Twintig jaar geleden: oscar voor Marilou Mermans?

Hollywood heeft de onhebbelijke gewoonte om oscars uit te delen aan acteurs die gehandicapten uitbeelden: Daniel Day-Lewis in “My left foot”, Tom Cruise in “Born on the 4th of July”, Dustin Hoffman in “Rain man”. Het lijkt wel of Marilou Mermans (foto Paul Van Welden via Wikipedia) in het Arcatheater denkt dat er ook een oscar op het spel staat. Met een toewijding een betere zaak waardig, heeft ze zich op de rol van een dementerende moeder gestort in “Eclips”, een stuk van de Amerikaanse Joyce Carol Oates. Als het van mij afhangt, is er echter geen oscar weggelegd voor Marilou. Haar prestatie doet ons immers denken aan wat Barry Norman ooit zei over Sharon Stone: “Het is niet dat ze niet kan acteren, hoor! Nee, dat is precies wat je haar heel de tijd ziet doen: acteren.”

Het is de eerste maal dat iets van het omvangrijk oeuvre van Oates in het Nederlands wordt gecreëerd en voor mij mag het ook het laatste zijn. Het is tevens een typisch voorbeeld van de problematiek van de nieuwste lichting van de vrouwenbeweging. Het gaat hier met andere woorden over een vrijgevochten carrièrevrouw (ze is professor aan de universiteit), die zich nu ook in de politiek wil begeven, maar daardoor “gehinderd” wordt door de zorg voor haar dementerende moeder. Destijds was deze nochtans ook een autoriteit in de vrouwenbeweging.
Oates is zelf 62 en afkomstig uit een arbeidersgezin, maar doceert wel “creative writing” aan de universiteit van Princeton. Het mag dus duidelijk zijn dat ze zich in beide personages terugvindt. Toch levert dit geen boeiend toneel op. Dochter Hilde Breda koopt zoals Loesje in het liedje haar bloesjes net een maatje te klein en kan nooit aannemelijk maken dat zij de Hillary Clinton van de Amerikaanse vrouwenbeweging is, terwijl de rol van sociaal assistente Aafke Bruining enkel wegens het kapsel de geschiedenis zal ingaan. Wim Pulto tenslotte is de droomkerel die in een totaal overbodige slotscène een tango mag komen dansen. Deze scène gaat overigens zowel letterlijk als figuurlijk de mist in.
Hilde Breda in “De Gentenaar” van 9/11/2000: “Eclips verwijst naar de maan en die staat voor de vrouwenwereld waarin deze voorstelling zich afspeelt. De maansverduistering staat ook voor het zwarte gat in de hersenen van de moeder. Voorts staat de eclips ook voor het leven dat voortschrijdt.”
De voornaamste schuldige is regisseur Stef Driezen. Niet enkel omwille van de hyperrealistische aanpak, maar hoe haalt hij het eigenlijk in zijn hoofd om met een dergelijk stuk uit te pakken? Wegens het documentaire karakter? Daarvoor hebben we de televisie toch wel, zeker? Daarop zouden we échte zieken kunnen zien en kan Marilou Mermans zich de moeite besparen.

Ronny De Schepper