Op 12 april 1961 werd Joeri Gagarin (1934-1968), aan boord van de Vostok, de eerste mens in de ruimte en de eerste die een rondje om de aarde maakte. De vlucht bestond uit een enkele baan om de aarde en duurde 108 minuten van lancering tot landing. Zoals gepland landde Gagarin apart van zijn capsule aan een parachute, na op 7 km hoogte zijn capsule verlaten te hebben.
Na de vlucht werd Gagarin een wereldwijde beroemdheid. In 1962 werd hij afgevaardigde van de Opperste Sovjet. Later keerde hij terug naar Sterrenstad of in het Russisch Zvjozdny Gorodok, een kunstmatig aangelegd woon- en werkcentrum, ten noordoosten van Moskou, waar hij zeven jaar werkte aan ontwerpen voor een herbruikbaar ruimtevaartuig. Gagarin werd uiteindelijk adjunct-directeur van het opleidingscentrum, terwijl hij in dezelfde periode aan zijn herkwalificatie voor gevechtspiloot werkte. En zo kwam hij op 27 maart 1968 op 34-jarige leeftijd om het leven bij een ongeluk met een MiG-15 straaljager, tijdens een trainingsvlucht nabij Moskou. Ik herinner mij nog dat onze klastitularis in het college, Daniël De Smet, een soort van in memoriam hield, waarbij hij met misprijzen in herinnering bracht dat Gagarin na zijn ruimtevlucht zou hebben gezegd “dat hij god niet tegengekomen was in de ruimte”.
“De exacte toedracht van het ongeluk is nooit bekend geworden,” schrijft Wikipedia, maar op 8 januari 2010 is in The Telegraph een artikel verschenen dat Igor Kuznetsov, a retired Soviet air force colonel, believes Gagarin’s death was caused by his panicked reaction after realising an air vent in his cockpit was open. He threw his MiG-15 fighter jet into such a steep dive that he blacked out and crashed into a forest below killing himself and his co-pilot. Kuznetsov hoped his findings will end years of conspiracy theories ranging from claims Gagarin was drunk to allegations the accident was staged by jealous Soviet leader Leonid Brezhnev.
Gagarin liet een vrouw en twee kinderen achter. Zijn as werd bijgezet in de Kremlinmuur. Elk jaar op 12 april, de Dag der Kosmonauten, wordt er een krans gelegd, schrijft Wikipedia en ik hoop dat dit inderdaad nu nog altijd, ook na de val van de Sovjetunie, het geval is.
Maar waarom vermeld ik dit nu? Is dit omwille van mijn heimwee naar de Sovjetunie? Jazeker, dat speelt vast wel een rol. Bovendien was ik in die tijd (zoals àlle jongeren wellicht) ook erg geïnteresseerd in het opbod op het vlak van ruimtevaart tussen de Sovjetunie en de Verenigde Staten (dat mijn sympathie naar de USSR uitging, daarin zal ik wellicht wel een uitzondering geweest zijn).
En toch is dit alles niet de échte reden. De echte reden moeten we zoeken in… mijn fascinatie voor het wielrennen en meer bepaald voor de Vredeskoers. Zoals ik elders al heb geschreven, speel ik al van kleinsaf aan wielerwedstrijden na. Nu doe ik dat gewoon op de computer, maar in die tijd speelden wij (en “wij” dat waren dan vooral Erik Westerlinck en ik) die wedstrijden na met prentjes. Met name die reeks uit 1959 (heruitgegeven met vlaggetjes in 1960) vormde de basis van ons spel. Maar… dat waren allemaal profrenners. Hoe konden we dan in godsnaam een liefhebberswedstrijd als de Vredeskoers naspelen? Bovendien werd deze Vredeskoers in Oost-Europa gereden en daar kende men geen beroepsrenners. Dat was dus een probleem. Konden we met enige moeite met minder bekende profs toch nog zogezegde amateurploegen uit het westen op de been brengen, dan was dit totaal uitgesloten wat Oost-Europa betreft. En dààr boden die ruimtevaarders de uitkomst. In een reeks van prentjes die bij de chocolade Jacques zaten, werden namelijk ook de Russische en Amerikaanse ruimtevaarders opgenomen. En dus kleefden wij die prentjes op een kartonnetje en kon er zo toch alvast een Russische ploeg deelnemen. En, jawel, ook de Amerikanen vormden een ploeg, want op het vlak van wielrennen was (en ben) ik geobsedeerd door alles wat “exotisch” is en het Amerikaanse wielrennen was dat in die tijd zeker en vast ook!
En daarom heb ik dus speciale herinneringen aan mannen als Gagarin of German Titov, maar ook aan John Glenn of Alan Shepard. Ik wou dan ook als illustratie dat fameuze prentje uit de chocoladereep plaatsen, maar dat is helaas niet terug te vinden op het internet. Daarom heb ik geopteerd voor een afbeelding die het dichtst in de buurt komt.
Ronny De Schepper
dagelijks iets degelijks 