Cave canem… opgepast voor de hond. Beter zou het zijn te vertalen: hoed u voor de hond. Oppassen, dat betekent dat je voor dit ene exemplaar in deze omstandigheden voorzichtig moet zijn. Maar in feite moeten we steeds en overal op onze hoede zijn voor die verraderlijke, listige, sluwe viervoeter. Oh ja hij kan zo lief, vriendelijk, aanhankelijk, zelfs gedienstig zijn. Het is alles slechts schijn beste lezer. Opportunisme. Als geen ander wezen weet hij al deze trucjes uit de toverdoos te halen om ons te misleiden, geslepen als hij is.
Hoe is dat allemaal begonnen? Met de wolf. Moet er nog een tekening bij gemaakt worden… Dan weten we al waar de klepel hangt: sluw en roofzuchtig, niets of niemand ontziend, met een valse blik de wereld beglurend op zoek naar een prooi. Het moet zo’n slordige 15.000 jaren geleden in West-Europa gebeurd zijn, de eerste toenadering van de wolven en het proces van domesticering tot wat wij nu gemeenzaam kennen als het fenomeen ‘hond’. In China en in Siberië geschiedde het een ietsje later, zo’n slordige 2.500 jaren erna. Ook in het nabije Oosten hinkten ze achterop, daar geschiedde het eveneens pas rond pakweg 12.500. Het hoe dat is een beetje koffiedik kijken. Hoewel wetenschappers wel zo hun theorieën hebben. Al leest de ene die dan weer liever uit theeblaadjes, de andere uit de rook van een marihuanasigaret, terwijl het raadsel misschien verscholen ligt in de drab van een Turkse koffie.
Kwamen de wolven voorzichtig, schoorpotend aanschuiven bij het eetmaal van de mens. Gelokt door de geuren, de beenderen en schaarse restjes begerend waagden ze zich misschien langzaam dichterbij en is er zo uiteindelijk vertrouwen en vriendschap ontstaan? Raar. Een innige band moet er wel geweest zijn: uit opgravingen is gebleken dat bij nomaden rond 14.500 in de buurt van het Duitse Oberkassel de honden samen met de mensen begraven werden. Hetzelfde gebeurde later, 5.000, in Herxheim, waar het inmiddels sedentaire volk hun lievelingen mee in het dorp ter aarde bestelde. Waar werd de canis familiaris, die zich van de canis lupus onderscheidde door een kleiner lichaam en kop en een afwijkend gebit, zoal voor gebruikt, wat was zijn nut? Wellicht fungeerde hij reeds als gezelschap, maar hij werd ook ingezet als werktuig, een instrument. Zo bijvoorbeeld bleek dat in 2.000 de honden in het noordpoolgebied voor de slee gespannen werden: restanten van tuig toveren het beeld voor. Ook moeten ze, minder fraai, wel als voedsel gediend hebben in schaarse tijden, en was hun vacht welkom als textielproducent. Dat ‘lieve’ beest consumeren, natuurlijk, we moeten niet met afschuw naar het verleden kijken. Torsen de inwoners van Boom niet de scheldnaam hondenfretters omdat er tijdens WO 1 hondenslachterijen waren – het vlees was vooral bestemd voor Antwerpen waar het gretig verslonden werd. En in China is het, hoewel nu langzaam een taboe, voor velen toch nog een delicatesse. Met een heus festival. En de hond, hij ziet toe en denkt: onze wraak is zoet, zie hier de pijpen waar jullie al eeuwenlang naar dansen!
Wat blijkt: dat de hond nog 99% van de genen van de wolf bezit. Dus wild en sluw! Lief, vriendelijk, onderdanig… vergeet het. We hebben een monster gecreëerd, een duivel in onze huiskamer binnengehaald. Jawel, een wolf niet in schapen- maar in hondenvacht. Terwijl de wolf, en dus ook de hond, dezelfde sociale structuur bezit als wij. De mens mag dan heel wat ingrepen uitgevoerd hebben om zo’n vierhonderd rassen te bekomen, kruisingen om die mensenvriend op talloze wijzen functioneel te maken. Met voor hem soms minder gelukkige gevolgen. Om ze een aaibaar en knuffelbaar imago aan te meten dringt men hem soms een te kleine kop en te stompe snuit op zodat hij nog moeilijker ademt dan zijn baasje dat twee pakjes Bastos per dag nuttigt. Ze moeten ook esthetisch aan onze normen beantwoorden. En vermits ze steeds vaker dienen op te groeien in een steedse omgeving, vaak ook in kleine behuizingen, groeide de vraag naar kleine rassen.
Tot welke buitenissigheden hebben deze slimme, uitgekookte beesten ons, de mens, hun gewillige (zeg maar willoze) dienaar inmiddels al niet verleid. Hun voeding, nee met een afgekookt bot uit de keuken of met het vel van de soepkip kan je hen niet meer verleiden. Misschien wil de huisgenoot nog wel een hapje van uw eigen tafel accepteren, geen knolraappuree natuurlijk maar een stukje chateaubriand. Mijnheer of mevrouw geeft evenwel de voorkeur op tijd en stond iets meer exclusief voorgeschoteld te krijgen. Een ganse voedingsindustrie is daarvoor ontstaan, voldoende om een land in de derde wereld vitaminerijk op de been te houden. Een blikje Royal Canin, 11€/kg of een pak droogvoer van Yerrah 12€/kg. Alsof ze niet verstandig genoeg zijn waren wij mensen wel zo dom hen ook nog extra scholing aan te bieden. Zo trekken heel wat baasjes wekelijks naar een of ander terrein waar hun ‘troetel’ nog enige vaardigheden bijgebracht worden. Sommige daarvan zou hij, o ironie, zelfs mogen etaleren in wedstrijden. Dan is de eigenaar verrukt over de intelligentie en behendigheid, de angst zou hem moeten doen verstijven. Wedstrijden bestaan zelfs waar hun schoonheid, hun sierlijkheid in competitie gaat. Verkiezing van Mister of Misses Dog Universe.
Natuurlijk willen ze er dan zo voordelig mogelijk tevoorschijn komen en dus wisten ze ons te overhalen heuse schoonheidssalons uit de grond te stampen met gespecialiseerd personeel. Ze worden gewassen, geföhnd, van een permanent voorzien, geparfumeerd, desnoods gekleurd, de nagels geknipt. En dan moeten ze van de nodige kledij voorzien worden. Die bestaat voor alle gelegenheden. De meest eenvoudige om gezellig op stap te gaan of, dan comfortabel vervoerd in draagzak of buggy te shoppen. Maar wanneer het feest is eist mevrouw of mijnheer een deelname aan de festiviteiten in een gepaste outfit op. Een smoking, een avondkleedje, het mag wat buitenissig zijn – hij laat zich graag tot kerstman uitdossen, zij tot wonderwoman. Op vakantie? Een skipak, een zwemuitrusting. Hoofddeksels mogen niet ontbreken. Hebt u trouwens al een hondenechtpaar gezien, mevrouw in een prachtige bruidsjurk… Juwelen, uiteraard, wat zouden onze vrienden minder moeten schitteren en blinken dan wij…
Werd daar iets over vakantie gezegd? Wagen wij, onwaardige tweevoeters, het soms om zonder hen naar andere oorden te trekken! Jawel daartoe zijn wij in staat. Gelukkig hebben we voor hen dan toch ook luxueuze hotels ingericht waar ze rustig kunnen genieten van hun natje en hun droogje, op tijd en stond op wandel worden genomen en enkele weken verdiende weldoende rust genieten. Een rust die soms noodzakelijk is want niet altijd is het hondenleven zo simpel. Ook voor hen kan het bestaan stressvol, zeg maar honds zijn. Daarom wisten ze ons te overhalen om – parallel aan hun eigen behoeften – ook voor hen therapeuten in te schakelen. Mensen die een kijk zouden hebben in de hondenziel en het hondenbrein. Hondenfluisteraars. Ze vormen tenslotte ook hun eigen gemeenschap, met hun specifieke noden en problemen, hun individualiteit, hun hiërarchie. Een kopie van wat wij hen eeuwenlang hebben voorgespiegeld en domweg aangeleerd.
Beseffen we dat zij, die schijnbaar goedaardig kopieën van de sluwe wrede wolf, inmiddels met zo’n miljard over onze wereld circuleren? Welk gevaar ons hier bedreigt. Nee ze zullen geen staatsgreep uitvoeren. Ze zullen nooit het bewind overnemen in de zin zoals dat absurd te zien is in films waar apen heer en meester werden over onze planeet. Zo dom zijn ze niet. Ze laten het werk aan ons mensen over. Laten wij ons maar afbeulen. De handen uit de mouwen steken. Het denkwerk is voor onze rekening. Wij mogen uitvinden. Voor hun voeding zorgen, hun veiligheid, hun comfort. Zij zullen quasi slaafs, onderdanig, vriendelijk en aanhankelijk, met een kwispel van hun staart, een pootje of zelfs een high five gevend hun rustige gang gaan. En hun kop liefdevol op uw dij vleien wanneer u zich in de zetel installeert. Besef dat in het brein dat onder de schedel die u nu zo teder streelt gedachten huizen waar u tot nu geen weet van had. Daarom: cave canem, hang dat bord niet aan uw voordeur maar op een goed zichtbare plaats in uw living: hoed u voor de hond!
Johan de Belie
Op de foto de bekendste hond op het televisiescherm: Neroke uit “F.C.De Kampioenen”! (foto VRT)
dagelijks iets degelijks 