Atom Egoyan wordt 65…

Atom Egoyan, de Canadese filmregisseur van Armeense afkomst, viert vandaag zijn 65ste verjaardag.

Ik maakte voor het eerst kennis met hem op het Gentse Filmfestival in 1991 toen ik “The Adjuster” zag. Een verzekeringsexpert gaat in zijn ijver zo ver dat hij zijn klanten, die het slachtoffer zijn geworden van een brand, troost tot in bed (overigens ook soms mannelijke klanten). Niet enkel brengt Egoyan dit met zeer veel schroom in beeld, ook de manier waarop hij het laat gebeuren, laat de hoofdpersoon eerder uitgroeien tot een soort van heilige dan tot een geperverteerde. “The Adjuster” zal dan ook niet door zijn ijver ten onder gaan, maar wel door zijn geldzucht. Dit laatste zet hem er immers toe aan zijn woning af te staan aan wat hij denkt een filmploeg te zijn, maar uiteindelijk gebeurt er iets wat hij helemaal niet had zien aankomen, maar de toeschouwers des te meer. Dit “getelefoneerde” einde zorgt ervoor dat deze film minder verrast dan de vorige van Egoyan (“Family viewing” en “Speaking parts”) en ook zijn obsessie met zijn Armeense afkomst weegt een beetje te veel door. Dit uit zich o.m. in de twee vrouwenfiguren, twee zussen. De ene is de vrouw van de hoofdpersoon en heeft als beroep “censor”. In tegenstelling tot haar collega’s slaat zij zichzelf nogal kranig door allerlei seksuele hoogstandjes die zij moet noteren per film. Haar zus (die helemaal geen Engels spreekt, of althans toch doet alsof, en dus hele dagen thuis zit) daarentegen bekijkt de films met zoveel enthousiasme dat ook de buren ervan mee kunnen genieten. Enfin, althans toch een personage dat af en toe in de film opduikt en waarmee eigenlijk niks wordt gedààn. Dat brengt mij overigens tot deze nota voor de voyeurs onder de lezers: van die films krijg je zelf niks te zien, je hoort ze alleen maar…

Maar over voyeurs gesproken: Atom Egoyan keert later weer met het schitterende “Exotica”. Het decor was van de hand van Linda del Rosario en Richard Paris, die voor hun werk terecht met een prijs werden bekroond in Cannes en Toronto. “Exotica” was overigens zeer actueel in het licht van de affaire Dutroux die ook in de filmwereld sporen naliet. De release van niet minder dan vier films, waarin het onderwerp ter sprake kwam, werd er immers door beïnvloed: “The ogre”, “A time to kill”, “Sleepers”, die allemaal over pedofilie en/of kinderverkrachting handelden, en, niet te vergeten, de remake van “Lolita”, die met moeite de gevestigde bioscoopzalen kon halen.
In 1997 volgde “The sweet hereafter”. “Een kleine gemeenschap wordt verscheurd door een tragisch ongeluk waarbij de meeste kinderen van de stad omkomen. Een advocaat bezoekt de ouders van de slachtoffers om te profiteren van de tragedie door hun woede op te wekken en een collectieve rechtszaak te starten tegen iedereen die ze de schuld kunnen geven. De gemeenschap is verlamd door woede en kan het niet loslaten. Op één jong meisje na, dat na het ongeluk in een rolstoel zit, en de moed vindt om de weg naar genezing te wijzen.” (Matthew Tichenor op de Internet Movie Database)
In 1999 is er dan “Felicia’s journey”. “Een eenzame cateringmanager van middelbare leeftijd besteedt al zijn tijd aan het bestuderen van banden van een excentrieke tv-kok. Ondertussen reist een jonge vrouw vanuit Ierland naar Engeland om haar vriend te vinden, die naar Engeland is verhuisd om te werken in een grasmaaierfabriek. Bij aankomst legt ze al snel contact met de cateraar, die haar een pension aanbeveelt. Langzaam maar zeker wordt duidelijk dat de cateraar meer dan twaalf jonge vrouwen heeft bevriend en vervolgens heeft misbruikt. Hij richt zich nu uiteraard op deze vrouw. Een groot deel van het verhaal wordt verteld in flashbacks, die laten zien hoe elk van de personages is gegroeid tot het punt waar ze zich nu bevinden. De dramatiek van de interactie tussen de personages is echter belangrijker voor regisseur Atom Egoyan dan de potentiële horror van de situatie.” (John Sacksteder op de Internet Movie Database)

“In Where the truth lies (2005) probeert een journaliste de waarheid te achterhalen achter de breuk, jaren eerder, van een gevierd comedyteam nadat het duo een dood meisje in hun hotelkamer aantrof. Hoewel beiden een waterdicht alibi hadden en geen van beiden werd beschuldigd, maakte het incident een einde aan hun act.” (N.E.Star op de Internet Movie Database)
In 2009 was er “Chloe”, waarin Julianne Moore veronderstelt dat haar man (Liam Neeson) de scheve schaats rijdt en de prostituée Chloe (Amanda Seyfried) inschakelt om na te gaan hoe gemakkelijk hij te verleiden is. Dat een en ander niet is wat het lijkt, kan bijna niet anders met een regisseur als Atom Egoyan. Toch is dit zowat zijn minste prent, die het niveau van een weekendfilm nauwelijks overstijgt. Geen wonder dat de televisiepremière voor Vitaya was weggelegd…
De vier jaar jongere zus van Egoyan, Eve, is een klassieke pianiste.

Ronny De Schepper