Vandaag is het dertig jaar geleden dat de première van Rossini’s “La Cenerentola” plaatsvond in De Vlaamse Opera. De regie was in handen van Guy Joosten (foto YouTube) van de Blauwe Maandag Compagnie, die hiermee aan zijn eerste operaregie toe was.
Guy is altijd al een trouwe bezoeker van de Vlaamse Opera geweest en hij heeft reeds ervaring met het medium opgedaan in de Bayreuther Jugendfestspiele, waar Clémeur zelf overigens enkele jaren vóór hem ook nog heeft gewerkt. Op de persconferentie die de opvoering voorafging, liet Guy Joosten reeds in zijn kaarten kijken toen hij verklaarde dat te veel regisseurs een meer theatrale benadering van opera meteen als een uitdaging zien om te gaan shockeren, om een enscenering op te zetten die haaks op de originele partituur gaat staan. Hiermee sluit hij trouwens aan bij de opvattingen van Marc Clémeur. De opvoering is dus redelijk “braaf” gebleven. Alleen op het humoristische vlak permitteerde Joosten zich wat meer dan “traditionele” collega’s zouden aandurven (het Walt Disney-karos, the beauty contest, de rol van Wouter Payman in het koor), maar voor de rest voelde je als het ware dat hij zich ingehouden heeft. Alhoewel ik best tevreden was met deze regie (tenslotte is “La Cenerentola” een luchtig niemendalletje), verwachtte ik dat in de toekomst Joosten toch wat “straffer” uit de hoek mocht komen.
Voor het decor (uitgewerkt door de Franse ontwerper Didier Payen, die gezien de technische beperkingen toch enorme risico’s heeft genomen die godzijdank tot een goed einde werden gebracht) heeft Joosten geopteerd voor een ruimte die referentiepunten heeft naar de tijd van Rossini, maar die toch ook min of meer geabstraheerd is. Hijzelf vergeleek het met een “Berliner Zimmer”, dat wil zeggen een kamer die op zich geen echte functie heeft, maar die, omdat alle kamers erop uitgeven, tot een ontmoetingsplaats wordt. De kostuums refereren aan de empire-tijd, wat dus iets later is dan de frivolere tijd van Rossini.
De oorspronkelijke dirigent was Rudolf Werthen, maar bij de herneming was het Evelino Pido, die ook de herneming van “Manon Lescaut” heeft gedirigeerd. Alison Browner, de Gentse Assepoester, zong afwisselend met Agnes Baltsa “La Cenerentola” in Covent Garden en de kritiek had zelfs meer lovende woorden over voor haar dan voor Baltsa! Hierbij hebben zeker theatrale motieven een rol gespeeld (Baltsa is helaas niet meer van de jongsten) en dat bleek ook in de opvoering te Gent. De zang stond helemaal in functie van de regie. Om komische effecten in de verf te zetten werd er al eens gechargeerd en ook moesten de zangers vaak bewegingen maken op de scène (dansen b.v.) die heel zuiver zingen bemoeilijkten.
Een ontgoocheling, vocaal dan want als acteur was hij grandioos, was de Amerikaanse bas-bariton Edward R.White als Alidoro. Nochtans heeft Marc Clémeur daar naar eigen zeggen grijze haren aan overgehouden, omdat Guy Joosten voor deze rol per se een zwarte zanger wou hebben (wellicht omdat deze zich in de beginscène uitgeeft voor een bedelaar om de dochters van Don Magnifico op de proef te stellen, hiermee werd dan niet alleen het klassenverschil maar ook een zeker racisme geïntroduceerd). Het gekke is nu dat deze Edward White (misschien omwille van zijn familienaam?) uiteindelijk zo geschminkt werd dat je nog amper kon zien dat hij een zwarte was! Met zijn lange, slanke gestalte werd het komische effect wel vergroot, dus ook hier uiteindelijk geen opmerkingen over de casting. Tenzij misschien in het geval van Donald George. Op bepaalde momenten werd George immers echt van de planken gezongen (en vooral gespeeld) door de Zweedse bariton Urban Malmberg, die als zijn kamerdienaar Dandini voor het grootste gedeelte van de opera zijn plaats moet innemen. Nu ben ik wel de eerste om toe te geven dat Rossini voor hem een veel dankbaarder partituur heeft weggelegd dan voor de arme prins. In de herneming moest hij dan ook de plaats moeten ruimen voor Bruce Fowler, terwijl voor de rest de rolverdeling ongewijzigd bleef!
Referentie
Ronny De Schepper, Guy Joosten debuteert als opera-regisseur, De Rode Vaan nr.10 van 8 maart 1991
DSRG, Opera brengt Cenerentola, Het Laatste Nieuws, 18 februari 1994
dagelijks iets degelijks 