“Jan Klaassen zei: Vaarwel mijn lief ik zie je volgend jaar.
Wanneer de lente terugkomt zijn wij weer bij elkaar.
De winter ging,
De zomer kwam
De oorlog was voorbij.
Maar het leger is nooit teruggekeerd van de Mookerhei.
Geen mens die van Jan Klaassen iets teruggevonden heeft
maar alle kinderen kennen hem,
hij is niet dood, Hij leeft!”
Aldus Rob De Nijs in 1973 op tekst van Lennaert Nijgh en muziek van Boudewijn De Groot, maar wat was dat eigenlijk, die Slag op de Mookerhei?
Jan Claesen of Jan Klaassen is thans vooral bekend als de held van de poppenkast. Hij zou volgens het lied trompetter zijn geweest in het leger van prins Frederik Hendrik en zich aan het militaire gezag hebben onttrokken, omdat hij niet van vechten hield. In plaats daarvan maakte hij de dochter van de schout het hof. Aan het eind van het lied wordt verteld dat Jan Claesen is omgekomen tijdens de Slag op de Mookerheide. De historische trompetter is echter pas in 1634 geboren, te laat voor deze slag.
De Slag op de Mookerheide vond plaats aan het einde van Willem van Oranjes derde invasie op 14 april 1574 tussen het Spaanse leger onder Sancho d’Avila en Bernardino de Mendoza enerzijds, en huurtroepen onder Lodewijk en Hendrik van Nassau anderzijds. De veldslag was een Spaanse overwinning en zowel Lodewijk als Hendrik van Nassau sneuvelden, samen met ongeveer 3000 man uit het leger. Aan Spaanse zijde vielen er 150 man. Hoe Lodewijk en Hendrik aan hun einde zijn gekomen, is onbekend. Het is mogelijk dat hun lichamen in een massagraf terecht zijn gekomen of dat de twee zijn weggezakt in het moerasgebied.
De slag werd uitgevochten op de heide vlak bij het dorpje Mook aan de Maas. De Mookerheide strekte zich in de 16e eeuw uit over een groter gebied dan heden ten dage; ten zuiden van Nijmegen tot voorbij Mook was er een groot heidegebied dat in zijn geheel Mookerhei werd genoemd. Het leger van Lodewijk bestond uit 5500 man voetvolk en 2600 ruiters (cavalerie). Het Spaanse leger telde 5000 man voetvolk en 800 cavaleristen.
Lodewijk en Hendrik wilden met hun troepen via de oostelijke Maasoever in de richting van de Betuwe trekken, waar op dat moment hun broer Willem van Oranje verbleef. De Spanjaarden onderbraken hun beleg van Leiden om de troepen te verhinderen Holland binnen te trekken.
In werkelijkheid vond de slag niet plaats op de Mookerheide zelf. De legers van Lodewijk en Hendrik trokken langs het dal langs de Maas naar het noorden. Ter hoogte van de Mookerheide wachtte het Spaanse leger het leger van de broers op. [Wikipedia]
dagelijks iets degelijks 