35 jaar geleden: interview met het Interprovinciaal Quiztornooi in Dendermonde

Een van de populairste rubrieken in De Rode Vaan was… de kruiswoordpuzzel. Onder leiding van puzzelmaster Jan Mestdagh vormden die een soort van clubje dat wekelijks druk correspondeerde over al dan niet vermeende fouten, maar ook – en dat was toch wel fijn – die ons telkens een bezoekje brachten op het Feest van De Rode Vaan. Eén van de actiefste leden van de clubje was Jan De Koker van Dendermonde, de man achter het vermaarde Interprovinciaal Quiztornooi. En het kon dan ook niet uitblijven: De Rode Vaan werd uitgedaagd om ook een ploeg af te vaardigen…

Het wereldnieuws hebben we niet gehaald en we zijn zelfs niet in « Terloops » of « Dit leuke land » mogen komen, maar toch waren we danig fier dat vorig jaar het team van « De Rode Vaan » de schiftingswedstrijd van het Interprovinciale Quiztornooi in Dendermonde had gewonnen. Daar rode broeders zich echter vaak onledig houden met stil militanten-werk, kon dit jaar geen ploeg meer worden samengesteld (wie na lezing van dit artikel echter de smaak moest te pakken hebben : wij geven de moed niet op, kandidaten voor volgend jaar kunnen zich nu reeds melden !). Uit puur heimwee zijn we dan maar naar Dendermonde getrokken om via een reportage toch nog even de sfeer van de « goei dagen » op te snuiven. Omdat wij het politieke dispuut niet schuwen, namen wij plaats aan de tafel van concurrent AMADO (Alle Macht Aan De… Onderwijzers) samen met quizmaster-voorzitter Gust De Ridder en secretaris Jan De Koker, sinds jaar en dag ook bekend als winnaar van het regelmatigheidscriterium van onze puzzelwedstrijd.

Over ’t Ros Beiaard en andere stokpaardjes
— Als u even omhoog wil kijken, mijne heren, dan zal u merken dat boven uw hoofd (*) hier het woordje « sport » prijkt. Vandaar mijn eerste vraag : is quiz een sport ?
Gust De Ridder: In zoverre dat dammen, schaken enz. ook sporten zijn. Denksport dus. Toch vind ik persoonlijk dat het dieper gaat en ik zou de term sport dan zelf ook niet gebruiken, ondanks het competitie-element dat ermee gepaard gaat. Ik vind het eerder een duelleren met de geest.
— Men zegt in zo’n geval echter wel vaak dat het hier geen échte kennis betreft, maar eerder een soort van encyclopedische kennis die men gemakkelijk kan oprapen via een goed geheugen…
Gust De Ridder: Een stokpaardje van me. Luister, parate kennis op zich is toch al iets. Het is toch nog altijd beter zelf een computer te zijn i.p.v. er één te hebben. Maar wij gaan nog verder. Wij beperken ons niet tot vragen in de zin van wie heeft dat gedaan en wanneer. Wij willen heel bewust er een hele hoop feiten en factoren aan toevoegen om b.v. een heel geschiedenistijdperk op te roepen. Op die manier blijft er ook veel meer « hangen », zelfs bij mensen die gewoon in de zaal zitten. En bovendien krijgen mensen die zich het antwoord niet onmiddellijk herinneren op die manier de kans om het toch nog af te leiden uit de gegevens.
— Maar dan treedt er m.i. toch een discrepantie op per onderdeel. Persoonlijk vind ik de vragen over schilderkunst b.v. aartsmoeilijk, maar voor popmuziek geeft u zo’n uitvoerige omschrijvingen en laat u er zelfs nog een plaatje bij horen, zodanig dat werkelijk iederéén de vraag kan beantwoorden…
Gust De Ridder: Een probleem, inderdaad. Er moet een vertikale én een horizontale gelijkwaardigheid zijn. Daarmee bedoel ik dat per onderwerp de vragen dezelfde moeilijkheidsgraad moeten hebben, maar min of meer moet ook elk onderdeel op hetzelfde niveau staan. Daar wordt echter af en toe wel tegen gezondigd, ja. Als echter werkelijk niemand het weet en de opsteller van de vraag dus duidelijk te hoog heeft gegrepen, dan is er steeds een tweede vraag in voorraad. En wie helemaal alleen het antwoord weet, die heeft bij de volgende vraag de kans om de gewonnen punten te verdubbelen en een Ros Beiaard-gebak te winnen. Wij noemen dat « een supplemen. tair Ros », want men kan steeds een joker inzetten — en omdat wij van Dendermonde zijn heeft die dan de gedaante van het Ros Beiaard aangenomen — om op een bepaald onderdeel dubbele punten te trachten te vergaren. Er zijn immers ook rangschikkingen per onderdeel die dan met toepasselijke prijzen worden begiftigd. Abonnementen voor theater of opera b.v.
— En welke onderdelen zijn er dan zoal ?
Jan De Koker: Er is ten eerste het gastland, een apart wedstrijdonderdeel dat wij sedert 1975 hebben ingevoerd en waar de winnaar uiteraard naartoe mag en daarnaast beeldende kunst, geschiedenis, sport, film, verkeerswetgeving, muziek, fauna en flora, letterkunde en taalkennis, evenals aardrijkskunde, om natuurlijk de rubriek « varia » niet te vergeten.
Vlaamse Club
— De rubriek «geschiedenis » dan maar. Eerste vraag : wie is eigenlijk met het tornooi begonnen en wanneer ? Zet u het Ros in ?
Gust De Ridder: Nee, wij zetten Jan De Koker in. Die werd in het roemruchte jaar 1968 erop uitgestuurd in opdracht van de Vlaamse Club om eens een kijkje te gaan nemen bij de Vereniging van Antwerpse Vriendenclubs die naast sport ook al eens een quiz organiseerden. Tot dan toe had de Vlaamse Club zich immers beziggehouden met schaken, gespreksavonden, optredens van de fameuze troubadours e.d., maar we wilden nu eens iets anders. En uiteindelijk is de quiz nu het voornaamste, zo niet het enige doel van deze club.
Jan De Koker: Ja, ook omdat er politiek wel het een en ander veranderd is. In de jaren zestig waren wij wel degelijk een politieke club. Het was toen immers nog niet zo gemakkelijk om te zeggen dat men flamingant was, daar was nog wel wat moed voor nodig.
Gust De Ridder: We zijn begonnen met drie teams en oorspronkelijk namen we dan ook de vorm van onze Antwerpse vrienden over, namelijk één team dat vragen stelde aan de twee andere. Maar, toen er meer interesse kwam, was dit niet langer houdbaar en dan zijn we overgeschakeld naar het huidige systeem van vier vrijdagavonden en met de finale op zaterdagnamiddag, maar de ouwe getrouwen denken nog vaak met heimwee terug aan deze tijd in de kleine cafeetjes en de kroegen.
— Vroeger was het een kermiswedstrijd en nu is het een klassieker geworden?
Jan De Koker: Zo zou je het kunnen stellen, ja, want voor volgend jaar lonken we zelfs over de grens. We hebben dat dit jaar reeds geprobeerd, maar voorlopig hebben nog geen Nederlandse ploegen toegehapt. Volgend jaar hopen we echter een overeenkomst te bereiken met een organisatie die trouwens elk jaar een sterke quizploeg aflevert, de ATB-Natuurvrienden. Die hebben in Waasmunster een vakantiecentrum dat misschien tijdens die weekends ter beschikking kan worden gesteld. De afstanden worden dan immers te groot om nog dezelfde avond terug te keren.
Gust De Ridder: Een verschil met vroeger is nu ook b.v. dat sommige ploegen echt meedingen omwille van het mooie prijzenaanbod en niet enkel voor de ontspanning of de sfeer.
— Is het nu zò groot dat wanneer het ene tornooi gedaan is, u reeds het volgende begint voor te bereiden ?
Gust De Ridder: In april-mei is er nog van alles te doen : nakaarten, statistieken opmaken, documentatiemappen opstellen… Daarna nemen we vakantie in juni en juli en dan beginnen we opnieuw.
Jan De Koker: Daar heb je dan bijna een fulltime bediende voor nodig. Je mag immers niet vergeten dat wij één van de weinige quiz-organisaties zijn, waarin de deelnemers inspraak hebben. Zij mogen dus suggesties doen, kritiek leveren enz. Zij worden door ons werkelijk « gekoesterd », zij voelen zich bij ons « geborgen ». En dat willen we ook zo houden. Daarom dragen wij er b.v. zorg voor dat wij nooit iemand voor het hoofd stoten bij het stellen van de vragen. Wij willen pluralistisch zijn niet alleen qua deelnemersveld — waarvan de bewijzen op tafel liggen : naast de rode vaan is er ook Links maar eveneens Vujo of de PVV-jongeren b.v. — maar ook in de onderwerpen en de manier waarop wij onze vragen stellen.
De suspens stijgt
— Ja, van dat pluralisme en die vriendschappelijke sfeer, daarvan kunnen wij getuigen, want wanneer na twee speeldagen onze ploeg werd gehalveerd (in het eigenlijke tornooi waren we maar middenmoters en voor sommige collega’s was dit blijkbaar niet voldoende), toen kregen we spontane hulp van de ploeg VTB-Roosdaal die in de selectieproef was gewipt. Maar opnieuw over naar dit jaar: zaterdag 23 maart wordt om 14 uur in de gemeentelijke school van Baasrode de finale betwist, wat mogen we daarvan verwachten ?
Jan De Koker : Voor de toeschouwers is ongetwijfeld het aantrekkelijkste aspect, zelf eens mee te spelen van in de zaal in een ontspannen atmosfeer en met een pint binnen handbereik. Er valt weliswaar niets te winnen, maar ze hebben ook niets te verliezen. Vroeger was er ook een specifieke zaalquiz, maar die hebben we nu vervangen door de gebruikelijke tombola om aan de evenzeer gebruikelijke steeds ontoereikende financies te geraken. Op elke avond kan men zo tapijten e.d. winnen, maar op de finale gaan alle biljetten nogmaals in een trommel en dan wordt er zowaar ook een reis van vijf dagen naar Jersey uitgeloot. En dan is er natuurlijk ook de spanning van de wedstrijd zelf. Iedere ploeg heeft zowat z’n supporters mee en bij de grootste kanshebbers mogen we dit jaar VAL-Buggenhout rekenen, naast Opba, de winnaar van vorig jaar, aar, en de Quizmasters uit Ninove. En van de neofieten hebben vooral het Atheneum van Sint-Niklaas en VOLG uit Schelle zich in de belangstelling gespeeld. ’s Avonds is er dan de gebruikelijke ontvangst ten stadhuize, die zal worden opgeluisterd door de Green Ginger Morris Men, aangezien het « gastland » dit jaar Groot-Brittannië is.
— De namen van de ploegen geven vaak aanleiding tot hilariteit, waartoe de quizmaster niet zelden z’n steentje bijdraagt door b.v. te stellen wanneer De Rode Vaan een vraag over een priester-dichter rateert, dat dit niet te verwonderen is…
Jan De Koker (lacht) : Ja, dit jaar hebben we ook zoiets voor. Zo moesten we b.v. het forfait noteren van een ploeg die zichzelf « Meedoentelt » noemt… En zo is er ook een ploeg die zich « Wodeismedoade » gedoopt heeft, maar die nochtans niet van een kleintje vervaard is. Of de Kaaimannen uit Temse, die inderdaad op de kade wonen, of de ploeg Men without Women, waarvan… twee vrouwen deel uitmaken, net zoals de ploeg van KSA-Jong-Vlaanderen wordt aangevoerd door een dame. U ziet tot wat coëducatie kan leiden !
Wil U er volgend jaar ook bij zijn met een eigen ploeg ? Vraag dan alle informatie aan bij het quizsekretariaat, Processiestraat 77, 9330 Dendermonde. En nogmaals, wie wil deel uitmaken van de RV-ploeg, die schrijft of belt naar de redactie en vraagt naar Ronny De Schepper…

Referentie
Ronny De Schepper, Interprovenciaal Quiztornooi in Dendermonde: “Duelleren met de geest”, De Rode Vaan nr.12 van 1985

(*) Het artikel verscheen onder de hoofding “sport”.