Het is vandaag alweer veertig jaar geleden dat James Jamerson is overleden. James Jamerson? Wie is dat nu weer? zullen velen zich afvragen, zelfs als zij op bijgevoegde foto kunnen vaststellen dat het een zwarte bassist is. Toen ik zijn naam voor het eerst hoorde vallen, viel ik evenzeer uit de lucht. Nochtans was de man die ik de eerste keer over hem hoorde praten niet de eerste de beste: het was Beatle Paul McCartney…
Vooraleer het dus over James Jamerson zelf te hebben, moet ik nog even in herinnering brengen hoe het precies in zijn werk is gegaan dat Paul de bassist van The Beatles werd. Daarvoor moeten we teruggaan naar de allereerste optredens van The Beatles, toen Stu Sutcliffe, eigenlijk een kunstschilder en een goede vriend van John Lennon, bij de groep werd gehaald om bas te spelen. Kon hij dat dan? Helemaal niet! Toen hij in 1959 een schilderij had verkocht voor 65 Engelse Pond werd hij door Lennon overtuigd dit geld te gebruiken voor de aanschaf van een basgitaar zodat hij bij Lennons band kon komen spelen. Dat deed Stu, maar hij deed het meer om John te plezieren dan wegens het feit dat hij dat eigenlijk wel zag zitten, in een bandje spelen. En als je iets niet graag doet, maak je ook geen vorderingen. Vooral voor (toen al) perfectionist Paul McCartney was dit een gruwel, maar Lennon stelde hem voor de keuze: ofwel Sutcliffe erbij ofwel ook geen Lennon meer. Er wordt wel eens gezegd dat men op alle bootleg-opnamen die uit die tijd bestaan (b.v. “Rockin’ at the Star Club, live in Hamburg 1962″) ervoor zorgde dat de bas van Stu Sutcliffe niet te horen was, maar in ’62 hanteerde Paul McCartney reeds dit instrument, toen Sutcliffe wijselijk had besloten dat muziek toch niet “zijn ding” was, en ook hij is niet te horen, gewoon omdat de primitieve opname-apparatuur uit die tijd (want we spreken hier over klandestiene opnamen, geen studio-opnamen!) moeite had om de bassen vast te leggen.
McCartney is dus bas beginnen spelen uit noodzaak, niet omdat hij dat nu ook zo graag wilde. In hun beginfase namen ze (vooral onder invloed van Paul McCartney) nogal wat “standards” op (“A taste of honey”, “Till there was you” enz.), naast b.v. tal van Motown-nummers. En hier is het dat de naam van James Jamerson opduikt. Paul McCartney is namelijk niet te beroerd om toe te geven dat hij zich pas echt op de bas is beginnen toeleggen onder invloed van James Jamerson, die op de meeste Motown-opnamen is te horen. Zo o.m. op “Shotgun” by Jr. Walker & the All Stars, “For Once in My Life” and “I Was Made To Love Her” by Stevie Wonder (also claimed by Carol Kaye), “Going to a Go-Go” by The Miracles, “My Girl” by The Temptations, “Dancing in the Street” by Martha and the Vandellas, “I Heard It Through the Grapevine” by Gladys Knight and the Pips, and later by Marvin Gaye, and most of the album “What’s Going On” by Marvin Gaye, “Reach Out I’ll Be There” and “Bernadette” by the Four Tops, and “You Can’t Hurry Love” by The Supremes.
Oorspronkelijk woonachtig op Edisto Island trok Jamerson met zijn moeder in 1954 naar Detroit. Daar leerde hij contrabas spelen aan de Northwestern High School, waarna hij al snel naam maakte in de jazz- en bluesscène. Hij werd een veelgevraagd bassist bij lokale opnamestudio’s. In 1959 vond hij vast werk bij de Hitsville USA-studio van Berry Gordy, wat later de thuisstudio zou worden van het legendarische platenlabel Motown. Daar werd hij onderdeel van een groep muzikanten die zichzelf The Funk Brothers noemden. Deze kleine maar erg hechte groep speelde de meeste Motownhits gedurende de jaren ’60. Samen met drummer Benny Benjamin (*) en pianist Earl Van Dyke speelde hij op meer nummer 1-hits dan Elvis Presley, The Beatles, The Rolling Stones en The Beach Boys bij elkaar.
Op de eerste opnames van Jamerson kan men nog de contrabas horen maar al snel stapte hij over op de elektrische basgitaar, een Fender Precision Bass. Op de Nederlandse versie van Wikipedia vindt men merkwaardig genoeg veel technische details over de instrumenten en de manier van spelen van Jamerson. Ik heb deze hier echter niet overgenomen omdat ze veel te technisch zijn. Enkel wie zelf muzikant (en bij voorkeur uiteraard bassist) is, kan ik wel aanraden het stuk eens aandachtig te bestuderen.
Alhoewel hij dus voor een “vaste carrière” in de soul- en popmuziek in aanmerking kwam, kon Jamerson toch niet nalaten in de val te trappen die voor vele rockmuzikanten op de loer ligt. Hij kampte met andere woorden met alcoholproblemen en overleed mede aan een hierdoor veroorzaakte levercirrose op amper 47-jarige leeftijd.
Bassie reageerde hier op 8 juli 2018 op met: “Op https://basgitaarshop.nl/basgitaar-blog/james-jamerson/ vind je nog meer informatie over James Jamerson, o.a. een playlist met meer dan 4 uur muziek met hits waarop Jamerson de baspartijen verzorgde.”
Ronny De Schepper
(*) De oorspronkelijke drummer van The Funk Brothers was Marvin Gaye, maar zoals iedereen wel weet, bouwde die nadien een eigen zangcarrière op.
dagelijks iets degelijks 