Roger De Kerf (1924-2011)

Het zal morgen al tien jaar geleden zijn dat op 86-jarige leeftijd Roger De Kerf is overleden. In Temse schreef hij lokale geschiedenis als zanger-muzikant en – vooral – als kunstschilder.

Roger De Kerf (°Temse, 6/8/1924) was enig kind van Theodoor De Kerf, arbeider, en Margriet Pauwels, mandenmaakster. Zijn grootvader langs moederszijde (Jozef Pauwels) was één der eerste officiële werknemers op de Boelwerf. Roger liep lagere school aan de gemeenteschool, met als leeftijdsgenoot-medeleerling Frans Buyens, de latere filmmaker-schrijver. In zijn jeugd was hij doelman bij Sportkring Temsche, later bij Hamme en Steendorp.
Toen hij veertien jaar oud was, ging hij uit werken: eerst bij Orlay’s Spinnerijen, enkele maanden later op de Boelwerf (1939), waar hij debuteerde als insteker-nagelheter. Hij werkte zich op dankzij studies aan de Academie en Vaktekenschool en de vakschool van de scheepswerf en was achtereenvolgens helper-monteerder, afschrijver en monteerder (dat laatste enkele jaren op verschillende scheepswerven in het Antwerpse). In 1952 keerde hij naar de Boelwerf weer als monteerder, maar nog datzelfde jaar werd hij bediende. Als dusdanig was hij verbonden aan het IJzermagazijn, later aan de afdeling Planning. In 1981, 57 jaar oud, ging hij met pensioen.
Roger De Kerf huwde in 1943 met Odila Muys (1921-1998) uit Temse. Zij kregen vier dochters: Annic (1944-1980), Nicole (1946), Winny (1952-1994) en Sylvana (1954). Na enkele jaren in Bazel te hebben gewoond, verhuisde het echtpaar in 1988 naar de Sparrenlaan in Steendorp, waar Roger tot zijn overlijden woonde.
Hij was één der allerlaatsten die het pittige Temsese dialect sprak zoals het in al zijn sappigheid heeft geklonken in de goeie ouwe tijd.
Muziek
Roger De Kerf was tenor. Bij zang- en toneelvereniging Vlaams en Vrij zong hij na de oorlog als solist. Een echte zangopleiding had hij niet gevolgd en zou hij ook nooit volgen. Tijdens de oorlog maakte hij deel uit van het furore makende Melodyorkest (1940-1942) van Achiel Vermeiren (viool) en Filip Aertgeerts (drums). Het omvatte Temses toonaangevende liefhebbersmuzikanten uit die tijd en gaf uitsluitend concerten. Roger was zanger en speelde contrabas en Spaanse gitaar, instrumenten die hij op z’n eentje had geleerd.
De naoorlogse jaren waren een dankbare voedingsbodem voor dansorkesten. In 1954-1957 was hij zanger-basgitarist bij het William Show Orkest van saxofonist William Windey (Kruibeke). Basgitaar had hij via privé-les geleerd bij Jan Mariman (Temse). Door een kortsluiting met de orkestleider verliet Roger de formatie. Hij begon spoedig met een eigen band: The Sky-Rockets. De groep trad voor het eerst op in Moerzeke op 1/1/1958. The Sky-Rockets oogstten groot succes. Zij brachten het repertoire van de populaire muziek van die jaren (vooral rock‘n’roll), verzorgden meer dan 60 bals per jaar en traden over heel Vlaanderen op, ook met BV’s van die tijd. Op de foto bovenaan met sax John D’Eer, links met de accordeon Ghisleen Engels, tweede links met sax Hubert Buyens, in het midden met gitaar Roger De Kerf, tweede rechts met trombone René Van Broeck, eerste rechts met klarinet François Buyens, onderaan links met trommel Eddie Engels en onderaan rechts met trompet Maurits De Ryck.
Roger De Kerf was in alle opzichten the leader of the band: zanger (onder het pseudoniem Roger Deker, spreek uit op z’n Frans: dequère), basgitaar, manager, pr-man… De muzikale leiding berustte bij Ghisleen Engels, na diens vertrek bij François Buyens (naamgenoot van de filmmaker-schrijver). Rogers oudste dochter, Annic, fungeerde als zangeres onder de naam Graciella. Een absoluut hoogtepunt was de opname van een plaat Wonder met op de B-kant Bonsoir bonne nuit chérie. Tekst en muziek waren van orkestlid-saxofonist Hubert Buyens (eveneens uit Temse), maar op de plaat zelf worden voor de beide nummers Bert Ben (d.i. Hubert Buyens), G.Frank (Gerd Frank, niet de Deense wielrenner maar wel Frans Van Landeghem) en Aldeba (Albert De Backer, eigenaar van de platenfirma) vermeld.
De groep maakte de hoogdagen van de populaire muziek van eind jaren ’50 – begin ’60 mee. Door de nieuwe muziekgolf met The Beatles, The Rolling Stones e.a. werd de hele popscène omgeploegd en hertekend. The Sky-Rockets ontsnapten niet aan die (r)evolutie. Hun laatste optreden vond plaats in Temse op 5/12/1964. Uit The Sky-Rockets groeide later het amusementsorkest Benzy Buss en de Busskleppers o.l.v. François Buyens.
Roger De Kerf en zijn echtgenote baatten in 1963-1968 een drankgelegenheid uit die geschiedenis schreef als één der populairste en drukst bezochte in Temse en de periferie: de Bonanza Bar (August Wautersstraat).
Kunstschilder
Van zijn 10de tot zijn 30ste (1934-1954) volgde Roger De Kerf tekenen en schilderen aan de Academie en Vaktekenschool van Temse, waar hij zich als een belofte ontpopte. Zijn lesgevers waren Baziel Van Lemmens, Jos Hoste, Gerard Huyben, Albert De Roover en Alois Daelman. Hij was toen ook al muzikaal actief en de combinatie schilderen-musiceren bleek niet houdbaar. De schildersactiviteiten werden stopgezet – tot 1972.
Wat toen herbegon als vrijetijdsbesteding, groeide uit tot passie. Aanvankelijk trad hij vooral naar buiten in zijn geboorteplaats via groepstentoonstellingen, maar de echo van zijn naam kreeg geleidelijk een ruimer klankbord. Gelijklopend daarmee breidde hij de actieradius van zijn tentoonstellingen uit tot Antwerpen en Brussel. Toen hij in 1981 zijn werkzaamheden op de Boelwerf stopzette, wijdde hij zich volledig aan de schilderkunst. Velen hadden dan ook reeds de kans gehad een tentoonstelling van het werk van Roger De Kerf te bezoeken en zagen eind november 1980 misschien niet goed in waarom het Frans Masereelfonds uit Temse zijn lokaal (Leie 47) nogmaals ter beschikking stelde van deze kunstenaar.
Dat moeten dan echter mensen geweest zijn die niet aanwezig waren op de opening van De Vlam (*) toen Roger reeds een voorproefje gaf van zijn kunnen en vooral duidelijk zijn visie gaf op zijn kunstenaarschap en op zijn werk. Daaruit bleek inderdaad dat Roger De Kerf, met zijn uitgesproken engagement voor de kleine man, met zijn mengeling van sociaal realisme en nostalgische hunkering, pas volledig tot zijn recht kwam binnen deze muren.
In het werk van Roger De Kerf kunnen we immers diverse stadia onderscheiden — van een soort socialistisch realisme over symbolisme en surrealisme naar een gelouterd realisme — maar steeds worden zijn stijlwijzigingen ondergeschikt gemaakt aan zijn drang om de toeschouwer een boodschap mee te geven. Een boodschap voor een beter wereld, zonder sociale onrechtvaardigheid, met gelijke kansen voor iedereen.
Daarna evolueerde Roger – onder het pseudoniem WARSON (beginletters van de namen van zijn vier dochters en zijn echtgenote) – in de modernistische richting, wat uitmondde in abstracte schilderijen. Hij stelde nog vele malen zijn werk tentoon, zowel individueel als in groep, en bleef schilderen tot zijn gezondheid het niet meer toeliet. Zijn werk is ruim verspreid (Nederland, Duitsland, Frankrijk, Mexico en Congo).
Roger De Kerf is bovenal een heimatschilder, een Schelde- en hoeveschilder, waarbij Temse en omgeving centraal staan, in ruimere zin ook het Waasland en Vlaanderen. Zijn oeuvre is één ode aan de schoonheid van de natuur, het landschap en al wat zich daarbinnen situeert. Het is tegelijk een stil pleidooi voor het behoud daarvan.
In 2004 organiseerde het gemeentelijk Cultuurcentrum een retrospectieve t.g.v. zijn 80ste verjaardag. Tegelijk werd een monografie uitgegeven, met daarin een uitvoerige (geïllustreerde) biografie, van de hand van Luc De Ryck. Dit ‘in memoriam’ is daarop gebaseerd.

Ronny De Schepper
(met dank aan Luc De Ryck en Danny Van Broeck)

(*) Aangezien Roger ook een fanatiek pijproker was, ging de tentoonstelling onder de titel “Met de pijp in de Vlam”. De vernissage werd verzorgd door Johan de Belie.