John Malkovich overtuigt als nieuwe, duistere Poirot

Gisteren naar “The ABC murders” gekeken, waarin John Malkovich gestalte geeft aan een ouder wordende Hercule Poirot (foto Charlie Gray). De recensent van de NRC (Paul Steenhuis) titelt (terecht): “John Malkovich overtuigt als nieuwe, duistere Poirot”. Zelf had ik nog geen bijdrage gewijd aan Malkovich, dus dat wordt nu wel eens tijd.

Maar eerst dus “The ABC murders”. “Hercule Poirot, Christie’s beroemde Belgische besnorde detective in Groot-Brittannië, kent inmiddels vele tv- en filmbewerkingen, waarvan de ITV-reeks met David Suchet als de ijdele, precieze speurder, die de ‘kleine grijze hersencelletjes’ flink laat werken ook in Nederland nog altijd populair is en geregeld herhaald wordt op tv,” schrijft Steenhuis. En hij gaat verder: “Deze nieuwe bewerking is andere koek dan de licht ironische Suchet-Poirot. Deze BBC-Poirot is duister en dreigend. Het verhaal over een mysterieuze seriemoordenaar in het Verenigd Koninkrijk van de jaren dertig, wordt opgezet met donkere ondertonen. Er hangen pamfletten aan de muur in Londen van de beweging die buitenlanders, ‘the alien threat’ tegen wil gaan – duidelijk bedoeld als verwijzing naar huidige Brexit-sentimenten.” Dat is juist opgemerkt (de aanhangers van die beweging dragen een soort van runenteken als symbool, wat tegelijk ook een verwijzing is naar de onzalige tijden waarin het verhaal zich afspeelt natuurlijk), maar persoonlijk vind ik deze verwijzing storend en bijna niet terzake doend. “Bijna” zeg ik, want over de afkomst van de Belg Poirot is uiteindelijk wel wat te doen dat dan toch met het verhaal zelf te maken heeft. Ikzelf heb het boek van Agatha Christie in mijn bezit maar ik heb het nog niet gelezen (ik denk dat ik zowat haar hele oeuvre heb en ik geloof dat ik er nog helemaal niks heb van gelezen, het is dan ook een nalatenschap van een kennis). Daar ga ik binnenkort toch eens werk van maken, denk ik.
Nu, wat Malkovich zelf betreft, die is weliswaar geboren in Illinois, maar hij is eigenlijk van Kroatische afkomst. Voordat hij op het witte doek verscheen was hij lange tijd te zien in het theater. Zo is hij medeoprichter (met Gary Sinise) van de Steppenwolf Theater Company in Chicago. Malkovich woonde ongeveer tien jaar in Zuid-Frankrijk, waar hij eveneens werkte bij een theater. Zijn eerste filmrol was die van een fotograaf in “The Killing Fields” in 1984. Kort daarna kreeg hij zijn eerste Oscarnominatie voor beste mannelijke bijrol voor “Places in the Heart” (1984). In 1990 speelt hij aan de zijde van Andie MacDowell in “The object of beauty” van Michael Lindsay-Hogg.
De Duitse regisseur Wolfgang Petersen behaalde in 1993 een succes met “In the Line of Fire”, met Clint Eastwood als Frank Horrigan, een uitgebluste lijfwacht van J.F.K., die het niet helemaal heeft kunnen verwerken dat hij de moord niet heeft kunnen verhinderen en daarom zijn toevlucht zoekt in de jazz op zijn piano. Een psychopaat, die zich Booth noemt (zoals de moordenaar van Lincoln, rol gespeeld door John Malkovich) daagt hem echter uit het leven van de huidige president te redden.
De invloed van “Silence of the lambs” was duidelijk voelbaar in “Jennifer eight” (1993), waarin Andy Garcia een opgebrande politieman uit Los Angeles speelt, die in een klein dorpje (Eureka!) hoopt te kunnen uitblazen. Maar uitgerekend dààr raakt hij verstrikt in een reeks moorden, waarvan de eerste een Jennifer was. Uma Thurman is de mooie, blinde, jonge vrouw die het achtste slachtoffer dreigt te worden. Met John Malkovich als de FBI-agent, die een tijdlang Garcia verdenkt. Bruce Robinson (ook auteur van “The Killing Fields”) schreef en regisseerde.
In 1996 draaide hij met Stephen Frears in Engeland “Mary Reilly”, wat eigenlijk een herwerking is van het Jekyll & Hyde-gegeven vanuit het standpunt van de meid (Julia Roberts als Mary Reilly). Stephen Frears (samen met scenarist Christopher Hampton en John Malkovich in de rol van de dokter) wilde helemààl niets meer vandoen hebben met een horrorfilm. Hij zocht het meer bij de angsten en psychosen die Sigmund Freud trachtte bloot te leggen. Freud achterna wordt de huiver niet meer in externe omstandigheden gezocht (vampiers en tutti quanti), maar in een interne ziels- of geestestoestand (paranoia, schizofrenie en andere diverse vormen van psychose). Als men de freudiaanse toer opgaat, dan komt men natuurlijk dicht in de buurt van de meer realistische thriller. De verfilming heeft dan ook zo lang geduurd omdat men er niet uitkwam: men draaide drie verschillende finales en dan was het nog niet goed. John Malkovich schold Roberts na de opnames de huid vol omwille van haar aanstellerige gedrag. In de nasleep ervan kwamen er nog een aantal “kostuumdrama’s” tot stand, zo o.m. “Portrait of a lady” van Jane Campion naar het boek van Henry James met Nicole Kidman, Barbara Hershey en John Malkovich.
Ook is er een film gemaakt met de titel “Being John Malkovich” van Spike Jonze uit 1999, waarin Cameron Diaz in het lichaam van John Malkovich kruipt om seks te hebben met Catherine Keener, nadat de hoofdpersoon (John Cusack) bij toeval een deur heeft gevonden die rechtstreeks in het hoofd en het leven van John Malkovich uitkomt. Het script voor deze film werd geschreven door Charlie Kaufman. In 2000 speelde hij in een film over het leven van Max Schreck, de hoofdfiguur uit Murnau’s “Nosferatu”, die door E.Elias Merhige werd gedraaid met John Malkovich in de rol van Murnau en Willem Dafoe als Schreck.

John Malkovich remarked in an interview with the BBC that he came close to directing “The Talented Mr. Ripley” and that he was in negotiations to obtain the rights to direct a remake of the first “Talented Mr. Ripley” adaptation, Plein soleil (1960). Malkovich later played Tom Ripley in Ripley’s Game (2002). “Ripley’s Game” werd twee keer verfilmd; in 1977 door Wim Wenders als “Der Amerikanische Freund” met Dennis Hopper in de hoofdrol en in 2002 nogmaals, nu door Liliana Cavani, met John Malkovich in de hoofdrol. Patricia Highsmith was toen al overleden (ze stierf begin februari 1995 op 74-jarige leeftijd in het Zwitserse Locarno), dus we kunnen het haar niet meer vragen, maar misschien zou ze meer tevreden geweest zijn over déze verfilming, want Dennis Hopper was voor haar “een schokkende ervaring”.
En dan was er “The Great Buck Howard” van Sean McGinly uit 2008, waarin Tom Hanks maar een klein rolletje speelt, namelijk die van de vader van het hoofdpersonage (dat is evenwel niét de titelrol, die door John Malkovich wordt vertolkt).
Het Los Angeles van de jaren twintig is dan weer de achtergrond van “Changeling” uit 2008. Deze film is een striemende aanklacht tegen het Los Angeles Police Department aan de hand van het waar gebeurde verhaal van de verdwijning van Walter, het zoontje van Christine Collins. Buiten het feit dat de film je met een kille hand bij de keel grijpt, is er ook veel aandacht van Eastwood (die overigens ook de filmmuziek schreef) voor het historische detail. Alleen de opgespoten lippen van Angelina Jolie als mevrouw Collins zijn een blaam. En natuurlijk speelt John Malkovich een predikant op zijn eigen typische manier en niet zoals die in het tijdskader past, maar deze twee misstappen zijn Eastwood gemakkelijk te vergeven in het licht van de rest van de film.

Nog datzelfde jaar is hij te zien in “Burn after reading” van de Coen-broertjes. Excluding the end credits’ song, the F-word and its derivatives is used 62 times, mostly by Osborne Cox (John Malkovich) and Harry Pfarrer (George Clooney), including 6 times in the first 2 minutes.
In “R.E.D.” van Robert Schwentke uit 2010 speelt Bruce Willis een “retired and extremely dangerous” (R.E.D.) CIA-agent, die dankzij de steun van andere oudjes als John Malkovich, Morgan Freeman, Helen Mirren én een ex-KGB-agent de vicepresident kan beletten verder te gaan met politieke moorden, die daarna dienen te worden toegedekt door CIA-agenten. Ondanks het feit dat het een zogenaamde “actiekomedie” is, toch een verhelderende blik achter de schermen van de Amerikaanse politiek…
Malkovich trouwde in 1982 met actrice Glenne Headly. In 1988 kreeg hij een relatie met Michelle Pfeiffer, zijn tegenspeelster in “Dangerous Liaisons”. Malkovich kon er maar niet toe besluiten om te scheiden. Uiteindelijk breekt hij dan maar met Pfeiffer, waardoor ze tot driemaal toe in een inrichting dient te worden opgenomen. Daarna zocht ze troost bij o.a. gitaargod Eric Clapton. Hijzelf zou dan uiteindelijk toch scheiden en hij trouwde met Nicoletta Peyran die hij in 1989 heeft ontmoet op de set van “The Sheltering Sky”. Met haar heeft hij twee kinderen: Amandine (1990) en Lowry (1992). (Wikipedia)