Astrid Kirchherr (1938-2020)

Eddy De Saedeleer meldt mij dat op 13 mei op 81-jarige leeftijd Astrid Kirchherr is overleden. Zij was een vriendin en fotografe van The Beatles in hun Hamburg-tijd. Zij is ook de uitvindster van het “Beatle-kapsel”.

Klaus Voormann, de latere bassist van Manfred Mann en ontwerper van de “Revolver”-hoes, was diegene die zijn vriendin, de fotografe Astrid Kirchherr in Hamburg aan The Beatles voorstelde en die haar dus uiteindelijk ook zou verspelen aan Stu Sutcliffe, de toenmalige bassist van The Beatles (al dient gezegd dat Astrid ook een verhouding had met gitarist Paddy Chambers van The Eyes, men zou haar dus toch misschien een soort van groupie kunnen noemen).
De legende wil dat het eigenlijk Astrid is die de “Beatleslook” heeft uitgevonden (het haar, de jasjes) en dat wordt in de film “Backbeat” op een geloofwaardige manier weergegeven. Astrid meet Stu namelijk een nieuw kapsel toe dat sprekend lijkt op dat van… Klaus Voormann. Zij had hem immers zo geknipt omdat zij als “Exis” (existentialisten) fans waren van de films van Jean Cocteau en in één van die films loopt Jean Marais er met zo’n lang uitgevallen pagekopje bij.
In “Backbeat” is Stu daarover in het begin trouwens helemaal niet te spreken, maar in een interview met “The Independent” verklaarde Kirchherr dat hij zélf had gevraagd eruit te zien “als haar vrienden aan de kunstacademie“. Die droegen allemaal zo’n “Pilzenkopf” (paddestoelkop).
De andere Beatles lachen hem aanvankelijk inderdaad ook uit. Maar als ze een tweede keer naar Hamburg terugkeren, heeft de jonge, en dus beïnvloedbare, George Harrison zijn haar reeds zo geknipt en nog even later volgen ook John en Paul.
Astrid van haar kant nam de leren jekker en leren Teddy Boy-broek van Stu over en ging zo met hem mee naar Liverpool, waar alle studenten meteen stapelverliefd op haar waren. Uiteraard. 
Het kraagloze Mao-jasje heeft ze Stu ooit eens geleend, maar dit wordt in de film niet verwerkt, evenmin als de flamencolaarzen die ze per postorder voor Stu bestelde en die later de fameuze “Beatlebotjes” zouden worden.
Eigenlijk zijn het allemaal maar anekdoten natuurlijk, maar Louis Paul Boon heeft zich ooit eens laten ontvallen dat de geschiedenis eigenlijk volledig uit annekedoten (zoals hij dat dan noemt) bestaat. Hoe dan ook, het belang van Astrid en haar artistieke vrienden die dweepten met de Markies de Sade en het existentialisme (omdat ze niet als nazi-kinderen wilden worden gebrandmerkt en vandaar ook dat ze net als Juliette Gréco b.v. enkel maar zwart wou dragen) is niet te onderschatten. In hun Hamburg-periode valt daar nog niet veel van te merken, maar het is juist de binding tussen lekkere rockmuziek en die artistieke pretenties dat latere meesterwerkjes als “Eleanor Rigby” of “Penny Lane” konden ontstaan.
Als The Beatles terug naar Liverpool gaan, blijft Stu achter bij Astrid. Wanneer ze op 10 april 1962 terugkeren is hij in de namiddag overleden aan een hersenbloeding. The Beatles moeten nog dezelfde avond optreden en… ze doen het. Als Stu een paar dagen later wordt begraven, is geen van hen aanwezig.

Sutcliffe werd niet in Hamburg begraven, maar in Liverpool. Zijn lijk werd opgehaald door zijn moeder, begeleid door Beatle-manager Brian Epstein. Zijn vriendin Astrid Kirchherr ging niet mee voor de begrafenis (ze was “te ziek”) en ook zijn vader zou pas later de dood van zijn zoon vernemen, want net zoals de vader van John Lennon voer hij op de wereldzeeën. 
Er is vanalles verteld over haar (o.a. dat ze lesbisch zou zijn geweest) en haar merkwaardige gewoontes gaven daar misschien wel aanleiding toe, maar in werkelijkheid was ze erg bescheiden en één van de weinigen die geen munt trachtte te slaan uit haar beroemde vrienden. De negatieven van haar historische foto’s (die ook al zeer goed worden nagebootst in de film) gaf ze b.v. aan George Harrison. Ze zag ze nooit meer terug. Want alhoewel ze beweert dat de overige Beatles altijd bevriend zijn gebleven met haar, bleven de contacten beperkt. Een opmerkelijke uitzondering was wel de vakantie op Tenerife met drie Beatles. John Lennon was afwezig omdat hij op een ander Spaans eiland zat met Brian Epstein, maar toch is het merkwaardig dat juist hij er niet bij was, want een hardnekkig gerucht wil dat hij een concurrent was van zijn beste vriend Stu Sutcliffe om naar de gunsten van Astrid te dingen. Toch heeft hij het nummer “Baby’s in black” dat aan haar is opgedragen, pas veel later geschreven.
Ook met de familie Sutcliffe heeft Astrid geen contact meer gehad, zeker niet toen ze nog geen jaar na Stu’s dood met een andere Engelse muzikant in Hamburg trouwde, de drummer Gibson Kemp, de man die eerst samenspeelde met Paddy Chambers en Klaus Voormann bij The Eyes (met die volledige groep heeft ze dus – mogelijk op uitzondering van de sologitarist – het bed gedeeld) en nadien Ringo verving bij Rory Storm & the Hurricanes.
Haar latere vriend, Ulf Kruger, was iets meer bij de pinken en die heeft ervoor gezorgd dat ze wel degelijk royalties heeft gekregen voor de hoes van de fameuze “Rock’n’roll”-elpee van John Lennon en ander gebruik van haar fotomateriaal.