65 jaar geleden ging de film “20.000 mijlen onder de zee” in première, een Walt Disney-productie uit 1954 van Richard Fleischer met in de hoofdrollen Kirk Douglas, James Mason, Paul Lukas en Peter Lorre. Het scenario van de film is uiteraard gebaseerd op het gelijknamige boek (Vingt mille lieues sous les mers) van Jules Verne uit 1870.

Het was één van de eerste films die ik heb gezien en hij heeft op mij een onuitwisbare indruk nagelaten. Ter vergelijking: in 1996 maakte Rod Hardy een remake van deze film en ik heb die gezien op 16/8/2009. Vraag me echter niet meer wat ik daarvan vond: ik herinner mij er niets meer van. Terwijl ik me van de Disneyfilm haast nog elke belangrijke scène (de aanvang als men de Nautilus voor een zeemonster houdt, het gevecht met de octopus, de begrafenis op de zeebodem…) voor de geest kan halen.
Het dient overigens gezegd dat de film een einde heeft gemaakt aan de grote ruzie tussen Walt Disney en zijn grote concurrent Max Fleischer, de geestelijke vader van Betty Boop, Popeye the Sailor, Rudolph the Red-Nosed Reindeer en Superman. Deze apprecieerde het immers dat Disney ondanks die ruzie een beroep deed op zijn zoon Richard om zijn eerste superproductie te verfilmen. Disney baseerde zich op de familiekomedie The Happy Time (1952) van Fleischer. Het scenario van deze film was van Earl Felton en ook hij werd door Disney gecontracteerd. Fleischer en Felton hadden vroeger al samengewerkt en films afgeleverd als Armored Car Robbery (1950) en The Narrow Margin (1952).
Er bestaat ook nog een stille versie van “20.000 mijlen”, namelijk van Stuart Palin in 1916 met Allan Holubar en Dan Hanlon in de hoofdrollen. Deze versie heb ik helaas nog niet gezien.
In het contract tussen Jules Verne en diens uitgever Pierre-Jules Hetzel stond een artikel dat de schrijver ertoe verplichtte om “alle aardrijkskundige, geologische, natuurkundige en astronomische kennis samen te vatten die de moderne wetenschap had opgeleverd, en om de geschiedenis van het universum te herschrijven in de hem eigen aantrekkelijke en pittoreske vorm”.
Wanneer Jules Verne het dan ook over wetenschap heeft, ontpopt hij zich tot een eerlijke, nauwkeurige, goed gedocumenteerde en verleidelijke “vulgarisator”. Samen met de auteurs van de Bibliothèque des Merveilles onder leiding van Edouard Charton, met Louis Fiquier en nog vele anderen, behoort hij tot een krachtige stroming die de leergierige jeugd wil stimuleren om carrière te maken in de wetenschap, de industrie of de kolonies.

Ronny De Schepper