Gaston Berghmans (1926-2016)

Gaston Berghmans is vijf jaar geleden op 90-jarige leeftijd overleden. Vlaanderens bekendste komiek lag al een tijdje op palliatieve zorgen. Hij stierf aan de zijde van zijn vrouw Jenny. In de jaren zeventig bracht hij aan de zijde van Leo Martin Vlaanderen aan het lachen met zijn sketches. Het leverde hem in Merksem een standbeeld op, als Joske Vermeulen (zie bovenstaande foto).

Op Wikipedia leren we dat Leo Martin Gaston Berghmans voor het eerst leerde kennen in 1957 in de Billiard Palace waar het orkest van Willy Rockin speelde. Leo speelde er saxofoon en klarinet en Gaston voerde soms samen met hem enkele sketches voor twee man op. In 1958 nam hij de leiding van de big band van Boyd Bachman over, zodat hij nu zijn eigen orkest kon vormen en zo werd het eenvoudiger om Gaston uit te nodigen om sketches te komen spelen. Hun komische optredens dienden vaak als proloog voor Leo’s muzikale momenten. Met deze optredens werd de basis gelegd voor wat later Gaston en Leo zou worden.

In 1959 debuteerde Gaston Berghmans als filmacteur zowaar met een “gewaagde” kusscène met zangeres Frieda Linzi in “Een zonde waard” van het duo Vanderheyden-Kiel. Een jaar later was hun “De duivel te slim” gebaseerd op “Some like it hot” van Billy Wilder, maar met wat een niveau-verschil! In deze laatste film vormen de Woodpeckers overigens geen komisch duo, die rol is weggelegd voor Gaston Bergmans en Jef Cassiers. Zijn broer Cois speelt wel een doofstomme Hongaarse violist, die later niet doofstom blijkt te zijn, maar het komische effect (als dat er al was) verdwijnt helemaal in de knoeiboel van een krakkemikkelig scenario, slechte klank en houterig acteerwerkt.

Tot 1972 bleven ze Gaston en Leo apart van elkaar optreden. Dat jaar doekte Leo zijn orkest op en traden hij en Gaston nog uitsluitend op als komieken. Samen zouden ze vooral voor televisie werken, ook o.a. in “De Kolderbrigade”, een komische detectiveserie waarin zij Romain Deconinck terugvonden. Het duo zou dan ook doorgaan tot 1993, het jaar waarin Leo Martin overleed.

Mong Rosseel: “Als je ermee rekening houdt dat de linksen destijds zoveel kritiek hadden op Gaston en Leo, moet ik eerlijk zeggen, van hen heb ik nog nieuwjaarshows gezien, waaruit ook ik iets kon leren. Hun moppen mochten dan af en toe een beetje flauw zijn, het waren toch mensen met métier.”

‘t Is erg dat een mens het moet zeggen, maar uiteindelijk waren Gaston en Leo inderdaad misschien nog de plezantsten in Vilvoorde, aangezien Mike en Guido hun grappen binnenskamers hielden (allé, toch in de tijd vóór Guido De Praetere met zijn Baziel-typetje naar buiten zou komen).
Toch heeft dat ons er niet van weerhouden — hun onmiskenbaar succes bij een groot publiek indachtig — hun nieuwe showprogramma « Carrousel » te gaan bekijken. Alsof we onszelf wilden overtuigen van wat we reeds vermoedden.
En dat gebeurde dan ook. Wanneer een krant als de « 24-uren » beslist niet meer te verschijnen bij gebrek aan belangstelling, verheugen we ons bij de gedachte dat de Vlaming dan blijkbaar toch zo dom niet is om een dergelijke krant te pikken. Deze gedachte krijgt een deuk bij het aanschouwen van Gaston en Leo. Dit spektakel is in al zijn vormen ongenietbaar. De sterke mimiek en het toch wel aanwezige acteertalent van Gaston en Leo ten spijt. Vooral Gaston geeft zijn typetjes plezierig gestalte. Beweren dat niet af en toe een lach spontaan in ons opwelde, zou overdreven zijn. Zulke zuurpruimen zijn we nu ook weer niet.
Alhoewel, misschien ? Een rondblik in een tot schaterlach bewogen zaal, deed ons ongemakkelijk in onze zetel wriemelen.
Het gebruik van draadloze geluidsversterking in een goed akoestische zaal als de Arenbergschouwburg kwam dit showprogramma zeker niet ten goede. Vooral John Terra, die met het showorkest Roadband voor de muzikale afwisseling zorgde, was hiervan het slachtoffer. Zonder verder de verdiensten en de populariteit die Yvonne Verbeeck in haar lange en bloeiende carrière heeft weten op te bouwen in twijfel te trekken, hoefde haar « ronddwarrelen » in deze show voor mij echt niet. De enige waar we soms geamuseerd hebben zitten naar kijken is Jan van Deyck die enkele leuke komische solo-nummers brengt.
Maar we zeiden het reeds : wie zijn wij om Gaston en Leo niet leuk te vinden? De zaal was uitverkocht, het publiek beleefde dolle pret, het succes van Vlaanderens grootste grapjassen is verzekerd. (*)

Daarom, om alles toch in een perspectief te zetten, een uitsmijter van Pol Goossen: “Vroeger moest je er vooral voor zorgen dat je als acteur niet in Frituur Terminus werd betrapt, tot Jan Decleir ging meespelen; toen werd het ineens kunst. En werden Gaston Berghmans de proporties van een Shakespeare-acteur toegedicht.”

Ronny De Schepper

(*) Piet Loose, Gaston en Leo: begraven, De Rode Vaan nr.49 van 1984. Ik moet eerlijkheidshalve toegeven dat mijn mening niet erg verschilt van die van Piet. Dat wil echter niet zeggen dat ik het duo nooit zou kunnen appreciëren. Een hele leuke vind ik b.v. dat rekensommetje dat altijd klopt (alhoewel het telkens verkeerd is) en natuurlijk is er Joske Vermeulen van de Trammesantlei. Hierbij moet ik echter wel aanstippen dat het een grote ontgoocheling was toen ik hoorde dat de clou van de hele sketch (“ik kan hem niet uit zijn box krijgen”) eigenlijk teruggaat op een conférence van Wim Sonneveld!