Wegens de dood van zijn vader heeft Lowieke Bomans al wat afgehuild de laatste tijd! Ik heb de indruk dat acteur Matthias Vergels destijds vaak heeft gebrost toen er op de toneelschool “huilen op bevel” werd gegeven, maar het kan natuurlijk ook zijn omdat de jongen alsnog last heeft van zijn glazen oog…
Vijf jaar geleden werd op de VRT nogal wat publiciteit gemaakt voor het boek “Doodgezwegen”, een spin-off van de dagelijkse soap “Thuis”, waarin verteld wordt wat er met Lowieke en zijn moeder in Mexico allemaal is gebeurd. Ik vraag me af of daarin dan ook wordt verteld hoe Lowie zijn oog terug is aangegroeid.
Inderdaad, Eddy De Saedeleer merkte destijds op dat Lowieke een oog is verloren in de speeltuin, op een van de speeltuigen (how careless of him). Hij was daar onder “toezicht” van Marie, ooit nog zelf de “blinde” dochter van den antiquair die een tijdlang met Marianne was… Er is dus nog hoop voor Peggy, want in “Thuis” kan je makkelijker van blindheid genezen dan van een verkoudheid! (Wat inderdaad zo is uitgekomen!)
“Dat het na het ongeval tussen Marie en Leontien niet meer je dat was, is dus nogal wiedes,” gaat Eddy verder, “om nog maar te zwijgen van hun relaties met Luc. Waar is die Marie overigens naartoe… dat is mij intussen ook ontgaan. ‘t Wordt tijd dat ze eens een samenvatting geven of zo…”
Zo’n “samenvatting”, hoe nuttig ook, lijkt me echter uitgesloten omdat dan nog wel meer fouten naar boven zouden komen. Zo kan Lowieke bij zijn terugkomst onmogelijk zestien jaar zijn. Het was immers zes jaar geleden dat Leontien met haar zoontje naar Mexico vluchtte. Lowieke was toen vier jaar, dat maakt dat hij vandaag tien jaar oud is. En geen zestien, zoals de twintigjarige acteur Mathias Vergels moest doen uitschijnen.
In Het Nieuwsblad van 31 mei 2013 geeft “headwriter” Stef Wouters het ook gewoon toe: “Vergissen is menselijk, maar het valt erg mee. Soms zijn ontwikkelingen die de kijkers als vergissingen bestempelen gewoon keuzes. Het glazen oog dat Lowie Bomans als kind had bijvoorbeeld. Bij de oudere Lowie hebben we dat bewust geschrapt omdat het nergens toe leidde.” Konden ze dat met mijn oog ook maar zo doen! Gewoon schrappen en doorgaan alsof er niets gebeurd is…
Eddy De Saedeleer voegde er ook nog dit aan toe: “Over fouten gesproken… vandaag trouwde dus Peter Vlerick voor de kerk. Was die vroeger ook al niet eens getrouwd? En kan dat dan wel?”
Hij herinnerde er ook aan dat Sven De Leijer ooit eens een bord heeft vol getekend met alle relaties die Frank Bomans al had gehad. Gewoon hilarisch.
TIJDLIJNEN
Ook Brandon De Hooglander mengde zich in de discussie: “Dat de tijdlijnen in Thuis belachelijk zijn, is al sinds de start duidelijk. Het frustreerde me meermaals dat op “speciale” dagen zoals Sinterklaas, Kerstmis, … het ook altijd diezelfde speciale dag is in Thuis. Ze pretenderen dus dezelfde tijdlijn te volgen als in het echte leven. Dan vraag ik mij af… waar is de zomer naartoe in Thuis? De serie stopt eind mei en herbegint begin september. Als ze dan toch de tijdlijn van het echte leven willen volgen, zou er dan geen sprong van 3 maanden moeten zijn in Thuis? Nee, ze doen gewoon verder alsof ze in een wereld leven met slechts 9 maanden, maar waarbij de feestdagen wel synchroon lopen met het echte leven. En toch maak ik er me nog altijd druk in!”
Ik weet inderdaad niet of het tot de wetmatigheden van een soap behoort, maar in “Thuis” is het alleszins zo dat de scenaristen proberen met hun verhaal dicht op de datum van uitzending te zitten. Vroeger lukte hen dat beter dan in de laatste seizoenen, vind ik. Vaak erger ik mij aan het feit dat er b.v. in het begin van de week gezegd wordt dat er vrijdag een verjaardag wordt gevierd, en dat men er dan toch in slaagt om een aflevering over twee dagen (of meer) te rekken, waarna vrijdag toch plotseling nog altijd vrijdag blijkt te zijn. Begrijpe wie kan.
Met de seizoensfinale werken de schrijvers zich dan ook telkenmale in grote nesten. De cliffhangers zijn namelijk zo geschreven dat men in september niet anders kan dan verder gaan met de gebeurtenissen van diezelfde dag. Toespelingen op het begin van het schooljaar zijn dan telkens een paar dagen uit den boze zijn want de schoolgaande jeugd moet meestal zelfs nog de examens van juni afleggen! Toch kan men erop aan dat men tegen Halloween, Sinterklaas en Kerstmis weer gaat doen alsof men “spot on time” is. En waar die drie maanden dan naartoe zijn, dat mag Joost weten of Brandon voor mijn part…
Vorig jaar lieten de makers van “Thuis” er geen gras over groeien. Het werd zelfs geen Halloween: amper na één week tijd sprongen we van de examens van juni naar de eerste schooldag! Eddy had namelijk voor zijn Nancy en vooral voor “Britannieke” een gepaste outfit gekocht om mee naar school te gaan (foto). Straf!
Eddy (niet den Eddy uit de serie, maar Eddy De Saedeleer) vroeg zich overigens ook af: “Wanneer komt de Cois terug, die zijn carrière bij Vier liep niet zo vlot, en nu Julia bij haar dochter in Afrika zit…”
Dat vertrek van de Swa was verhaaltechnisch inderdaad om je te bescheuren. Die verhaallijn zag je nergens aankomen. Nogal wiedes, de tekstschrijvers werden zelf op snelheid gepakt door zijn verkassen naar Vier. Je suggestie om hem nu terug te laten keren is dan ook goud waard. Wat zou je denken van een FB-groep om dat te ondersteunen? (Ondertussen kan dat niet meer: de Swa is “buiten beeld” vermoord door Julia. Alhoewel wat hebben we tot nu toe geleerd? “Zeg niet te gauw nooit!”)
GOING BACK IN TIME
Het is natuurlijk niet zo dat ik van bij het begin een soapkijker was. Nee, dat dateert van zo’n tien jaar terug toen mijn ouders echt oud begonnen te worden en het moeilijk werd om nog een gezamenlijk gespreksonderwerp te vinden bij ons wekelijkse etentje. En in die tijd bleken ze nogal geïnteresseerd door wat er in “Thuis” gebeurde en daarom besloten mijn vrouw en ik daar ook naar te kijken om toch iets te hebben om over te praten.
Grappig was wel dat mijn vader in die tijd ook naar de herhalingen in de namiddag keek, waarbij afleveringen worden getoond die een vijftal jaren voorafgaan aan de huidige. En hij kon die twee verschillende verhaallijnen niet uit elkaar houden. Wat, toegegeven, niet eenvoudig is, want de relaties veranderen voortdurend, maar wel bijna altijd tussen dezelfde personages, die ook soms een totaal ander beroep uitoefenen en andere karaktertrekken hebben.
Maar goed, naar een soap kijken werkt duidelijk verslavend en daarom moet ik mij voor mijn huidig kijkgedrag zeker niet meer verschuilen achter dat van mijn ouders, die ondertussen trouwens allebei gestorven zijn.
Daarom is het goed nog eens het artikel “Van ‘Thuis’ tot ‘Witse’: wie verzint dat toch allemaal?” te herlezen in Humo van 9/11/2007. Ik was het eerst totaal oneens met wat scenarist Bas Adriaensen beweert: “Als je met tien topschrijvers aan één verhaal sleutelt, wordt het eindresultaat gewoon beter dan wanneer je er met twee mensen aan werkt.” Ik dacht dan namelijk vooral aan de zogenaamde Alan Smithee-films. Dit zijn films die zo slecht zijn dat de regisseur er zijn naam niet durft aan te verbinden. En die krijgen dan als regisseur steevast de naam “Alan Smithee” (*). Maar kijk dan eens hoeveel scenaristen er verantwoordelijk zijn voor dat wangedrocht! Massa’s. Voor mij was het dus duidelijk: veel scenaristen zijn een zwaktebod om toch nog een slecht scenario te proberen redden. Evenwel zonder resultaat.
Maar even verder verduidelijkt zijn collega Paul Piedfort: “Akkoord: ‘ER’ is wellicht beter maar elk personage heeft daar wel zijn eigen dialoogschrijver.” En dààr kan ik wél inkomen. Anders kunnen er soms rare zaken gebeuren. Neem nu Femke Fierens (Vanya Wellens) in “Thuis”. Vroeger identificeerde ik die kranige meid met mijn eerste lief, met wie ik van mijn ouders niet mocht verkeren, zodanig zelfs dat ik me volledig inleefde in de tekst van de toenmalige smartlap “Patsy” van Rein De Vries. Maar daarna was dit plotseling zo’n bitch geworden, dat je zelfs zou sympathiseren met Eddy (Daan Hugaert) als hij haar een toek op haar bakkes geeft! En ondertussen zijn ze dan weer zelfs beste maatjes geworden en nu kan Femke hem weer niet meer luchten, omdat hij zogezegd haar zoontje heeft vermoord (in werkelijkheid wou hij op aanstoken van Peter, dus Femkes echtgenoot, juist aartsvijandin Peggy uitschakelen, maar door een toeval draaide het gewoon omgekeerd uit, maar dat toevalsaspect is sindsdien nooit meer aan bod gekomen).
REËEL WERELDBEELD ?
Kortom, het is niet verwonderlijk dat Steve Stevaert in “De Morgen” van 10/10/1998 zegt: “De overheid (…) moet een alternatief bieden voor het beeld dat de soaps ons dagelijks voorschotelen: in één uur tijd trouwt een personage viermaal, om evenveel keer te scheiden. Alsof dat de norm is.”
En niet alleen Steve Stevaert is boos. In haar boek “En als we nou weer eens gewoon gingen opvoeden” haalt ook de Nederlandse pedagoge Gitty Feddema uit naar de dagelijkse soapseries als schadelijk voor de ontwikkeling van de jeugd. “Zo’n series schotelen kinderen een verwrongen wereldbeeld voor: echtscheiding, incest, overspel, seksueel misbruik, verkrachting, geweld tussen mannen en vrouwen, alcoholmisbruik en misstanden in het ziekenhuis. En dat allemaal verpakt in een huiselijk sfeertje.”
Winnie Enghien, producer van de VRT-soap “Thuis”, reageert in de Gazet van Antwerpen van 10/3/1998: “Soaps krijgen altijd het stigma van alles wat fout gaat. Het klopt gewoon niet. Wij schetsen een reëel wereldbeeld. Wie de Belgische actualiteit de laatste twee jaar volgde, weet dat die de verhaallijnen in soapseries in alle opzichten overtreft. Wij overdrijven echt niet. Wij brengen entertainment.”
Is het echt allemaal zó eenvoudig? Soap-producers schermen blijkbaar enkel met het vrijblijvende karakter, indien het om negatieve kritiek gaat. In andere gevallen zijn ze zich wél bewust van hun voorbeeldfunctie. Een week eerder zei Roland Vervaet van “Wittekerke” (VTM) het nog letterlijk in diezelfde krant (3/3/1998): “Een zelfmoord zit er niet in. De kijker ziet door de ogen van één van de veertien hoofdpersonen. Die zouden we onmogelijk hun problemen kunnen laten oplossen door zelfmoord – ze hebben tenslotte een voorbeeldfunctie.”
Tot voor kort keken dagelijks één miljoen Vlamingen naar “Familie”. Eens waren dat er zelfs anderhalf miljoen, maar dat was in de tijd dat VTM nog de alleenheerschappij had wat kijkcijfers betreft. Ondertussen haalt “Thuis” op de BRTN echter ook reeds driekwart miljoen kijkers.
Dat de BRTN moest onderdoen voor VTM heeft met het doelpubliek van “Soaps” te maken (zie verder), maar misschien ook met het feit dat “Thuis” tijdens het weekend niet wordt uitgezonden, terwijl “Familie” enkel op zondag verstek laat gaan. Verder zijn ze immers parallel geprogrammeerd zodat men zich tot één van de twee moet bekennen. Want soap-fans kijken rechtstreeks. De video wordt enkel in noodgevallen (familiale omstandigheden b.v.) ingeschakeld. En dan nog. Dan betrouwt men misschien nog eerder op de “gespecialiseerde pers”, die de fans op de hoogte houdt van alle evoluties op het scherm, en ook daarnaast…
Volgens producer Luc Roggen had “Thuis” oorspronkelijk een overwegend ouder publiek, maar door de invoering van enkele jonge personages is dat veranderd. Blijkbaar zijn er bij die jonge personages ook wat mooie meisjes, want het mannelijke aandeel in het kijkerspubliek is ondertussen gestegen tot 40%. En, niet onbelangrijk, “van alle soaps springen wij nog altijd het zuinigst om met lijken” (De Standaard, 11/3/98).
SPIJS EN DRANK
Met lijken misschien wel, met spijs en drank daarentegen… In “Thuis” zijn er zo een aantal opvallende ergernissen:
1.Als iemand een drankje bestelt, dan praat het personeel zowel in het “oubollige” Ter Smissen als in de “blitse” Fit & Fun en later in de Frens of de Zus & Zo rustig verder onder elkaar. Die klant kan wel wachten.
2.Als er dan toch een poging tot bestellen wordt ondernomen, dan tateren de zussen Verbeeck vrolijk door, terwijl de spaghetti of de omelet staat koud te worden.
3.Als men er tenslotte wonder boven wonder toch in geslaagd is bediend te worden, dan springen ook de klanten misprijzend met de voorgezette spijs en drank om. Een hapje of een slokje kan er nog net af, maar voor de rest wordt de dagschotel (in welke betekenis dan ook) onaangeroerd gelaten. Dat zal Johnny Voners niet overkomen!
En dan zwijg ik nog over het absurde fragment in de begingeneriek waarbij Peggy een pint van de schotel van Rosa neemt, ervan drinkt en… ze terugplaatst!!! En dan de stupiede glimlach die de “liefhebbende moeder” daarbij op haar lippen tovert!
Overigens, op Vitaya probeerde Annick Segal (Rosa Verbeeck) op een gezonde manier af te slanken voor het programma “Kilootje minder”. “Als ik tien scènes na elkaar speel,” verdedigt ze zichzelf in De Gentenaar van 5 april 2009, “dan zit mijn personage voortdurend te eten. En wat Rosa opeet, krijg ik binnen. Mensen vergeten dat wel eens,” voegt ze er verongelijkt aan toe. Maar staat er werkelijk in het script: Rosa likt de pot choco uit? Of Rosa smeert de confituur heel dik op haar brood? Of Rosa lepelt het boterschaaltje leeg? Dat zijn toch handelingen tijdens de talrijke gesprekken in de keuken die niets bijbrengen aan de plot. Nog nooit is bijvoorbeeld gealludeerd op het feit dat Rosa aan boulimie zou lijden. En toch vertoont ze daarvan alle kenmerken…
Er zijn nog tal van Amerikaanse en Australische soaps te zien op onze Vlaamse zenders, maar het populairst zijn ongetwijfeld de eigen producties, omdat die het meest herkenbaar zijn. “Zij verhevigen het alledaagse zonder er teveel van af te wijken,” zeggen kenners dan.
Ronny De Schepper
Selectieve bibliografie
“Van ‘Thuis’ tot ‘Witse’: wie verzint dat toch allemaal?” in Humo van 9/11/2007
Steven Vancleef, “Een droom? Dat zou de kijker niet pikken”, GVA 28/12/2007
(*) Het grappige is dat ik ergens in een filmblad (het minder grappige: ik ben weer eens mijn bronnen vergeten te noteren!) een bespreking heb gevonden van iemand (ene P.D., ’t zal toch niet dé P.D. zijn, zeker?) die denkt dat Alan Smithee echt bestaat. Meer zelfs: hij vindt dat hij beter verdient, dan “Appointment with fear” (de film in kwestie): “Wie niet creatief genoeg is om een spannende plot voor een thriller te verzinnen, moet zijn toevlucht zoeken tot bovennatuurlijke toestanden. Dank zij aloude Egyptische toverkracht weet Attis het te presteren tegelijkertijd in coma te liggen én als een dodende geest rond te waren. Alan Smithee geeft bij vlagen blijk van technisch vakmanschap en verdient betere verhalen.”
dagelijks iets degelijks 