37 jaar geleden: Manneken Pis aan het lijntje

Morgen is het 170 jaar geleden dat het eerste openbaar toilet voor vrouwen werd geopend. Dat was in Londen, meer bepaald in Bedford Street. Ik vind dat vermeldenswaard omdat er nog altijd zo weinig openbare toiletten voor vrouwen zijn. Dat was al zo in 1985 toen ik zowaar Manneken Pis mocht interviewen en dat is nu nog altijd zo!

« Deze week maken we een nummer speciaal gewijd aan Brussel. Cette semaine nous ferons un numéro spécialement dédié à Bruxelles », kondigde de hoofdredacteur heel toepasselijk in de beide landstalen aan en hij voegde er meteen aan toe of ik niet voor een aangepast « lijntje » kon zorgen. Geen nood, want met wie onderhoud ik reeds jaren een vrij intieme relatie ? Wie kruipt er elke avond als het donker is en de toeristen zich in de Gaîté of de Showpoint hebben teruggetrokken van zijn sokkel om met mij een Ketje te gaan drinken in de Rue des Bouchers ? Jawel, de heer Manneken Pis himself.
— Hallo, Manneken, ik heb gehoord dat men in Brussel vijf « sanisettes » heeft geïnstalleerd, wat zijn dat nu weer ?
Manneken Pis : Ja, dat zullen zowat de openbare toiletten van de toekomst zijn, zeker ? Ze zien er alleszins heel futuristisch uit met een deur die men moet openen met een muntstuk, een zelfreinigende pot en als klap op de vuurpijl discomuziek om je tot haast aan te sporen want na vijftien minuten gaat het deurtje onverbiddelijk weer open. Kortom, hetzelfde systeem als in Leuven reeds gebruikelijk is, alleen wat korter, 2,5 meter in plaats van 3,5 meter.
— Moeten we daaruit afleiden dat de Vlamingen groter geschapen zijn dan de Brusselaars ?
M.P. : Welnee, mijn waarde vriend, het is het technische gedeelte dat werd verkleind, de gebruiker beschikt nog steeds over evenveel ruimte.
— Vijf voor heel Brussel, dat is niet veel, hé ?
M.P. : Inderdaad, ik neem dan ook aan dat er nog steeds vele manspersonen mijn voorbeeld zullen volgen. Maar kom, het is nu eenmaal zo dat de firma Decaux deze sanisettes gratis heeft aangeboden aan de stad voor een duur van vijf jaar, daarna zal men nog zien.
— Gratis ? Kom, kom, Manneken, dat maakt ge me niet wijs. Een firma die iets gratis aanbiedt in deze tijd…
M.P. : Enfin ja, de opbrengst — het kost tien frank per keer — gaat natuurlijk naar de firma maar daar kan men amper één derde van de kostprijs, die 450.000 fr bedraagt, mee dekken en dan spreek ik nog niet over het dagelijkse onderhoud dat is voorzien. Daarom heeft het stadsbestuur op zijn beurt 160 gratis affichageplaatsen ter beschikking gesteld die deze maatschappij dan kan verhuren.
— Tien frank ? Op die manier kunt ge bijna evengoed een café binnengaan !
M.P. : Och jongen, dat kunt ge nu ook al. Weet ge dan niet dat ge niet verplicht zijt iets te gebruiken als ge in een café gaat plassen ?
— En anderzijds, als ge in die café dan een pint drinkt, moet ge honderd meter verder opnieuw een café binnenwippen, als ge verstaat wat ik bedoel. Maar, a propos, hoe staat het met Madammeke Pis, want die moet zitten, nietwaar ?
M.P. : Wel, op dat gebied zijn die sanisettes wel een verworvenheid van de vrouwenstrijd, zal ik maar zeggen. Vrouwen, mannen, kinderen, iedereen kan er terecht. Enfin, de gehandicapten niet. Die hebben b.v. ook last met die vijftien-minuten-regel.
— Ja, dat is wel straf, hé. Ik ken hier een paar collega’s die af en toe fameus geplaagd worden door buikloop, die zullen dus na verloop van tijd te kijk zitten ?
M.P. : Onverbiddelijk ja,als er geen enkele vriendelijke voorbijganger is die een nieuw muntje in de gleuf wil stoppen, ik zei bijna : in de jukebox. Al zijn dan nog niet alle moeilijkheden opgelost, want dat zelfreinigend systeem dat functioneert op een nogal merkwaardige manier : heel de bodem wordt opgetild en achterover gekieperd. Dus…
— Brrr, ik mag er niet aan denken, ik héb al last van claustrofobie. Maar wilt ge nu eens duidelijk zijn ? De ene keer spreekt ge over een zelfreinigend systeem en de andere keer over een dagelijks onderhoud ?
M.P. : Ha natuurlijk ! Naast dat afspoelen moet dan ook nog geregeld ontsmet worden, hé. En daarbij, het is vooral de elektronische apparatuur die elke ochtend dient te worden gecontroleerd. En men maakt dan meteen van de gelegenheid gebruik om een nieuwe cassette in te steken.
Allé, dan zijn we weeral gerust. Kunnen we van de schrik niet meer plassen, dan kunnen we nog altijd dansen.

Referentie
Jan Draad, Manneken Pis aan het lijntje, De Rode Vaan nr.14 van 1985