Het zal morgen al vijf jaar geleden zijn dat Jan Mariën afscheid heeft genomen van het leven. Niet te geloven! Jan was enorm belangrijk wat mijn blog aangaat: hij is namelijk degene die mij op gang heeft geholpen en mij een tijdlang is blijven bijstaan tot ik de technische kant van het bloggen onder de knie had.
Aangezien ik veel zaken die ik op deze blog zet antidateer (het gaat tenslotte meestal om artikels die reeds vele jaren geleden in dag-, week- of maandbladen werden gepubliceerd), is het moeilijk om te achterhalen wanneer ik precies met deze blog ben gestart, maar als ik afga op de pagina “wie ben ik?” (zie hier), die toch wel één van de eerste zal zijn geweest, dan moet dat op 30 augustus 2007 geweest zijn. En dat zou best kunnen, want ik herinner mij dat Jan mij op weg heeft gezet toen ik hem een bezoek bracht in zijn toenmalige woonplaats in Belsele en dat moet inderdaad zo wat op het einde van de zomer geweest zijn.
Dat betekent ook dat het zowat vijftien jaar geleden moet zijn dat ik Jan heb ontmoet op een feestje van zijn broer Fons, met wie ik al jaren bevriend ben.
Eind december, toen Jan bij zijn dochter Nele op vakantie was in Bolivia, werd hij plots ziek en moest met spoed geopereerd worden aan zijn hersenen. Hoewel de recuperatie wel voorspoedig verliep en hij enkele weken later gerepatrieerd kon worden, waren de uiteindelijke resultaten van de nieuwe onderzoeken hier in België erg moeilijk: Jan bleek een terminale hersentumor te hebben.
Hij heeft dan zelf de aanwijzingen gegeven voor een boodschap die hij iedereen nog wil meegeven. U kan deze vinden op janantoon.be/afscheid. Ik reproduceer de tekst hieronder ook.
Dit is mijn boodschap, maar mijn kinderen en mijn liefste voeren de pen. Ik vind zelf de woorden niet meer. Ik voel wat ik nog wil zeggen, wat ik jullie wil nalaten, maar ik krijg het zelf niet gezegd.
Een kwaadaardige kanker heeft mijn hersenen aangetast. Hij heeft mijn woorden opgegeten, mijn talen verwoest, mijn intellect geschonden. Hij gunt me ook slechts beperkte tijd.
Hij heeft me wel voldoende overgelaten om nog veel te begrijpen: vooral in het gevoelsmatige, woordeloze begrijpen ben ik nog niets van mijn oude kracht en diepgang kwijt. Wat ik voel en begrijp, deze laatste boodschap, wil ik met jullie delen.
Het is goed zoals het is.
Uiteraard wou ik nog zoveel beleven, ontdekken, nieuwe prikkels zoeken. Maar het is nu zo, en ik ben niet de persoon om te lamenteren over wat had kunnen zijn.
Ik ben tevreden met het leven dat ik geleefd heb, met de mensen die ik heb mogen ontmoeten of liefhebben, met de momenten die ik met hen heb mogen delen. Om het met de woorden van één van mijn lievelingsauteurs te zeggen: Confieso que he vivido. Mijn leven is volbracht. Ik ben tevreden, en treed de dood sereen tegemoet.
Om in schoonheid te kunnen vertrekken, kies ik ervoor zelf het uur van mijn dood te bepalen. Zo zal het goed zijn.
Ik wil graag dat de vele lieve mensen die me kennen dit begrijpen, en zelf kunnen voelen — zoals ik het voel — dat het zo goed is.
Tot slot een gedicht dat ik enkele jaren geleden schreef (in het Spaans, hier ook met Nederlandse vertaling door mijn dochter):
Cuando siente la plenitud de las horas
un elefante sa va a morir solo.
Y cuando mis manos ya no sirvan
para nada, ni para acariciar,
ni para escribir o labrar madera,
ni para jugar con mis nietos,
también mi hora habrá llegado.
Será una hora sencilla y justa.
Subiré lentamente las sendas antiguas
del altiplano hacia los cerros andinos.
Y al fin, desde la cumbre del Illimani,
veré las blancas nieves de antaño,
las nuves de siempre, la luna clara.
Solo esperaré la última madrugada.
Jan Mariën
Wanneer hij voelt dat zijn uren geteld zijn,
vertrekt een olifant om alleen te sterven.
En wanneer mijn handen niet meer dienen
helemaal niet meer, noch om te strelen,
noch om te schrijven of hout te bewerken,
noch om met mijn kleinkinderen te spelen,
zal ook mijn uur gekomen zijn.
Dat uur zal eenvoudig en eerlijk zijn.
Dan zal ik langzaam klimmen langs de oude paden
van de hoogvlakte tot de Andesbergen.
En uiteindelijk, van op de top van de Illimani,
zal ik de witte sneeuw van weleer zien,
de vertrouwde wolken, de heldere maan.
Dan zal ik alleen nog wachten op de laatste dageraad.
Jan Mariën
dagelijks iets degelijks 