Norma is een tragedia lirica, een opera in twee bedrijven van Vincenzo Bellini op een libretto van Felice Romani. De eerste uitvoering vond plaats in La Scala van Milaan op 26 december 1831. Deze opera wordt algemeen beschouwd als een klassiek voorbeeld van de belcanto-traditie, en Casta diva is uitgegroeid tot een van de bekendste aria’s.
In een brief van 1 september 1831 schreef Bellini aan de sopraan Giuditta Pasta dat zijn librettist Romani gelooft dat dit onderwerp “erg aan zal slaan, en gewoonweg ideaal is voor jouw veelomvattende karakter, omdat dit precies het karakter is dat Norma heeft”. Pasta’s stem en dramatiek waren inderdaad veelomvattend: eerder had ze een geheel andere rol, namelijk die van Amina, de kwetsbare Zwitserse maagd in Bellini’s La sonnambula gespeeld.
De première werd nochtans een flop op aanstoken van de aanhang van een andere opera-componist Giovanni Pacini, die zelf een opera over “La sacerdotessa d’Irminsul” had geschreven in 1817. Bellini haatte Pacini, die bekend stond als vrouwenverleider (Pauline Bonaparte, de gravin Samoyloff), hartsgrondig, maar dat belette niet dat zij beiden blijkbaar dezelfde interesse hadden voor de tragedie “Norma” van Alexandre Soumet uit 1831 die op haar beurt gebaseerd is op “Les Martyrs” van Chateaubriand, terwijl natuurlijk ook de rage van het “Ossianisme”, d.i. de vervalste bardenliederen van James McPherson, niet vreemd was aan het succes. De Druïdencultus leeft volgens sommigen ook voort in de vrijmetselarij. En natuurlijk is er ook een duidelijke verwantschap met “Medea”, maar Norma verwerpt wél het idee om haar kinderen te doden.
Richard Wagner was zo bekoord dat hij de opera zelf uitvoerde in Riga. En in de 19de eeuw gebeurde het wel vaker dat bestaande werken werden aangepast aan de nieuwe mode. Zo kreeg Georges Bizet de opdracht een nieuwe orkestratie voor “Norma” te schrijven, maar na een tijdje gaf hij de opdracht terug met de mededeling dat de orkestratie van Bellini niet te verbeteren was.
De titelrol wordt algemeen beschouwd als een van de moeilijkste die er voor een sopraan bestaan. Het vraagt een fenomenale stembeheersing wat bereik, flexibiliteit en dynamiek betreft. Vanuit dramatisch perspectief gezien bestrijkt het karakter zeer veel uiteenlopende emoties: het conflict tussen het persoonlijke en het beroepsmatige leven, romantiek, moederliefde, vriendschap, jaloezie, moordlust en overgave.
In de twintigste eeuw hebben veel zangeressen zich, met wisselend succes, gewaagd aan de rol van Bellini’s geplaagde druïdepriesteres. Begin jaren twintig werden Rosa Raisa, Claudia Muzio en Rosa Ponselle bewonderd in deze rol. In de jaren zestig speelden twee sterk verschillende zangeressen de rol: de Australische Joan Sutherland en de Turkse Leyla Gencer. In de jaren tachtig debuteerden drie andere belcanto-specialistes met hun Norma’s: Montserrat Caballé, Beverly Sills en Renata Scotto. Maar de beroemdste naoorlogse Norma was zonder twijfel Maria Callas, met 89 uitvoeringen, waarvan er diverse zijn opgenomen, terwijl zij in 1954 en 1960 de opera in z’n geheel opnam in de studio.
Gedurende de jaren tachtig en negentig hebben een aantal zangeressen de rol van Norma uitgevoerd, zoals Katia Ricciarelli, Anna Tomowa-Sintow, Gwyneth Jones en Jane Eaglen. Hedendaagse Norma’s zijn onder meer Fiorenza Cedolins, Galina Gorchakova, Hasmik Papian, Maria Guleghina, Nelly Miricioiu, June Anderson en Edita Gruberová – van wie de laatste drie carrière hebben gemaakt als belcanto-specialiste.
In 2013 heeft Cecilia Bartoli een totaal nieuwe vertolking van Bellini’s Norma opgenomen. De opera kreeg een make-over door gebruik te maken van historische instrumenten. Er is gewerkt door maestro Giovanni Antonini, die we kennen van Il Giardino Armonico, maar nu heeft hij met het orkest La Scintilla geprobeerd om zo dicht mogelijk te komen bij wat Bellini heeft gecomponeerd. (Wikipedia)
dagelijks iets degelijks 