Hebjetgezien? (151): EastEnders

Het zal vermoedelijk enigszins vreemd lijken dat ik over een televisieprogramma wil schrijven dat ik nooit zag, waarvan ik geen enkele aflevering meepikte. Hoewel de kansen voor het grijpen lagen, inmiddels – laat eens nagaan – reeds zo’n slordige 6.237. Al is het woord slordig allicht misplaatst want voor zover ik weet wordt de serie heel keurig gemaakt, en de reputatie van de BBC kennend… Want die heeft de soap waar ik het over heb onder zijn hoede. EastEnders.

De eerste uitzending geschiedde op 19 februari 1985. Alles speelt zich af in het Londens East End, in een fictieve wijk aldaar, Walford. Centrale plaats van gebeuren was – en is vermoedelijk nog – hoe kan het anders, een pub, the Queen Victoria Pub. Gelegen aan de beruchte Albert Square, waar de George Street in uitmondt. Ja er zijn veel buitentaferelen. E wordt veel op de markt geshopt, geroddeld, geruzied, bemind. En dat alles in de Elstree Studios te Borehamwood, een klein plaatsje ten noorden van London. In de loop der jaren breidde het decor steeds verder uit, er kwamen meer families, meer interieurs, meer straten, ja Walford kreeg zelfs een metro, the Walford East Underground.

Een succesverhaal zonder voorgaande; dat Coronation Street qua populariteit de loef afsteekt, niet qua cijfers evenwel vermits Granada Television al 10.000 op de teller heeft. Ik moet nog verklaren wat mijn band is met deze soap. Startte men ooit met twee afleveringen van een halfuur per week dan schakelde men in de jaren 90 over naar drie afleveringen en later naar vier. Op BBC1 rond 20u30, later dezelfde avond herhaald op BBC3. Jaren geleden begon mijn echtgenote – om wie weet welke reden – de reeks te volgen. Niet zij maar ik was de anglofiel hier ten huize; maar ik was toen zelden ‘ten huize’ dus het ging aan mij voorbij. Werd er viermaal per week genoten van de strapatsen van de bewoners van Walford? Nee, de afleveringen werden opgenomen en gebundeld bekeken op zondagnamiddag. Goed voor twee uren entertainment, gebingewatched dus voor die term in voege was want eerst was dat nog op video, pas later via de digicorder.

Pas toen ik minder uithuizig was en op zondag eveneens in de zetel plofte maakte ik ongewild kennis met de stemmen van personages als Peggy Mitchell, haar broers de gangsters Phil en Grant die voortdurend de wijk onveilig zouden maken met brandstichting en moord, die alles met elkaar delen, alcohol en vrouwen, met Pat die haar vijf huwelijken trots torst tot zij op nieuwjaar 2002 fraai overlijdt – dramatisch cadeautje voor de fans, daar zijn de scenarioschrijvers sterk in! De stemmen dus, inderdaad want ik zat telkens die twee uren geduldig naast mijn eega te lezen, nauwelijks gestoord door de drama’s die zich op het scherm afspeelden, begeleid door de vaak recente hits die in de huiskamers of de pubs galmden want een goede muzikale smaak kon de makers niet ontzegd worden. Natuurlijk wierp ik, nieuwsgierig van inborst, af en toe een blik om vast te stellen dat het een ruig volkje was daar. En zeer gemengd, alle rassen en variëteiten, alle leeftijden van baby via peuter en puber, tiener tot oudje. Een verhaallijn wist ik nooit te volgen, karakters ontdekken evenmin – het waren vluchtige momentopnamen, ik proefde soms even de sfeer, meer niet: een markt, een wassalon, een kleine winkel, ontbijt in de keuken, de pub op kerst… oh zo British! 

Kerst, het hoogtepunt: nadat de aflevering van kerstavond 1986 waar ene Dan Watts het bestond net toen de scheidingspapieren te overhandigen aan zijn echtgenote als presentje maar liefst 30 miljoen kijkers lokte besloten de scenaristen iedere kerst op zo’n dramatische wijze te besluiten! Wat een succes telkens die aflevering, geen Brit die het wil missen. Men gaat zoals het in goede soaps past geen probleem uit de weg, dat merkte ik tussen de regels van mijn lectuur ook, aids, ongewenste en tienerzwangerschap, euthanasie, incest, ik zag het voorbijkomen. Zoals ik toch ook vaststelde, hoe kort mijn blik ook was, hoe sterk de acteerprestaties waren. Vooral wanneer June Brown (°16.02.1927!) aan bod was bleef ik toch even gefascineerd kijken. Zij vertolkte de inmiddels zowat legendarische Dot Cotton, kettingrookster (met zware doorrookte stem), diepgelovig, en meermaals ontsnapt aan de moordpogingen die haar verslaafde zoon Nick voor haar in petto had. Wat een actrice die EastEnders domineerde van 1985 tot 1993 en van 1997 tot zij er in 2020 mee ophield omdat zij vrijwel blind is. Zij stelde haar Walfordavontuur te boek. Een intrigerend personage, een intrigerende actrice ook: conservatief en diepgelovig.

Op mijn wijze – een kleine afstand – hou ik dus van dit EastEnders dat ik nooit zag. U weet nu waarom. En dat corona Walford niet echt op de knieën kreeg, nu: de fans moesten hun soap toch missen van 3 juni tot 7 september 2020 al werden de gaten wel gevuld met allerlei aan EastEnders gelinkte programma’s. Daarna werd covidproof gefilmd, met soms vreemde snufjes. Er bestaat een reportage over, daar kan je zien hoe een acteur dialogeert met een golfbal die zijn tegenspeelster vervangt, en hoe een acteur zich beweegt door een lege Queen Vic om daarna in het definitieve shot te belanden tussen een bende lallende mensen waar hij handig doorheen manoeuvreert. Ach het is alles schijn, leve de soap!   

Johan de Belie