Daniel Amokachi wordt vijftig…

Ongelooflijk, maar Daniel Amokachi wordt vandaag reeds vijftig jaar. Enkele jaren geleden, toen de Nigeriaanse voetbalploeg wegens ondermaatse prestaties op het WK voetbal door de president himself werd geschorst, maar vooral als er weer gesproken werd over de inbreng van de Afrikaanse witchdoctors op dit kampioenschap, vroeg ik me af: hoe zou het nog zijn met Daniel Amokachi? Ik heb het met deze Nigeriaanse sterspeler immers daarover nog gehad toen hij nog piepjong op de bank zat bij Club Brugge. Dat was voor het jongerenblad “Graffiti” en mijn stuk begon dan ook als volgt…

Knoop het in je oren, I shall say this only once: Graffiti brengt geluk. Als uitvloeisel van de tentoonstelling “Wit over Zwart” wilden we met een Afrikaanse gastspeler in ons land gaan praten over de (voor)oordelen die Europeanen over het Afrikaanse voetbal hebben. Maar met wie? Nil Lamptey heeft al in zowat àlle bladen gestaan en Stephen Keshi of Henri Balenga zijn nu niet bepaald van dezelfde leeftijd als ons lezerspubliek. Daarom viel ons oog op de jonge Daniel Amokachi (20 december 1972) van Club Brugge, ook al had die tot dan toe amper in de eerste ploeg mogen aantreden. Na het interview was echter de nieuwsgierigheid van Georges Leekens blijkbaar wel gewekt omwille van onze belangstelling voor de anders zo zwijgzame Nigeriaan, want een paar dagen later werd hij opgesteld in de bekerwedstrijd tegen S.K.Beveren, de gedoodverfde kampioen van de tweede klasse. En wie maakt het enige en (gezien het gelijkspel in de terugmatch) beslissende doelpunt? Jawel, onze Daniel. Sedertdien “de buffel” genaamd. En dat was de start voor een internationale carrière die in 1996 werd bekroond met goud op het Olympisch voetbaltornooi van Atlanta. Amokachi maakte tijdens het tornooi maar één goal, maar dan wel een belangrijke (2-2 in de finale tegen Argentinië, die uiteindelijk met 3-2 zou worden gewonnen) en bovendien lag hij aan de basis van zo maar eventjes zes beslissende assists. En voor hij naar het tornooi was vertrokken, had hij ook al twee assists afgeleverd voor zijn vrouw die een tweeling baarde, Nazim Alonzo en Kalem Asenio (“Ge kunt het nog niet eens uitspreken!” zou Marc Uytterhoeven zeggen).
Twee jaar eerder, op de wereldbeker voetbal 1994 in de Verenigde Staten werd het Afrikaanse continent voor het eerst door drie ploegen vertegenwoordigd. Daarmee is de successtory van de Afrikaanse voetbalsport zeker nog niet aan haar eindpunt.
In het begin liep het nochtans allemaal niet van een leien dakje. De Afrikaanse voetbalfederatie (CAF) werd op het eind van de jaren vijftig opgericht en reeds in 1961 stelde de toenmalige voorzitter, de Ghanees Ohene Djan, aan de FIFA voor om de Afrikaanse landen in één groep te verzamelen voor een kwalifikatie voor de Wereldbeker van 1966. De Britse FIFA-voorzitter Stanley Rous weigerde in haast onverholen koloniale stijl en in de plaats daarvan moesten alle aangesloten landen uit Azië en Afrika samen strijden voor één plaatsje in de eindronde. De fiere Afrikanen weigerden echter dit spelletje mee te spelen.
Vier jaar later dreigde er opnieuw een boycot, zodat ter elfder ure (op 1 februari 1968 om precies te zijn) de FIFA toch maar beslist een afzonderlijke Afrikaanse competitie toe te laten. Dankzij een zege tegen Soedan wordt Marokko op die manier de eerste Afrikaanse vertegenwoordiger op een wereldbekertornooi. In Mexico slaan de Noord-Afrikanen zeker geen slecht figuur. Dat kon helaas niet worden gezegd van de Zaïrese ploeg die in 1974 naar West-Duitsland kwam gevlogen. In Argentinië 1978 sloeg Tunesië gelukkig een beter figuur, zodat in mei 1979 de FIFA (nu voorgezeten door de Braziliaan Joao Havelange) een tweede Afrikaanse ploeg toeliet voor Spanje 1982. Toegegeven: dat kwam ook omdat het totale aantal deelnemers werd opgedreven van 16 naar 24 (14 teams uit Europa, 4 uit Zuid-Amerika, telkens 2 uit Afrika, Azië en de zogenaamde Concacaf, d.w.z. Noord- en Midden-Amerika).
Maar deze keer was het toch goed raak: Algerije versloeg zowaar de Mannschaft uit West-Duitsland (en eveneens Chili), terwijl Kameroen weliswaar werd uitgeschakeld, maar zonder één wedstrijd te hebben verloren (gelijkspel tegen Italië, Polen en Peru). Vier jaar later werd opnieuw Marokko zelfs het eerste Afrikaanse land dat tot de tweede ronde kan doordringen. En hoef ik tenslotte de prestaties van Roger Milla en zijn “ontembare leeuwen” in Italië in herinnering te brengen? Het is dan ook vooral dankzij Kameroen dat drie Afrikaanse landen in de V.S. van de partij waren.
NIET OUDER DAN 23
Eigenlijk had Nigeria één van die drie moeten zijn. Het was zelfs een wonder dat het land tot dan nog niet in dit wereldbekerverhaal voorkomt. Het beschikt immers over tal van individueel uitstekende spelers, maar precies dat is het probleem om tot een goed collectief te komen. Want bovendien worden die spelers steevast weggekocht door Europese ploegen, zodat de nationale ploeg bijna nooit tesamen kan trainen en een degelijke taktiek uitbouwen. Toch mocht Nigeria niet ontbreken in Zuid-Afrika, dat vindt ook Daniel Amokachi.
“Ons grootste probleem is dat de meeste spelers niet ouder zijn dan 23,” zegt Owofen (Daniel is eigenlijk zijn tweede, katholieke voornaam, Owofen betekent “de grote” en dat vond men althans ook bij RTL want daar mocht hij in 1992 de prijs van de Beste Afrikaanse Speler in België in ontvangst nemen). “Het team mist dus een zekere maturiteit, stabiliteit ook. En dat wordt inderdaad nog in de hand gewerkt door het feit dat de Europese ploegen hun spelers maximum voor één week afstaan. Dat is toch wel weinig. Gelukkig wordt de kern van het elftal wel gevormd door vijf spelers die in de Nigeriaanse competitie actief zijn en zij bepalen eigenlijk het spelbeeld.”
Amokachi verbleef lange tijd in Varsenare bij de familie De Geytere-Liekens en niet zo heel ver uit de buurt van collega Luc Beyens. Daar wil hij nog wel eens mee optrekken, maar Beyens’ liefde voor het hengelen is aan Daniel niet besteed. En evenmin het kaartspel, waarvoor de Brugse spelers nochtans bekend staan. Veel uitgaan doet hij ook niet, want aangezien hij pas in december achttien is geworden, heeft hij nog geen kans gehad om een rijbewijs te halen en zonder wagen ziet hij het blijkbaar niet zitten om Vlaanderen rond te hossen.
Houdt hij net als de andere Nigeriaanse jongeren zo van de protestzanger Fela Kuti?
Nee, daar is Owofen blijkbaar te militair en te katholiek voor opgevoed. Toch houdt hij van heavy metal, maar het meest van rap-music en rhythm and blues en dat vind je hier niet, zegt hij. Zelf “rappen”, dat zie ik hem nog niet zo gauw doen, want er komt nauwelijks een woord uit. Nochtans telefoneert hij vaak met zijn liefje in Nigeria. En op zijn dertigste wil hij voor advocaat gaan studeren. Pleiten zal dan wel niet zijn sterkste kant zijn…
TE VEEL VREEMDELINGEN
Voor de rest is hij hier wel graag, alle mensen zijn lief voor hem, ze spreken meestal ook Engels en hij heeft nog nooit last gehad van racisme, zegt hij. Het mag dan ook eigenaardig klinken als hij op een bepaald moment jammert dat er hier zoveel vreemdelingen zijn. Dit is dan ook geen racistische opmerking, hij heeft het gewoon over de Australiër Frank Farina en de Fries Foeke Booij die hem uit de eerste ploeg weghouden. Niet enkel is er het reglement over het aantal buitenlanders dat mag worden opgesteld (want dan moeten we ook nog de Hongaarse libero Laszlo Disztl vermelden), maar bovendien zijn Farina en Booij spitsen, net als Amokachi zelf dus. En dan wil de ervaring wel eens doorwegen…
“Maar volgend jaar gaat Frank wellicht weg en dan krijg ik zeker mijn kans.”
Ik merk op dat de meeste Afrikaanse spelers die naar hier worden gehaald aanvallers zijn.
“Oh zeker, voor zover ik weet zijn het zelfs uitsluitend aanvallers, ik ken alvast geen verdedigers die werden aangekocht.”
Zitten we hier dan met een eerste vooroordeel? De zogenaamde taktische zwakte van het Afrikaanse voetbal tegenover hun atletische sterkte (denk maar aan de Keniaanse en Ethiopische lopers b.v.) ?
“Het is wel zo dat Afrikaanse verdedigers nogal enthousiast zijn en dus ook vaak mee oprukken naar voren, wat gevaren oplevert voor de counter, maar anderzijds worden de belangrijkste Afrikaanse ploegen toch getraind door Europese of Zuid-Amerikaanse coaches en dus gaan zij ook veel meer het Europese systeem toepassen. Ik ben b.v. opgeleid door een Argentijnse coach en de trainer van het nationale elftal is zelfs een Hollander, Ron Westerhof.”
MEER TECHNISCH
Is er dan eigenlijk nog wel een verschil tussen het Afrikaans en het Europees voetbal, vraag ik hem, maar hij kaatst de vraag terug. “Wat is Europees voetbal?” zegt hij terecht. “Is het Belgisch voetbal hetzelfde als het Engels? En dat zijn dan nog twee competities die erg op fysieke paraatheid mikken. In Frankrijk, Spanje en Italië wordt dan weer veel technischer gespeeld.”
Aangezien Nigeria een Britse kolonie is geweest neem ik aan dat Amokachi zich misschien gemakkelijker kan terugvinden in de Noord-Europese aanpak. “Not for me,” zegt hij. “Hier in België moet je toch ook als aanvaller aardig wat kunnen verdedigen en ik heb nogal eens de neiging om altijd in punt te blijven spelen. Dàt is dan wel een onderscheid met Afrikaans voetbal, aanvallers gaan daar bijna nooit voorbij een imaginaire lijn. Daar laten ze het werk over aan de verdedigers. Ik ben dat nog niet gewend, maar ik werk er hard aan. Ik wil ook een meer technische speler worden, zoals Franky Vanderelst, dat is mijn groot voorbeeld binnen de club.”
De recrutering zal in Afrika wel niet zo eenvoudig zijn. Ik neem aan dat men haast in de stad moet wonen om door een team te worden opgemerkt.
“Dat klopt. Ikzelf ben van Kaduna (helemaal in het centrum van Nigeria, toch wel op ruime afstand van de hoofdstad Lagos die aan de kust ligt, het is de bakermat van het leger, niet onbelangrijk als men weet dat Nigeria inmiddels aan z’n negende militaire regime toe is, RDS) en zoals de meesten heb ik op 14-, 15-jarige leeftijd gedebuteerd in het schoolelftal. Er bestaat een tamelijk goed georganiseerde competitie tussen de verschillende scholen en op die manier werd ik in 1989 opgemerkt door een talentscout van één van de belangrijkste teams van het land. Nog hetzelfde jaar kwam ik ook reeds in het nationale elftal terecht.”
In Nigeria speelde Amokachi bij de Rangers Bees. Toen hij daar tot tweemaal toe topschutter werd, was er belangstelling voor hem vanuit Spanje. Maar Amokachi hield de boot af, omdat het enkel tweedeklasseclubs betrof. Ambitieus kereltje dus en vandaar wellicht zijn bitterheid als hij het heeft over het feit dat hij niet genoeg in het eerste team wordt opgesteld. Nou ja, van zover naar hier komen om te voetballen en dan amper aan de bak komen, we kunnen ons ook leukere dingen voorstellen.
I’M VERY RELIGIOUS
Maar goed, hoe kwam hij dan bij Club Brugge terecht? Ronny Desmedt, de rechterhand van Georges Leekens, zag hem met de nationale ploeg van Nigeria aan het werk op het veld van P.S.V. en klaar was Kees. Daniel kon in de leeuwenkuil. Hijzelf kende Club Brugge niet, maar toen Stephen Keshi van Anderlecht hem ervan overtuigde dat het een topclub was, aarzelde hij niet langer. Toch moest Amokachi onder Leekens meestal op de bank of in het B-elftal zitten zweten. De trainerswissel met Hugo Broos bracht beterschap. Zij het dat het eerst bijna misliep. Door een malaria-aanval dook Amokachi later dan voorzien op bij de start van het nieuwe seizoen en Broos dacht dat hij weer met zo’n Afrikaan zonder discipline te doen had. Opnieuw vloog Amokachi naar het B-elftal. Daar scoorde hij de ene goal op de andere, zodat toen op de elfde speeldag Foeke Booij diende te worden afgevoerd er geen twijfel over bestond wie de Fries zou opvolgen.
Amokachi is zoals gezegd niet bepaald een praatvaar en het gesprek kabbelt naar zijn einde toe. Ik heb nog een paar vraagjes genoteerd over tovenarij en bijgeloof in het Afrikaanse voetbal, maar zoals hij daar zo voorbeeldig zit met een kruis op zijn borst, lijkt hij mij daar niet de meest geschikte gesprekspartner voor. Ik zeg hem dat ook. Hij lacht zijn witte tanden bloot (om het nu ook eens met een cliché te zeggen): “Dat is inderdaad niks voor mij. Al zijn er zelfs in Nigeria wel witch-doctors actief in bepaalde ploegen, jawel. Ik kom echter uit een zeer religieuze familie (zijn vader is een uiterst strenge militair en naar Daniëls eigen zeggen kwam dat van pas, want geloof het of niet tot zijn vijftiende was Amokachi, die nog vijf zusters en één broer heeft, een opvliegend baasje, RDS) uit het noorden van het land. Ik ben een christen, maar ik ben opgevoed in een moslimgebied en ook moslims zijn natuurlijk streng religieus. Nee, dergelijke praktijken komen vooral voor in landen als Zaïre of Senegal. Toen dit land in de Afrikaanse beker tegen Algerije moest spelen b.v. dan riep de keeper de hulp van witchcraft in. Maar dat stelt niks voor.”
‘k Zou daar toch niet zo maar mee lachen, Amo, want kijk, wat gebeurde er in oktober 1998? Dan werd tijdens een wedstrijd in Bena Tshadi in de Congolese provincie Kasai het volledige elftal van de thuisploeg doodgebliksemd, terwijl de bezoekers ongedeerd bleven! Geef daar maar eens een redelijke verklaring voor!
In 1994 werd Amokachi getransfereerd naar Everton, waar hij meteen razend populair werd. Zo werd hij b.v. door het Labour-bewind gebruikt op een affiche-campagne tegen de werkloosheid (“There are still some strikers left in Liverpool”). De Amokachi van Liverpool is overigens niet meer te vergelijken met die van Brugge. Hij reed toen rond met een Porsche en liep alleen maar in pakken van Versace en schoenen van Paciotti. Hij is in 1995 trouwens gehuwd met het Tunesische fotomodel Nedia Mejri. Op het einde van het seizoen kwam er echter onenigheid (met Everton bedoel ik) en voor het seizoen 96-97 zal Daniel (Jean-Marie Pfaff achterna) dan ook uitkomen voor het Turkse Besiktas. Na maandenlang out te zijn geweest door een knieblessure in Duitsland, tekende Amokachi na nieuwjaar 2002 een contract bij Colorado Rapids uit de Verenigde Staten.

Referentie
Ronny De Schepper, “Alleen Afrikaanse aanvallers zijn in trek”, Graffiti mei 1991