25 jaar geleden bracht ik als lid van de Adviescommissie voor Muziek een bezoek aan de tentoonstelling over Vlaamse miniaturen in het Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen.
Onder Filips de Goede (1396-1467) en Karel de Stoute (1433-1477) kende de boekverluchtingskunst in de Zuidelijke Nederlanden een ongeziene bloei. Tot de dood van Maria van Bourgondië in 1482 werden kopiisten en miniaturisten uit handelssteden zoals Brugge, Gent en Brussel omwille van hun uitzonderlijk talent met tal van opdrachten overspoeld.
De Bourgondische hertogen vroegen de miniaturisten om de teksten met bladgoud en zeldzame verftinten op te luisteren en te versieren.
Zo wilden zij naar de buitenwereld toe hun macht en rijkdom etaleren en onderstrepen. Naast sacrale onderwerpen kwamen ook vaak allerlei profane, mythologische en zelfs literaire thema’s aan bod. Voorts duiken in de centrale taferelen en randdecoraties ook niet zelden eenhoorns, draken en motieven ontleend uit de natuur op.
Iedere fase van het productieproces vergde een nauwgezet specialistenwerk, te beginnen bij de bewerking van het perkament. De afgestroopte schapenhuid werd eerst in een kalkbad gelegd om vervolgens met een scherpe steen grondig afgeschraapt te worden om alle minuscule vlees- en vetresten te verwijderen. Vervolgens werd de huid opgespannen en gedroogd. Een doorgewinterde kopiist kon per dag tot tweehonderd lijnen per dag neerpennen. Met de miniaturist werd afgesproken welke ruimte hij voor illustraties en randversiering diende open te laten. De miniatuurschilders experimenteerden met uiteenlopende poeders en mineralen om de gewenste kleurentinten te bereiken en als zij de juiste combinatie of recept hadden gevonden hielden zij het angstvallend voor de buitenwereld geheim.
Naast de hertogelijke familie en de leden van de Orde van het Gulden Vlies maakten eveneens geestelijken, ridders en zelfs gefortuneerde burgers gebruik van hun diensten. Het hoeft dan ook geen betoog dat deze miniatuurkunstenaars in hoog aanzien stonden en omzeggens even beroemd waren als hun illustere tijdsgenoten zoals Hans Memling, Rogier Van der Weyden en de gebroeders van Eyck. (Historiek.net)
dagelijks iets degelijks 