De internationaal gelauwerde Hongaarse schrijver Gyorgy Konrad zou vandaag negentig jaar geworden zijn, ware het niet dat ik zie dat hij reeds op 13 september 2019 op 86-jarige leeftijd is overleden in Boedapest. Konrad was al geruime tijd ziek.
Acht jaar geleden schreef ik: ik heb weer eens het Verkeerde Boek uit mijn bibliotheek gepikt. Hoe is dat nu mogelijk? Dat is nu al sinds Jonathan Fast geleden (november 2014) dat ik nog eens een boek in handen heb gehad dat ik echt grààg heb gelezen. Nu is het weer “A Feast in the Garden” van Gyorgy Konrad (George Konrad staat er op de Amerikaanse omslag) dat me op de kast jaagt…
Een boek uitkiezen is voor mij altijd een enorme kwelling. Er is in mijn bibliotheek zoveel keuze dat ik nooit weet wat ik moet nemen. Ja, ik zou natuurlijk op zeker kunnen spelen en teruggrijpen naar auteurs die me sowieso plezier verschaffen (Sébastien Japrisot, John Irving, James Lee Burke, Somerset Maugham…), maar dan blijft de grote meerderheid gewoon ongelezen staan en dat kan toch ook niet de bedoeling zijn?
Toen ik er na een uur zoeken nog niet uit kwam, besloot ik gewoon het Lot te laten beslissen. Mijn boeken staan alfabetisch gerangschikt, dus daar kon ik niet zo maar lukraak iets uit pikken, want ik zou dan toch op z’n minst al een keuze moeten maken voor welke letter ik zou postvatten. Daarom bedacht ik de volgende oplossing: mijn cd’s staan dan weer volgens releasedatum gerangschikt, dus dat is veel meer “random” dan alfabetisch. Dus ging ik met mijn rug naar mijn cd-collectie staan en nam er achterwaarts eentje uit. Een verzamel-cd van Kool and the Gang zo bleek (tiens? heb ik een cd van Kool and the Gang? die zal ik dan toch ooit nog eens moeten draaien!). In mijn bibliotheek zou die zich dus tussen Konrad en Koolhaas situeren. Ik had natuurlijk het boek van Anton Koolhaas moeten nemen, aangezien ik daarover destijds nog les had gegeven toen ik in het middelbaar onderwijs stond en dat was eigenlijk best meegevallen, maar het boek van Konrad intrigeerde mij. Het was mooi uitgegeven, nog zo goed als nieuw, dus duidelijk niet afkomstig uit één van de talrijke bibliotheekverkopen waar wij het grootste deel van onze boeken halen.
Anderzijds, een Hongààrs boek in een Engelse (Amerikaanse dan nog) vertaling? Ik wist dus wel heel zeker dat ik dit boek nooit bewust had gekocht, want dat zou ik dan nooit doen. Uiteraard zou ik zo’n boek niet in de originele taal kunnen lezen, maar als ik dan aangewezen was op een vertaling, zou ik natuurlijk een Nederlandse vertaling kiezen. (Op Wikipedia zie ik dat Van Gennep in 1989 reeds “Tuinfeest” heeft uitgebracht; dat zal dit boek wel zijn, neem ik aan.)
Met andere woorden, ik moet dit boek “in bulk” gekocht hebben. Dat zal dan wellicht op de jaarlijkse rommelmarkt in het Patershol geweest zijn. Daar is het ons inderdaad een paar keer overkomen dat we bij iemand zoveel boeken uitzochten dat die zei: “Voor zoveel euro meer, mag je het hele boeltje hebben.” Ik herinner me nog dat ik me bijna een breuk heb bezorgd door dat hele zootje naar huis te zeulen. (Op de “professionele” rommelmarkt aan Sint-Jacobs hebben we dat ook eens voor gehad, maar toen waren het er zoveel dat de verkoper gewoonweg aanbood om ze aan huis te komen afleveren. Er is voor al die transacties slechts één verklaring: mensen haten boeken. Ze haten boeken omdat ze toch geen boeken lezen en omdat die daardoor – letterlijk – zo’n zware belasting vormen…)
Goed, het was dus Konrad geworden, ook al wist ik meteen dat dit een anti-communistisch boek zou zijn. Tot 1988 was zijn werk in Hongarije immers verboden. Het boek “Kerti mulatsag”, zoals de oorspronkelijke titel van “A Feast in the Garden” luidt, dateert van 1989 (de Amerikaanse uitgave is van 1992), dat is dus vlak na de val van het communisme. Toch is het niet de inhoud die me zo op stang jaagt. Tenslotte ben ik op het moment dat ik dit schrijf amper tot pagina 18 geraakt, wat kan je dan al zeggen over de inhoud?
Nee, het is de stijl die me enorm irriteert. Wikipedia schrijft: “De schriftuur van Konrád kan worden omschreven als ‘autofictie’: hij gebruikt elementen uit zijn bewogen leven om een associatieve, meeslepende vertelstijl te ontwikkelen waarin reflecties over politiek, samenleving, individu en persoonlijk levenslot door elkaar worden geweven.”
De keuze van het adjectief “meeslepend” laat ik helemaal voor rekening van Wikipedia, maar voor de rest is dit inderdaad een goede samenvatting van de indruk die deze achttien pagina’s op mij nalieten. Vooral dat het adjectief “associatief” is op z’n plaats. En daarom heb ik er zo’n hekel aan. Voor mij zijn het allemaal losse zinnen, die in het hoofd van de schrijver misschien wel een organisch verband hebben (waarschijnlijk zelfs), maar zelf heb ik daar niks aan. Als los zand glippen de (meestal korte) zinnen door de vingers van mijn hand en de mazen van mijn verstand…
Of ik nog verder ga lezen en, zo ja, hoe vér dan wel, is dan ook hoogst twijfelachtig…
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 