Richard II (1367-1400)

Vandaag is het 620 jaar geleden dat Richard II is overleden. Hij stierf (wellicht door uithongering) in het kasteel Pontefract in York, waar hij was vastgezet door zijn neef Henry of Bolingbroke. Richard II is, net zoals Richard III, een typisch voorbeeld van geschiedenisvervalsing door Shakespeare. Maar hier is het dus juist omgekeerd: van Richard III maakte hij een monster, terwijl hij van Richard II totaal ongepast een halve heilige maakt. Richard II regeerde als een absolute heerser, zette het parlement buiten strijd en voerde een waar terreurbewind dat zich uitte in onderdrukking, doodvonnissen en zware belastingen. Geen wonder dus dat hij uiteindelijk aan de kant werd gezet en van kant gemaakt.

Als openingsstuk voor het seizoen 1974-1975 koos het NTG voor “Richard II” van William Shakespeare. De titelrol was weggelegd voor Werner Kopers en niet voor mijn vriend en medestudent Danny Sys (op de foto als speler van de Rode Vaan-voetbalploeg), die slechts figureerde bij de euh… figuranten. ’t Strafste is dat Mark Vlaeminck (zie hieronder) over zowat alles de loftrompet steekt, behalve… over de figuratie “waaraan wat meer zorg kon zijn besteed“!
Voor de rest schrijft Mark Vlaeminck: “Niet alleen het magistrale spel van de twee sterke antagonisten Werner Kopers (koning Richard II) en Jef Demedts (Henry Bolingbroke) maar tevens de homogene en stijlvolle vertolking van heel de ploeg, heeft vrijdagavond van Shakespeares ‘Richard II’ in de KNS te Gent een sublieme theatervoorstelling gemaakt. (…) Alleen al de kerkerscène is waard om op beeldband te worden opgenomen, opdat nooit zou verloren gaan tot welke grootse prestaties Kopers in staat is. (…) In deze productie bleef niemand ook maar een tikkeltje onder de maat. (…) Mark Willems bijvoorbeeld heeft hier ook en vooral in zijn stil spel aangetoond dat hij veel talent in zich houdt. (…) De vertaling die Cees Buddingh van dit koningsdrama maakte, heeft er nog toe bijgedragen om de rituele plechtstatigheid van het gegeven te accentueren. In een sober, functioneel en bijzonder mooi decor van Andrei Ivaneanu laat regisseur Paul Anrieu zijn dramatis personae evolueren.”
The main source for Shakespeare in writing this play was Raphael Holinshed’s “The Chronicles of England, Scotland and Ireland” (1577, 2nd 1587).
Historical note
Richard II (1367-1400) reigned from 1377 till 1399. His reign was characterized by a continual battle against the nobles. In 1399 a revolution broke out: he was caught, had to resign and was put into prison (the castle Pontefract) until his death.
He was a son of the Black Prince his predecessor Edward IV.
Although he was a cultivated man, his death is regarded as the end of the Middle Ages.
The character of Richard II
In the first act the king is shown as a man with a great sympathy for his fellow countrymen, but at the same time we are aware of his inconstancy and his readiness to be influenced.
The second act shows us the other side of the king: he breaks his word and disinherits Bolingbroke. But here Shakespeare is already adding some nuances: the king is influenced by flatterers.
Besides we see also (especially in act III) that the character of Bolingbroke is dramatically at least as important as that of the king. From a more psychological view, however, Richard conserves his surplus value, but anyway, he’s not the only outstanding character and the other persons are certainly not “animated by a common feeling” (as is illustrated by the different attitudes in regard to the new king).

Ronny De Schepper

Referentie
Mark Vlaeminck, NTG lustreert met Richard II, De Standaard, 12 november 1974.