Hebjetgezien? (179): “Arcadia”

Met films, series en ook boeken over sf heb ik geen band. Laat ik stellen dat ik er zelfs een hekel aan heb. Voor mij geen reizen in andere melkwegstelsels aan boord van schotel- of sigaarvormige toestellen, geen oorlogen met lasers tegen bizarre veelkoppige wezens, geen gevechten met spinnen xxl-size, geen pandemie die de mensheid omtovert tot kikkers. Dus was ik nogal wantrouwig en op mijn hoede toen de VRT kwam aandraven met ‘Arcadia’, een serie van acht afleveringen die zich in een niet zo verre toekomst zou afspelen. Desondanks toch voor het scherm gezeten – het was met zoveel trammelant aangekondigd. En zie…

Niets van wat ik vreesde. Geen van al die doldwaze, ongeloofwaardige snufjes. Wel: een beklemmende sfeer. Personages die psychologisch uitgebalanceerd met elkaar aan de slag gaan. De tekening van wat een soort (anonieme, vaag aangeduid als ‘het Schild’) dictatuur kan aanrichten. Het scenario stoelt op een sterke vondst: iedereen moet een score op tien, boven acht, behouden om te voldoen aan de normen en waarden van de nieuwe maatschappij die na een catastrofe is ontstaan. Deze code wordt steeds en overal gelezen, gecontroleerd via een ingeplante chip. En hangt af van de vaak meest simpele gewoonten, zoals het gebruik van suiker: dat kan punten kosten. Alcohol is verboden. Het mag duidelijk zijn hoe hier een psychische terreur heerst, een dagelijkse druk. Onaangepast gedrag wordt bestraft.

En wie een ernstige misstap begaat wordt verbannen buiten de ideale wereld, naar een gebied waar – zo weet men – overleven onmogelijk is: er is geen drinkbaar water, geen voedsel… Het zal in de eerste aflevering al Pieter Hendriks overkomen omdat hij wist te sjoemelen met de code van zijn gezinsleden. Spanning is er voldoende aanwezig in ‘Arcadia’, niet alleen in de ontwikkeling van de plot maar (en vooral) in de relatie tussen de personages. Wat is het onvermijdelijke in dergelijke structuur: een sfeer van wantrouwen, achterdocht, naijver. Dat alles wordt niet breed uitgesmeerd maar in veelal details meegegeven. Gestoeld op een goede acteursregie met een uitmuntende cast al is het feit dat de samenwerking van VRT met de Nederlandse KRO/NCRC niet zo gelukkig uitpakte: de mix van taalklank is wat storend en niet alle Nederlandse acteurs bleken even overtuigend.  

Een kil, strak gelijnd gebouw – meer is niet nodig om een huiveringwekkende tirannie van een genadeloos tiranniek rechtsapparaat neer te zetten en een anonieme dictatuur te kaderen. Een kleine optocht van wagens die komt aanrijden op weg naar een feest, of die zich richting het ‘buitengebied’ en daarna in de desolaatheid begeeft – stijlvol in beeld gebracht, stil, perfect gemonteerd: scènes die meer vertellen dan een dialoog, vakmanschap.

Indien ik toch namen zou vermelden dan liggen deze van Gene Bervoets en Lynn Van Royen voor de hand, niet omdat ze de hoofdrolspelers zijn maar omdat hun prestatie van het scherm spat – overtuigend, genuanceerd…

‘Arcadia’ is in acht afleveringen te zien op VRT, zondagavond om 20u40,  idem op NPO 3 om 20u20 en op VRT MAX.

Johan de Belie