Het paneel van Vlaanderen van Arturo Pérez-Reverte is een misdaadroman met een sterk culturele laag. De titel verwijst naar een schilderij van een zekere Van Huys, een (fictieve) Vlaamse meester uit de 15de eeuw, waarop twee historische personages staan die een schaakspel spelen (met op de achtergrond een dame, echtgenote van een van hen). Het schilderij zal in een veiling verkocht worden, maar is eerst nog toevertrouwd aan de goede zorgen van Julia, een restauratrice. Een X-stralenopname reveleert een verborgen boodschap: Quis necavit equitem (wie doodde de ruiter?).
Julia doet een beroep op de kennis van professor kunstgeschiedenis Alvaro (een vroegere minnaar van haar) om meer te weten te komen over schilder, schilderij en de personages, van wie er één effectief vermoord werd. Wanneer kort nadien Alvaro dood aangetroffen wordt in zijn woning, wordt het fictieve spel plots harde werkelijkheid. Julia en haar vriend de antiquair César doen een beroep op een schaker, Munoz, om het raadsel op te lossen.
Ze raken steeds verder verwikkeld in de zaak waarbij ook haar vriendin Menchu gedood wordt… Het schaakspel dat afgebeeld wordt op het schilderij speelt een grote rol in deze ingewikkelde geschiedenis. Er wordt ook een beetje gefilosofeerd over de relatie tussen schaakspel en werkelijkheid. Kennis van en interesse voor schaken zijn wel gewenst als je dit boek wilt lezen. De auteur weet er de spanning in te houden met verschillende wendingen in het verhaal en een originele ontknoping. Men kan dit boek met rede een literaire thriller noemen.
Fons Mariën, 25/07/2016