Laura is een Amerikaanse film noir van Otto Preminger. Het scenario is gebaseerd op de gelijknamige roman, eveneens uit 1943, van de Amerikaanse auteur Vera Caspary.
Een film noir met specifieke vormgeving. Roger Ebert: “Film noir staat bekend om zijn ingewikkelde plots en willekeurige wendingen, maar zelfs in een genre dat ons The Maltese Falcon heeft gegeven, is dit wel een bijzondere film. Laura heeft een detective die nooit naar het bureau gaat; een verdachte die wordt uitgenodigd om mee te gaan tijdens de ondervraging van andere verdachten; een heldin die het grootste deel van de film dood is; een man die waanzinnig jaloers is op een vrouw, terwijl hij geen moment heteroseksueel lijkt; een romantische hoofdrolspeler die een domme boer uit Kentucky is die zich in de luxe penthouses van Manhattan begeeft, en een moordwapen dat door de agent wordt teruggelegd op de plek waar het verstopt zat, met de belofte dat hij het ‘morgen wel even komt ophalen’. En de enige naaktscène betreft de jaloerse man en de agent.”
Laura Hunt (Gene Tierney), een succesvolle carrièrevrouw en protegé van de cynische Waldo Lydecker (Clifton Webb), wordt kort voor haar huwelijk met de jonge playboy Shelby Carpenter (Vincent Price) op gruwelijke wijze vermoord in haar appartement. Rechercheur Mark McPherson (Dana Andrews) wordt belast met het moordonderzoek en raakt volledig geobsedeerd door het “aantrekkelijke” slachtoffer en de cultus rondom haar persoon en dood. De zoektocht naar de dader wordt hierdoor ernstig gecompromitteerd.
In zijn autobiografie vertelt Otto Preminger hoe hij zijn relatie met Twentieth Century-Fox herstelde toen hij studioproductiechef Darryl F. Zanuck ervan overtuigde de rechten op Vera Caspary’s roman “Laura” te kopen. Preminger en Zanuck hadden elkaar sinds 1937 niet meer gesproken, toen Preminger werd vervangen als regisseur van Kidnapped. Hun bittere vete beschadigde Premingers Hollywoodcarrière en hij maakte pas weer een film in 1943, toen Fox-directeur William Goetz, die de studio leidde tijdens Zanucks militaire dienst, hem toestond om Margin for Error (1943) te regisseren. Volgens Preminger beschuldigde Zanuck Goetz van verraad toen hij terugkwam en zei tegen Preminger: “Je kunt Laura produceren, maar zolang ik bij Fox ben, zul je nooit regisseren.”
Laura zou dus oorspronkelijk door Rouben Mamoulian worden gefilmd. Toen Otto Preminger de kans kreeg om de eerste serie dailies te bekijken die terugkwam, was hij verbijsterd. “De acteerprestaties waren verschrikkelijk. Judith Anderson overacteerde, Dana Andrews en Gene Tierney waren amateuristisch en er was zelfs iets mis met het optreden van Clifton Webb.” Preminger liet de rushes onmiddellijk per luchtpost naar Darryl F.Zanuck in New York sturen, zodat hij zelf kon zien wat er gebeurde. Zanuck was het ermee eens dat het een puinhoop was en gaf Rouben Mamoulian de opdracht om alles opnieuw te filmen. Toen de tweede serie dailies net zo slecht bleek te zijn als de eerste, of zelfs nog slechter, besloot Zanuck om Rouben Mamoulian helemaal uit de film te halen. Omdat er twee weken werk geschrapt moest worden, begon Otto Preminger doelbewust aan zijn regieklus. Hij gooide alles wat Rouben Mamoulian had gedaan weg, inclusief de kostuums, sets en zelfs de cameraman Lucien Ballard (vervangen door Joseph LaShelle). Bovendien werd het originele portret van Laura, geschilderd door Mamoulians vrouw Azadia Newman, weggegooid en vervangen door een foto (gemaakt door Fox-fotograaf Frank Polony) die met olieverf werd overgeschilderd. Volgens Otto Preminger moest hij hard werken om het respect van de cast te winnen, die allemaal “vijandig” tegen hem leken toen hij het overnam, met uitzondering van Clifton Webb. “Ik hoorde later”, zei hij, “dat Mamoulian ze allemaal individueel had gebeld en gewaarschuwd dat ik hun acteerwerk niet leuk vond en van plan was ze te ontslaan.”
Darryl F.Zanuck was tegen de casting van Clifton Webb vanwege Webbs (in Hollywood) bekende homoseksualiteit, maar producent/regisseur Otto Preminger won en de 54-jarige Webb, die voor het eerst sinds 1925 op het scherm verscheen, werd genomineerd voor een Oscar, hoewel hij er zo homoseksueel uitzag als maar kon in een rol die duidelijk bedoeld was voor een heteroseksueel. Aan de andere kant moest Clifton Webb leren omgaan met de schok om zichzelf op het scherm te zien na een lange afwezigheid uit Hollywood. Toen hij de eerste reeks rushes zag, waaronder zijn eerste scène in bad waarin hij McPherson ontmoet, kreeg Webb bijna een hartaanval: “Toen ik mezelf in bad zag zitten en eruit zag als Mohandas K.Gandhi, had ik het gevoel dat ik zou overgeven. Nadat het voorbij was, redde Dana Andrews mijn leven met een grote slok bourbon. De eerste schok die ik voelde toen ik mezelf zag, had een vreemd psychologisch effect op me. Het deed me voor het eerst beseffen dat ik niet langer een knappe, jonge puber was, wat ik me in de loop der jaren in het theater wel had voorgesteld.”
Vincent Price beschouwde dit altijd als de beste film die hij ooit maakte. Volgens zijn dochter Victoria vond Vincent Price dat Gene Tierney net zoveel te maken had met het succes van de film als de regie van Otto Preminger: “Volgens hem was het Gene Tierney’s ‘vreemde schoonheid’ en onderschatte acteervermogen dat Laura zo populair maakte,” zei ze. “Hij vond dat haar schoonheid zowel tijdloos als imperfect was.” Gene Tierney, die deze film oorspronkelijk niet wilde maken maar het toch deed onder contractuele verplichtingen, gaf zichzelf echter niet veel krediet voor het succes ervan: “Ik heb nooit het gevoel gehad dat mijn eigen optreden veel meer dan toereikend was. Ik ben blij dat het publiek mij nog steeds identificeert met Laura, in plaats van helemaal niet. Hun eerbetoon, geloof ik, is voor het personage – de dromerige Laura – in plaats van voor wat ik ook aan de rol heb meegegeven. Ik wil niet bescheiden klinken. Ik betwijfel of iemand van ons die bij de film betrokken was, dacht dat deze een kans had om een soort mysterieklassieker te worden, of om langer te blijven bestaan dan zijn generatie… Als het werkte, kwam dat omdat de ingrediënten goed bleken te zijn.”
Ondanks de Oscar-afwijzing van de score, bleek de muziek van David Raksin zo populair dat de studio al snel overspoeld werd met brieven met de vraag of er een opname beschikbaar was van het hoofdthema. Spoedig werden bladmuziek en opnames van de instrumentale muziek uitgebracht en die bleken een groot succes bij het publiek. Deze film is zelfs zo beroemd om het spookachtige “Laura’s Theme” dat Hedy Lamarr, toen haar werd gevraagd waarom ze de rol van Laura had afgewezen, zei: “Ze stuurden me het script, niet de score.” Fox vroeg de gevierde songwriter Johnny Mercer om een tekst te schrijven die bij het thema van “Laura” pasten, en hij stemde daar graag mee in. Het werd een enorme hit en werd meteen een standaard, opgenomen door de jaren heen door talloze artiesten, waaronder in 1945 door Woody Herman and His Orchestra (zang door Woody zelf) op Columbia, Dick Haymes op Decca, Johnny Johnston op Capitol en in 1947 door Frank Sinatra op Columbia. Otto Preminger heeft echter verklaard dat hij de tekst niet leuk vond. Otto Preminger wilde oorspronkelijk Duke Ellingtons “Sophisticated Lady”, Jerome Kerns “Smoke Gets in Your Eyes” of George Gershwins “Summertime” gebruiken, maar dat lukte niet.
De eerste versie van de film bevatte een sequentie waarin Vincent Price “You’ll never know” zingt en zichzelf begeleidt op de piano. De PR-afdeling van Twentieth Century-Fox verspreidde verhalen waarin werd verklaard dat Price (die zong bij de Yale Glee Club en een nummer had in The House of the Seven Gables) de volgende Perry Como zou worden. Het nummer werd echter geschrapt en Price’s zangcarrière is er nooit gekomen.
In “Twin Peaks” van David Lynch zitten nogal wat verwijzingen in naar “Laura”. Uiteraard de naam van het hoofdpersonage (Laura Palmer), maar ook het feit dat ze een dagboek bijhield, dat de sleutel bevat om de identiteit van de moordenaar te ontraadselen. Bovendien heet het personage van Clifton Webb in de film van Preminger Waldo Lydecker en men herinnert zich nog wel dat een vogel die Waldo heet een belangrijke rol speelt bij de ontknoping van “Twin Peaks”. Deze vogel werd overigens verzorgd door een dierenarts met de naam… Dr.Lydecker.
Ronny De Schepper (op basis van de Internet Movie Database)
dagelijks iets degelijks 