Het is vandaag ook al twintig jaar geleden dat de acteur Peter Ustinov is overleden.
Peter Ustinov werd in Londen geboren als kind van een Russisch-Duitse vader en een Franse moeder. Hij studeerde aan de London Theatre Studio (1937-1939). Na zijn militaire dienst tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarin hij batman (personal attendant) was van David Niven, nam zijn filmcarrière een hoge vlucht. In 1951 zakken de Amerikanen naar de leegstaande Romeinse Cinecittà-studio’s om er “Quo Vadis” met Peter Ustinov als keizer Nero te draaien. Het monstersucces deed de studio’s weer op volle toeren draaien en met wat de Amerikanen hadden achtergelaten aan decors en rekwisieten werden zogenaamde peplumfilms gedraaid.
Tegelijk breidde Ustinov zijn werkzaamheden uit tot schrijven; zijn eerste succes op dit gebied beleefde hij in 1951 met The Love of Four Colonels. Zijn carrière als dramaticus verliep parallel met zijn acteerwerk. Zijn bekendste werk was Romanoff and Juliet uit 1956.
Tot zijn bekendste filmrollen behoren die in The Sundowners (1960) met verder onder meer Deborah Kerr en Robert Mitchum, een avonturenfilm met het nodige drama. Daarna speelde hij Lentulus Batiatus in Spartacus (1960). Zijn tegenspeler Kirk Douglas aanhanger van “the method”. Dat bleek b.v. tijdens de opnames van “Spartacus”, tot grote ergernis van Ustinov. Tijdens een liefdesscène met Jean Simmons liet Douglas muziek van Rachmaninov spelen, “om zich beter te kunnen inleven“. “Alhoewel er in 70 vóór Christus weinig sprake was van Rachmaninov,” aldus Ustinov. Toen men met de postproductie bezig was, meer bepaald het opnieuw inspreken van de dialogen, moest Ustinov op een zeker moment een bericht naar Kirk Douglas brengen. Toen hij in de studio kwam, zag hij tot zijn stomme verbazing dat Douglas op de vloer lag met de armen gespreid, alsof hij op een kruis hing, want dat was de scène die hij aan het inspreken was. Ustinov ging ook op de grond liggen (net alsof hij naast Douglas gekruisigd was) en gaf hem op die manier de boodschap door. Mister Douglas was not amused. Voor zijn rol in Spartacus zou Ustinov een Oscar voor beste mannelijke bijrol krijgen en vier jaar later nogmaals, deze keer voor zijn rol in Topkapi. Tussendoor was hij Kapitein Vere in Billy Budd (1962).
Bijna was de iconische rol van inspector Clouseau naar Peter Ustinov gegaan. Ava Gardner strooide echter roet in het eten: with just two weeks to go before shooting begun, the producers decided that Ava Gardner’s erratic lifestyle could affect filming and decided not to offer her the part of Madame Clouseau. Capucine was hired in a hurry, but Peter Ustinov’s wife felt this would affect the calibre of the production and told him to withdraw . From this chaos, Peter Sellers became an international superstar.
Zelf zag ik Ustinov het liefst in “Blackbeard’s ghost” uit 1968 van Robert Stevenson. Wat ik me daar vooral van herinner is de hilarische finale op het atletiekterrein… En over hilarische scènes gesproken, in 1976 was Peter Ustinov te gast in een aflevering van The Muppet Show. Een jaar later verscheen zijn autobiografie Dear Me.
Ook vertolkte hij in zes films de rol van Hercule Poirot (foto), naar de boeken van Agatha Christie. Dit deed hij voor het eerst in Death on the Nile (1978). Ustinov was the tenth actor to play Poirot in film & TV. Albert Finney was initially asked to reprise his role as Poirot from Murder on the Orient Express (1974). However, he had found the make-up he had to wear for the first movie very uncomfortable in the hot interior of the train, and on realizing that he would have to undergo the same experience, this time in temperatures exceeding 100 degrees Fahrenheit, he declined the role. Filming had actually to be stopped every day at noon for around two hours because temperatures reached around the 130 degrees Fahrenheit mark at that time. To accommodate this, make-up calls were scheduled for 4 am with filming starting at 6 am. On this, veteran actress Bette Davis (Mrs.Marie Van Schuyler) once quipped: “In the older days, they’d have built the Nile for you. Nowadays, films have become travelogues and actors stunt men”.
Peter Ustinov was the former brother-in-law of Angela Lansbury as he was married to her elder half-sister Isolde Denham from 1940 to 1950. Angela Lansbury plays the author Salome Otterbourne; in Murder, She Wrote: Death ‘N Denial (1995) (also whodunits, where Lansbury is the heroine sleuth), playing in Egypt, a character is called Sally Otterburn.
In Evil Under the Sun (1982) verplaatst de provinciale setting van Noord-Devon, Engeland op Smuggler’s Island voor de kust van Devonshire, naar een eiland in de Adriatische Zee ‘ergens ten westen van Suez’. Het koninkrijk Tyrania in deze film is een fictief land dat gebaseerd was op het land Albanië. De eilandomgeving van Daphne’s Island (in Tyrania) was ook fictief. Scenarioschrijver Anthony Shaffer zei hierover ooit: “De locatie is belangrijk. Het eiland moet een ster zijn. Net zoals de Nijlstoomboot (in Death on the Nile (1978) ) en de Orient Express (in Moord in de Orient Express (1974).” Mallorca was destijds ook de thuisbasis van regisseur Guy Hamilton. Eigenlijk maakt de titel van de film deel uit van Poirots dialoog met mevrouw Redfern. Hij zegt: “De lucht is blauw, de zon schijnt, en toch vergeet je dat er overal kwaad onder de zon schuilt.” Maar ondanks dat hij goedkoper, minder sterrenrijk en minder ambitieus was dan zijn twee voorgangers Moord in de Orient Express (1974) en Death on the Nile (1978), beide grote hits, was deze film een enorme geldverliezer en maakte een einde aan de Agatha Christie franchise van producenten John Brabourne en Richard Goodwin. Het was het tweede van zes optredens als detective Hercule Poirot van Peter Ustinov.
In 1984 was Peter Ustinov ongewild getuige van de moord op India’s premier Indira Gandhi. Ze zou door hem geïnterviewd worden voor een documentaire op de Ierse televisie. Onderweg werd ze echter door haar twee lijfwachten vermoord.
Ustinov sprak vloeiend Engels, Frans, Duits, Italiaans, Russisch en Spaans. Daarnaast sprak hij enig Turks en modern Grieks. Hij heeft zich zelfs enige woorden Nederlands machtig weten te maken, hetgeen hij graag etaleerde bij verschijningen op de Nederlandse televisie.
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 