Vanya Wellens wordt veertig…

Potverdorie zeg, de tijd staat ook niet stil, hé! Vanya Wellens wordt nu ook al veertig jaar. Vanya Wellens? zullen de meesten onder jullie zeggen, wie is dat nu weer? En dat is normaal, want de Vlaamse actrice Vanya Wellens is vooral (zo niet uitsluitend) bekend als Femke Fierens in de televisiesoap Thuis en zoals het een soapactrice past, is ze dus beter bekend onder de naam van haar personage dan onder haar echte naam. En zelfs dàt wil wel eens wijzigen. Nee, niet de naam natuurlijk, maar wel het karakter. Zo schreef ik in januari 2013 nog: “Vroeger identificeerde ik die kranige meid met mijn eerste lief, met wie ik van mijn ouders niet mocht verkeren, zodanig zelfs dat ik me volledig inleefde in de tekst van de toenmalige smartlap Patsy van Rein De Vries. Maar vanaf dit seizoen is dit plotseling zo’n bitch geworden, dat je zelfs sympathiseert met Eddy (Daan Hugaert) als hij haar een toek op haar bakkes geeft!” Daarna mocht Eddy dan toch peter worden, maar sedert het zoontje van Femke en Peter is gestorven door een noodlottige ingreep van Eddy, is Eddy opnieuw Femkes grootste nachtmerrie, al was de ingreep bedoeld om Peggy te vermoorden, overigens mede op aanstoken van Peter, die sindsdien doet of zijn neus bloedt. Maar goed, Femke kwam destijds vooral op de voorgrond tijdens de incestueuze relatie met haar vader Mike. Daaraan heb ik toen zelfs een artikel over “courtroom dramas” aan opgehangen…

Op korte tijd konden we op onze beide Vlaamse zenders twee zogenaamde “courtroom dramas” bekijken, waarbij telkens sprake was van “onweerstaanbare dwang”. Eerst was er Erik Bastiaens die in de VRT-soap “Thuis” Mike, de moordenaar van zijn dochter Sofie, neerstak, terwijl die zijn eigen dochter (Femke) probeerde te vermoorden. En gisteravond moest in “Aspe” op VTM inspecteur Verbruggen terecht staan omdat hij een stalker had neergeschoten die net een mislukte moordpoging op zijn ex-vrouw (die van de stalker dus) achter de rug had. Verbruggen werd hierdoor herinnerd aan de moord op zijn eigen vriendin tien jaar eerder door haar ex-man. In beide gevallen pleitten de advocaten dus “onweerstaanbare dwang”.
Dit lijkt me een juridische vondst (het artikel van het wetboek werd tweemaal genoemd, artikel 37 geloof ik) voor een “sympathieke” moord. In beide gevallen ging de sympathie van het publiek immers duidelijk uit naar de dader omdat het slachtoffer tuig van de richel was en door de moord bovendien andere misdrijven konden worden verhinderd.
Dat de daders echter onder een “onweerstaanbare dwang” (lees: een soort van zinsverbijstering) hadden gehandeld, was echter larie en apekool. In beide gevallen gaf het moordwapen hiervoor uitsluitsel. Erik had het mes om de taart aan te snijden van de feesttafel voor het huwelijk van zijn zoon meegegraaid nog vóór hij oog in oog stond met Mike. Hij had dus al het oogmerk hem te doden vooraleer hij zag dat Femke in nood verkeerde. Bij Verbruggen was het nog duidelijker: die had een ingenieuze manier gevonden om aan een niet na te trekken moordwapen te komen, ware het niet dat pas enkele dagen eerder (en buiten zijn medeweten) een nieuw computerprogramma ervoor zorgde dat dit wél kon worden nagegaan. Misschien daarom ook dat Verbruggen uiteindelijk wél werd veroordeeld (en dan nog meteen tot de zwaarste straf: levenslang) en Erik Bastiaens niet. Zo zal het er in de werkelijkheid wellicht ook aan toegaan. Maar in fictie had je eigenlijk gehoopt dat Verbruggen ook zou worden vrijgesproken. Maar ja, er was wellicht al afgesproken dat hij uit de serie zou verdwijnen en dan was dat wel een gemakkelijke manier natuurlijk…
Terwijl iedereen terecht boos was op mijnheer Rieder en andere advocaten die misdadigers op basis van procedurefouten (*) vrijpleiten, vroeg ik mij trouwens af op welke basis Femke Fierens eigenlijk werd vastgehouden in “Thuis”. Niet alleen stond al lang vast dat ze onmogelijk de dader kon zijn geweest van de moord op haar incestueuze vader, op de koop toe was ze natuurlijk ook het slachtoffer van de moordpoging van Mike op dat moment. Slachtofferhulp? Ooit van gehoord? En een getuige vasthouden omdat-ie niet wil praten dat komt toch maar in zeer uitzonderlijke gevallen voor. Een goede advocaat zou alvast brandhout maken van zo’n aanpak.
Ik weet wel dat “Thuis” een soap is en geen thrillerserie of zelfs geen politieserie, maar je moet toch op z’n minst een béétje realistisch blijven. Zo irriteerde het me ook enorm dat men in “Thuis” zoveel spel maakte van de GSM van de verdwenen Sofie en toen men hem eindelijk gevonden had, kwam niemand op de idee om de nummers na te gaan die door haar werden gedraaid. Op die manier was men onmiddellijk bij Mike terechtgekomen en dat mocht zo snel nog niet volgens de scenaristen. Zoals gezegd, een soap als “Thuis” is geen “Silent witness” of geen “Trial and Retribution”, maar zelfs bij een soap is “the suspension of disbelief” toch geen eeuwig rekbaar begrip!
Het was trouwens ook helemaal niet duidelijk welk motief Mike in de schoenen werd geschoven wat de moord op Sofie betreft. Akkoord, hij is een “con man” en een vrouwenversierder, maar juist daarom zal hij toch wel slimmer zijn dan iemand brutaal te verkrachten en nadien te vermoorden, zeker? Ten hoogste is het aannemelijk dat het een ongeluk is geweest, bijvoorbeeld toen Sofie zich verzette als Mike haar probeerde te versieren. Daarbij had de deuk in de taxi van Leo nog een rol kunnen spelen, maar daar werd uiteindelijk niet meer over gerept.
Nog veel vroeger hadden we hier in Vlaanderen “Beschuldigde sta op”. Tot 1971 werden zeven jaar lang historische reconstructies van echt gebeurde processen gebracht en precies in dat jaar is men overgeschakeld naar de hedendaagse problematiek, want zoals bedenker Jan Matterne tegen me zei: “Het misdrijf op zichzelf interesseert me immers minder. Dat vormt slechts één procent van het geheel. De andere 99% besteed ik aan het ontrafelen van de achtergronden en de sociale moeilijkheden waaruit een moord of een andere misdaad kan voortvloeien. Dat is de drijfveer geweest, zowel achter Beschuldigde sta op als achter Met voorbedachten rade.”