Vandaag is het precies 85 jaar geleden dat de eerste aflevering van de Superman-strip van Bob Kane verscheen, de ingezetene van de planeet Krypton, die hier op aarde Clark Kent heette.
Nadat “Superman” in 1941 reeds zo populair geworden was, dat hij uit het tijdschrift “Action Comics” was gestapt om een eigen tijdschrift uit te geven met niet minder dan één miljoen abonnees, werd hij ook bewerkt tot een radiofeuilleton. Daarna volgden zeventien tekenfilms van Paramount, maar in 1948 kwam hij ook echt tot leven op het witte doek in de gedaante van Kirk Alyn. Door de gebrekkige mogelijkheden voor de special effects, schakelde men nadat men in 1951 een televisiefeuilleton had uitgeprobeerd opnieuw over op animatie. Niet minder dan 104 afleveringen zouden volgen tot en met 1965. De rebelse jaren zestig kostten hem evenwel zijn kop en het duurde tot 1978 vooraleer er opnieuw een film werd uitgebracht met vele ronkende namen (o.a. Marlon Brando), maar de hoofdrol zelf werd vertolkt door de toen nog relatief onbekende 24-jarige Christopher Reeve. De rol van zijn vader werd vertolkt door Kirk Alyn, de Superman uit 1948.
Reeve mag er dan achteraf wel uitgezien hebben alsof de rol hem op het lijf was geschreven, deze transformatie was uitsluitend toe te schrijven aan een intens verblijf in de work-out, want Reeve was tot dan toe wat men noemt een “ernstig” acteur. Zijn vader, een vertaler van Russische literatuur, dacht zelfs dat hij in “Man and Superman” van George Bernard Shaw ging spelen, toen hij het hem kwam aankondigen…
Het succes was zo groot dat er drie vervolgen zouden komen, telkens heel anders van teneur. Na de eerste film was de vierjarige Charlie Green nochtans om het leven gekomen omdat hij in zijn superman-pakje uit het raam was gesprongen, ervan overtuigd dat hij nu net als zijn held zou kunnen vliegen. Toch zette dit geen domper op het succes. Integendeel, de tweede film (uit 1981) werd geregisseerd door Richard Lester (tijdens het draaien van de eerste was regisseur Clive Donner in ruzie gevallen met de producenten) en deze introduceerde ook humor in de relatie tussen Clark en Lois. (Het enige wat je aan de film kan verwijten is dat de vader van Superman plotseling, zonder enige verklaring, is verdwenen. De reden is natuurlijk dat Marlon Brando nog méér geld vroeg om in zijn vaderrol te kruipen, zodat de bevoegdheden van moeder Susannah York gewoon werden uitgebreid.)
Na de tweede film had Christopher Reeve het wel bekeken en ging hij opnieuw aan de slag als acteur op Broadway. Aangezien hij een gehandicapte Vietnam-veteraan moest uitbeelden, ging hij echter aan research doen bij echte oorlogsinvaliden en toen bleek dat hij in hun ogen echt Superman was en dat hij als het ware één van hun bestaansredenen was geworden. Toen besloot hij maar geen verdere pogingen te wagen om zijn Superman-lot te ontlopen.
De derde film (1983) was opnieuw in handen van Richard Lester en die ging nu met de introductie van het personage gespeeld door komiek Richard Pryor regelrecht de slapstick-toer op. Een dom blondje dat Kant leest bijvoorbeeld…
Superman IV (1987) werd gedraaid door Sidney Furie, maar kwam er enkel op de voorwaarde die door Christopher Reeve zelf was gesteld: de film moest een vredesboodschap uitdragen. De ondertitel luidt dan ook ongegeneerd: “The quest for peace”.
De originele tekenaars hebben van al dat succes oorspronkelijk echter geen cent gezien. Zij hadden destijds hun rechten voor een peulschil (165 dollar) verkocht, verloren op de koop toe in 1947 hun baan (omdat ze opslag vroegen) en leefden tot in 1978 in armoede. Omdat er zoveel ruchtbaarheid aan werd gegeven, betaalde Warner Brothers hen sindsdien jaarlijks 20.000 dollar zwijggeld uit, maar toen Jerry Siegel in februari 1996 op 81-jarige leeftijd stierf, was hij nog altijd verbitterd. Tenslotte hadden de twee jongeren destijds Superman in het leven geroepen als strijder tegen het antisemitisme. Enkel uit winstbejag hadden ze hem uiteindelijk toch voor Amerikaanse waarden laten strijden. En dat winstbejag had hen niet echt gegeven wat ze ervan hadden verwacht…
Een vijfde vervolg zal er – althans met dezelfde hoofdacteur – niet komen. Op 27 mei 1995 brak Christopher Reeve immers zijn nek toen hij tijdens een steeple-chase van zijn paard werd geworpen en sindsdien zat hij tot zijn dood compleet verlamd in een rolstoel. Een cynicus draaide met hem nog wel een remake van Hitchcock’s “Rear window”, maar “vliegen als superman” was er voor de arme Reeve uiteraard niet meer bij. Reeds eerder was cynisme van de partij geweest, want Reeve was ingehuurd door de Amerikaanse paardensportbond om het dragen van de “helm” bij het paardrijden te propageren. Maar Reeve droeg bij zijn ongeluk wel degelijk een helm…
Zijn ongeluk is wellicht het grootste uit een hele reeks die men als “de vloek van Superman” is gaan bestempelen. Margot Kidder, die de rol van zijn liefje Lois Lane vertolkt, werd een jaar later bijvoorbeeld totaal verwilderd en in de war aangetroffen. Zij sprak van een ontvoering, maar politieonderzoek wees uit dat die er helemaal niet was geweest. Kidder was wel reeds jaren aan de drank. Zelf had ze na een auto-ongeval in 1990 ook reeds twee jaar in een rolstoel gezeten, waarbij haar hele fortuin er “dankzij” een leemte in haar ziekteverzekering helemaal doorgejaagd werd.
Kirk Alyn van zijn kant is ondertussen in 1991 aan Alzheimer gestorven, maar als dat zelfs bij een leeghoofd als Ronald Reagan het geval was, kan men dit moeilijk toeschrijven aan “de vloek van Superman”. George Reeves daarentegen (gezien de supplementaire “s” geen familie van Christopher), Alyn’s opvolger in de tv-serie, kon daarna geen deftige rol meer te pakken krijgen en schoot zichzelf in 1959 een kogel door het hoofd. Hij kwam op dat moment als catcher aan de kost… (*)
Ronny De Schepper
(*) In de film “Hollywoodland” van Allan Coulter uit 2006 wordt echter geopperd dat er meer aan de hand kon zijn. Detective Louis Simo (Adrien Brody) zoekt daarin uit op vraag van Reeves’ moeder (Lois Smith) op hij niet eerder werd vermoord. In eerste instantie komt dan zijn wispelturige liefje Leonore Lemmon (Robin Tunney) in the picture, maar uiteindelijk lijkt scenarist Paul Bernbaum eerder te opteren voor een moord in opdracht van MGM-filmtycoon Eddie Mannix (Bob Hoskins), die nochtans eerder een verhouding tussen Reeves (Ben Affleck) en zijn vrouw Toni (Diane Lane) niet enkel had toegestaan, maar zelfs “gesubsidieerd”, omdat hijzelf ook een buitenechtelijke verhouding had met ene miss Yoshida (Ayumi Iizuka). Om onduidelijke redenen (om de aandacht af te leiden van zijn eigen levenswandel die in de pers dreigt te komen?) verandert de houding van Mannix en als de moeder van Reeves besluit om de betalingen aan Simo stop te zetten omdat haar zoon een standbeeld gaat krijgen aan de filmstudio’s, dan is de link snel gemaakt…
dagelijks iets degelijks 