Op 15 maart 1980 vond in de stadsfeestzalen van Sint-Niklaas (vlakbij het station) het tweede Kritisfestival plaats. Met een voortreffelijke affiche! Deze week stellen we ze u voor. In volgorde: Vuile Mong, De Veulpoepers en Toy. Alvast een programma dat zijn geld waard is, temeer daar een kaart in voorverkoop slechts 80 fr. kost. De dag zelf worden er dat wel 100. Kaarten kan je bestellen bij de KJB, Jozef Liedtsstraat 19, 2000 Antwerpen.
Oorspronkelijk was de hond van Mong Rosseel (Zappa, genoemd naar de bekende wielrenner) beroemder dan zijn baasje. Dit diertje had immers de loffelijke gewoonte om in Gentse alternatieve kroegen geregeld zijn poot op te heffen tegen tafels of andere benen die zich toevallig ter plekke bevonden. Of het daarom is dat Mongs eerste groep (met Humojournalist en aspirant-indiaan Guido van Meir) Roodpoot werd genoemd en Mong zelf zich het adjectief “vuil” op de hals haalde, weet ik niet, maar het is een feit dat Mongs debuut in het buurthuis Kontakt in de Sleepstraat ongeveer samenviel met deze plas-tische experimenten.
Van bij het begin stonden een aantal zaken vast voor Mong en tot op de dag van vandaag wordt daar niet aan getornd. Zo vond hij dat de linkse beweging een ernst ten onder ging en naast engagement wou Mong dus ook amusement brengen. Er werd en wordt bijgevolg nogal wat afgelachen als Vuile Mong en zijn Vieze Gasten ergens hun opwachting maken. Ten tweede zette Mong zich af tegen de intellectualistisch aandoende kleinkunst die in die periode (begin jaren zeventig) zo populair was in studentenmiddens. Om immers niet tot bekeerden te prediken wilde Mong op de eerste plaats een volks publiek aantrekken en hij deed dat met volkse muziek. Dat konden zowel aangepaste hits zijn (zoals toen “Evviva Espana” en nu « Y.M.C.A. »), als volkse protestliederen (van Joe Hill en Jaap van de Merwe o.a.), als eigen nummers die een de gestelde eisen beantwoorden. En tenslotte kozen Mong en zijn kornuiten voor het circus-concept. Eerst met kostumering en zo, later met een heuse tent.
Die circustoestenden hielden eigenlijk gewoon losse sketchen en liederen bijeen zonder « draad ». Bovendien was het artistieke peil niet steeds zo briljant zodat het gezelschap van Mong in deze tijd nogal wat kritiek moest incasseren en eigenlijk niet doorbrak naar een groter publiek (al zat dit er even in toen hun eerste single, « Het Apekot », mede door plug-ging op Mi Amigo, al meteen een hit werd). Men bleef dus van het ene linkse groepje naar het andere trekken met tussendoor veel solidariteitsoptredens bij stakingen, bezettingen enz. En als jaarlijkse « bekroning » de Gentse Feesten natuurlijk. Een elpee voor Agitat sloot deze periode af. Er zat immers duidelijk de klad in en men begreep dat er wat aan gedaan moest worden.
De nieuwe subsidiëringspolitiek was een aanleiding om het over een andere boeg te gooien : een uitstekend acteur als Wim Meeuwissen (Nieuwe Scène) werd aangetrokken en de liederen en sketchen aaneengeschreven tot een heus toneelstuk « De griezelige avonturen van het Vlaamse wonderkind Adhemar ». Er liep nog heel wat mank, maar het was onmiskenbaar een stap in de goede richting.
Nog stappen in die richting werden het jaar daarop gezet toen Mong zich de reeds genoemde tent van Circus Star kon aanschaffen en dichter Stefaan van den Bremt zich over de nogal kramiekelige liedjesteksten ging buigen. Resultaat was « Bommerskonten », een stuk n.a.v. het jaar van het dorp. Andere positieve herinneringen aan dit stuk : de medewerking van striptekenaar Karlos (ex-rv) en « Stekelbees » Herwig De Weerdt, die een vast voorprogramma voor kinderen in elkaar stak. Van deze Bommerskonten-toestanden werd ook een elpee geperst.
In afwachting van een volgend stuk trokken De Vieze Gasten zonder Mong door de Vlaamse jeugdclubs met een rock-overzicht « Rockless », wat hen muzikaal wat meer bagage opleverde. Dit was te horen in de « Wild West Revue », hun laatste productie die we konden zien, waarbij evenwel moet gezegd worden dat dit stuk t.o.v. “Bommerskonten” geen verbetering was. De nieuwe « ster » van het gezelschap (een Nederlands-Indonesische actrice) werd op gemengde gevoelens onthaald en het zat er dik in dat zij even snel weer zou verdwijnen als zij gekomen was (dat is ondertussen gebeurd).
Nu werken Mong en de Vieze Gasten aan een spektakel over Tijl Uilenspiegel, maar in afwachting brengen zij een « interventie-programma » (ook op het Kritisfestival en op het komende rv-feest) waarin zij vooral muzikaal terugblikken op hun stilaan rijke verleden.
Na afloop schreef ik volgend verslag in De Rode Vaan:
Met een zekerheid die de sterrenwichelarij van Armand Pien mijlen overtrof, hadden we het voorspeld : het Kritisfestival zou een succes worden. Dit zal misschien en mon(g)kellach ontlokken aan de gelijknamige Vuile Artiest, die nogal vroeg op de namiddag optrad, zodanig dat de belangstelling nog niet op z’n hoogtepunt was, en die toen stelde : “De Rode Vaan zal weer zeggen dat de zaal stampvol zat.”
Neen, Mong, dat zeggen wij niet, want alhoewel het aantal bezoekers veel hoger lag dan jij wellicht vermoedt (een vergelijking met Mechelen ’78 tart alle verbeelding), de zaal is inderdaad nooit eivol geweest, maar geef toe : het was een immense zaal !
Trouwens, afgezien van een paar akoestische problemen, bleek deze Stadsfeestzaal van Sint-Niklaas zich uitstekend te lenen voor dergelijke festiviteiten. Zo was er een aangepaste ruimte voor kinderopvang voorzien, konden de stands zeer attractief worden opgesteld en waren voor de optredende groepen alle technische faciliteiten aanwezig.
Deze laatste twee elementen hebben er trouwens ongetwijfeld toe bijgedragen dat we te maken kregen met een sterk gediversifieerd publiek. Niet alleen waren de KJB-leden uit alle hoeken van het Vlaamse land komen opdagen, in het Waasland zelf ontlokte dit Kritisfestival een zeer grote aanwezigheid van de jeugd, die zich met belangstelling rond de verschillende stands schaarde, enthousiast het geboden spektakel over zich liet komen of zich gewoonweg tegoed deed aan de lekkere spijs en drank, die tegen zeer betaalbare prijzen aan de man werden gebracht. Hier past overigens een woord van hulde aan de lokale afdeling van Sint-Niklaas die van dit Kritisfestival een organisatorisch hoogstandje heeft gemaakt.
En wat moeten we zeggen over de groepen ? Symptoom en Vuile Mong herinnerden ons eraan dat het ook een politiek feest was door a.h.w. een potpourri van strijdliederen te brengen. De échte ambiance kwam er evenwel halfweg het optreden van Toy, die na een wat moeizame start met brio de klassiekers uit hun eerste elpee afwerkten. De Veulpoepers gingen op dat elan verder en plaatsten de kroon op het werk.
Kortom een geslaagd festival dat voor de KJB en het blad Kritis ongetwijfeld een uitstekende steun heeft betekend.
Ook Johan de Belie schreef een verslag en wel voor Het Vrije Waasland:
Kritis : tweemaandelijks tijdschrift van de Communistische Jeugd van België. Kritis behandelt naast meer specifieke jongerenproblemen ook telkens actuele binnenlandse en buitenlandse items op een bevattelijke wijze. Eerste taak is dus het informeren, tweede taak is via dit bronnenmateriaal te activeren. Kritis tracht daarom een eng kader te doorbreken en wil front vormen met alle progressieve jongeren.
Kritisfestival : tweejaarlijks. De bedoeling is vooral een groter deel van de jeugd te bereiken via een vormend en ontspannend
programma. In 1978 was het eerste festival te gast in Mechelen. De publiciteit (achteraf) in de pers was spijtig genoeg grotendeels te wijten aan het optreden van extreemrechtsen die in een blitzoverval een aantal stands vernielden. Gelukkig werd Kritis op 15 maart in de Stadsfeestzalen te Sint-Niklaas van dergelijke incidenten gevrijwaard. Vanaf 14 u. werd het gezellig kuieren tussen allerhande stands (Kritis zelf uiteraard, de Rode Vaan, Masereelfonds, Chilicomité, Rooie Rok om er enkele uit het talrijk aanbod te pikken), koopje doen (originele dingetjes en bovendien voor het goede doel), boekje bladeren, praatje slaan, glaasje drinken, boterhammetje eten, muziek luisteren (uitstekende discobar Disco Frisco). Ook de kleinsten kwamen aan hun trekken, knutselen, knippen, tekenen, huisje bouwen en huisje afbreken, pret alom dus.
Blikvanger nummer één was Vuile Mong en zijn Vieze Gasten met een “interventieprogramma„ in afwachting van hun volgende spektakel (over Tijl Uilenspiegel) een terugblik dus met nummers uit vroegere producties.
Om 18 u., werd de groep Toy verwacht. Soundchecken. Professioneel. De meeste festivalgangers maakten van de gelegenheid gebruik maag en darmen te vullen en dus werd het wachten tot 20 u. eer het popgeluid kon losbarsten. En dat deed het. Maar de stadsfeestzalen hielden het uit. Na enkele nummers kon Toy, tenslotte een groep uit onze buurt en vast één der beste des lands, zich verheugen in een warmlopend, warmdansend, zweetspringend publiek. Dadelijk een schitterende wisselwerking muzikanten en luisteraars, wat merkbaar was: de vonken sprongen er uit. Toy bewees weer wat ze niet meer hoeven te bewijzen : dat ze kunnen rocken, op plaat (hun LP «Bad Night» ligt hier momenteel op de draaitafel) én in de zaal.
De discobar slaagde erin het 500-tallig publiek op temperatuur te houden tot de Veulpoepers kwamen opdagen (BRT 2 gaf een gedetailleerd overzicht als aankondiging van dit festival maar noemde de Veul … «een Nederlandse groep»; what’s in a name ?) Zelfde sfeer, dansen, huppelen. En dat ging zo maar door tot in de late uurtjes. Publiek happy, feest geslaagd. Dag Sonia, dag Ronny, John, Roddy, dag Ille, bye Julien. Kritisfestival is er weer over twee jaar. Kritis zelf verschijnt tweemaandelijks. Andersom kan niet.
Referentie
Johan de Belie, Kritis-Festival te Sint-Niklaas, Het Vrije Waasland, 21 maart 1980
dagelijks iets degelijks 