve punten wel degelijk in het verhaal geïntegreerd en kunnen ze toch eindigen met een hoogtepunt (in die ligpositie heroverde Obree zijn wereldtitel tegen Andrea Collinelli, maar derde was Stuart O’Grady en geen Nederlander zoals men ons in de film wil doen geloven). Blijkbaar lagen die negatieve punten zo gevoelig bij de Internationale Wielerunie dat in de film geen originele truitjes worden gebruikt. Hij draagt b.v. een onbestaande nationale trui van Groot-Brittannië (de 93 opzij is geen rugnummer – of buiknummer in dit geval – maar het jaar waarin het WK wordt betwist!), maar ook de welbekende regenboogtrui (die men normaal gezien in elke zichzelf respecterende sportwinkel kan kopen) diende te worden aangepast!

Ronny De Schepper