Waar was de eerste discobar in Vlaanderen?

Tien jaar geleden stond in mijn krant een interessant artikel over Jozef Stultjens (79), de man die als Joe Berluck de eerste d.j. in Vlaanderen zou zijn geweest. Zo’n dingen spreken mij natuurlijk aan, maar vaak zijn dergelijke artikels nogal vaag als het op exacte feiten aankomt. Wanneer was dat dan wel, zo vraag ik me dan af, die allereerste discobar. Maar dan geeft de krant als antwoord: ergens begin jaren zestig. Dat is een antwoord dat mij niet voldoet. Daarom zoek ik dat op op het internet en wat blijkt? Heel dat verhaal is eigenlijk gebaseerd op een onderzoek van het Radio 2-programma “Memo”. Maar daarover wordt in dat artikel met geen woord gerept! Ik herinner er nog eens aan dat nog niet zo lang geleden, Het Nieuwsblad zijn lezers over een volle pagina de les heeft gelezen over de do’s en don’ts op het internet. Maar zelf lappen ze die regels blijkbaar systematisch aan hun laars!

“Kan jij je nog herinneren dat je ging dansen op muziek van een dj? Was jij een pionier in de dansmuziek? En hoe was het om vroeger uit te gaan? Wat zijn de verschillen met vandaag?” Radio 2-presentator Guy De Pré kreeg deze vragen van een luisteraar en speelde de vraag door aan Memo.
“De telefoon stond niet stil!” noteert men op de website van Radio 2. “Vele luisteraars belden ons om hun ervaringen met de T-Dansants met ons te delen.”
Zo was er een zekere George, die is naar één van de eerste T. Dansants geweest samen met zijn zus in Deinze. Dat was in 1958 of 1959. Wat iedereen altijd al heeft willen weten is wat die ‘T’ uit de naam T-Dansant nu eigenlijk betekent. George meent het te weten: “Dat komt van ‘T-shirt’,” zegt George, “omdat de jongens toen altijd een T-shirt droegen.”
Sta me toe dat te betwijfelen. In oude films met Marlon Brando of zo kunnen we wel vaststellen dat in de fifties T-shirts reeds wijd verspreid waren in de VS (weliswaar meestal uitsluitend in het wit en zonder opdruk, dus eigenlijk gewoon “marcellekes” met mouwtjes), maar hier in Vlaanderen heeft dat véél langer geduurd, laat staan dat het kledingstuk zó populair zou zijn geweest dat het de naam gaf aan T-Dansant!

Wijzelf spelden overigens “thé-dansant” (zie hiernaast) en in dat geval is het duidelijk dat de benaming verwees naar dansgelegenheden rond “teatime”, naar ik vermoed in de betere kringen, mét de aanwezigheid van chaperonnes en gesitueerd in het interbellum.
Radio 2 heeft trouwens niet veel “nacheckwerk” gedaan, want als George zegt dat hij in die periode veel naar Radio Veronica en Radio Luxemburg luisterde, die dan volgens George aan de wieg van de discobar lagen, dan is dat toch totaal fout wat Radio Veronica betreft. Dat van Radio Luxemburg daarentegen is zeker juist, dat heb ik hier op deze blog ook reeds meerdere malen aangestipt en Joe Berluck zou daar ook d.j. zijn geweest (de naam zei me al iets, toen ik hem voor het eerst las, dus het zou best kunnen dat dàt de reden is).
Donderdag zat Cor Vanistendael live in de studio. Cor houdt zich bezig met de dansgeschiedenis en weet dus wel het een en het ander van dj’s. Hij werkt in het Vleeshuismuseum, een muziekmuseum, en heeft zo de microbe te pakken gekregen. Hij vertelde dat het woord “disc jockey” oorspronkelijk betekende: de man die plaatjes draait op de radio. Dat was al in de jaren ’30 (maar ik neem aan dat de benaming dan enkel nog maar in de VS ingang had gevonden). “Dergelijke dj’s zijn daarna ook plaatjes gaan draaien in cafés,” zegt Vanistendael. “In België waren dat eerst de havencafés in Antwerpen. Daar waren ook de eerste T-Dansants vóór WOII. Dat waren primitieve T.D’s, met 78-toeren plaatjes (zeg maar platen, Cor, want die dingen zijn loodzwaar!), het ene plaatje na het andere, en slechts 1 pick-up. In Engeland kwam er iemand op het idee om twee pick-ups aan elkaar te lassen, waardoor de liedjes achter elkaar gespeeld werden en er geen stilte meer was tussen twee plaatjes. Daarna kwamen er nog de ‘schuivertjes’ waardoor je de ene plaat kon laten overlopen in de volgende. In 1955 waren de discobars geboren. Bij ons zou de eerste discobar begin jaren ’60 zijn intrede gedaan hebben.”
En die zoektocht zou dan naar Joe Berluck leiden. Hij had een dancing, de Texas Bar, tegenover het huidige Fenix Stadion in Genk (Waterschei). Die dancing was te groot om met een jukebox te spelen en te klein om een orkest te laten spelen. Toen kreeg Joe het idee om een mengtafel te laten maken zoals ze hadden bij Radio Luxemburg. Dat was in 1962.”
Voilà, daar heb ik mijn antwoord, zie.
Joe heeft zelf ook plaatjes uitgebracht. Zijn grootste succes was ‘You belong to my heart’, maar zelf draaide hij zijn eigen platen nooit. Hij draaide alleen maar goede muziek. (*)
Het is natuurlijk zo dat we het hier hebben over een “vaste” discobar, vast verbonden aan één danszaal. Maar Peter Koelewijn, die toen ook d.j. was bij Radio Luxemburg, bevestigt dat hij bij zijn collega Berluck de inspiratie vond voor de Radio Luxemburg Record Beatshow die in onze contreien zowat de eerste moet zijn geweest om de baan op te gaan. Zelfs de “gogo girls” die hen vergezelden, waren afgekeken van de meisjes die in de Texas Bar katoen gaven.

Ronny De Schepper

(*) Grapje. Ik heb “You belong to my heart” nog nooit gehoord. Wie het mij wil doorspelen, moet zich vooral niet inhouden!