Het is vandaag al veertig jaar geleden dat er een “historisch” incident plaatsvond op de Vlaamse televisie. In de uitzending “Noord-Zuid” was Vader Abraham uitgenodigd als verrassingsgast en dat zinde presentator Johan Anthierens niet. Hij liet zijn afkeur duidelijk blijken, zodanig dat Pierre Kartner (zoals “Abraham” werkelijk heet) het op een bepaald moment afbolde. Zelf schreef ik daar destijds voor mijn televisierubriek in het gewestelijke weekblad “De Voorpost” een stuk over onder de titel: Daar ga je, Johan!. Anthierens was op dat moment mijn grote voorbeeld en ik ging dan ook 100% achter hem staan. Ondertussen denk ik daar genuanceerder over, maar je mag de historische werkelijkheid niet verdraaien, vind ik, daarom heb ik geen wijzigingen aangebracht aan mijn tekst.
Voetballiefhebbers zullen zich terecht reeds afgevraagd hebben, waarom ik zo weinig aandacht besteed aan voetbaluitzendingen op televisie. Wel, tot mijn schande (?) moet ik toegeven dat ik helemaal niet van voetbal hou. « Hij vond het maar onnozel, dat stampen in een wei, » zou Kamiel (*) zeggen.
En als het dan zo’n vreselijk ergerlijke avond is, waar werkelijk ieder kanaal een wedstrijd uitzendt, dan breng ik eindelijk nog eens de moeite op een boek ter hand te nemen. Stel je voor dat het dan nog een boekje is over… voetbal! Uit mijn vorige beroep heb ik immers nog de belangstelling geërfd voor wat er als “cursieve lectuur„ voor middelbare scholieren op de markt verschijnt en nu is dat « Het bruine monster, verhalen over sport » van Cees Buddingh’ (De Nederlandsche Boekhandel). Maar na het eerste kortverhaal reeds (« Daar ga je, Deibel! ») was ik er helemaal weg van. Dit boekje, hoegenaamd niet duur, is een aanrader (1) voor leraars Nederlands, (2) voor middelbare scholieren, (3) voor voetbalfans en (4) voor literatuurfans tout court. Het doet werkelijk deugd aan het hart nog eens zo’n goed geschreven werkje op de kop te kunnen tikken.
« Daar ga je, Deibel! » gaat over een jonge wondervoetballer met evenwel een verschrikkelijk slecht karakter. Tegelijk helpt hij zo zijn ploeg aan de kampioenstitel en in de vernieling, want de sfeer is helemaal verpest. Wanneer hij echter zijn boekje te buiten gaat, treedt de kapitein hardhandig op. Hij gaat voor Deibel staan en met de woorden « Daar ga je, Deibel! » schopt hij de wonderknie aan diggelen, Deibel zal niet meer spelen.
Is de vergelijking met Johan Anthierens te ver gezocht? Volgens velen is het « wonderkind » met Vader Abraham te ver gegaan, velen zijn bereid hem de noodlottige trap te geven: « Daar ga je, Johan! »
Johan Anthierens was vorige week vrijdag te gast in « De Kelder » in Willebroek, waar tien jaar « De Zolder » werd gevierd. En het thema van de avond was natuurlijk de herrie rond het geval Kartner. Anthierens was daar spontaan bereid zich te verontschuldigen en dat vond ik erg jammer. De basis van zijn aanval was immers een artikel in Vrij Nederland geweest en het zou dus eigenlijk volstaan hiermee voor de pinnen te komen. Te meer daar de “smurfenoorlog” volledig georkestreerd is door de uitgeverij Dupuis, die hiermee twee vliegen in één klap slaat: de smurfenalbums vliegen in deze kadootjesperiode weer als kanariepietjes de pan uit en Anthierens, ex-medewerker en belhamel, krijgt de nekslag (of de schop tegen de knie, als je wil).
Wij drukken de tekst van Dupuis hierbij af:
« Naar aanleiding van het incident rond Pierre Kartner tijdens het televisieprogramma Noord-Zuid van vrijdag 24 november 1978 doet de geestelijke vader van het Smurfenvolkje, striptekenaar Peyo (artiestennaam voor Pierre Culliford) volgende mededeling:
“De verstandhouding tussen Pierre Kartner en mijzelf is best. Ik heb alle waardering voor de inzet waarmee Kartner in een mum van tijd mijn Smurfen en hun hele sprookjeswereld bij een ontzettend ruim publiek nog populairder heeft gemaakt dan ze al waren.
Kartner heeft de Smurfen als muzikaal artiest op zijn manier aangepakt, en die aanpak heb ik altijd gerespecteerd: daarom trouwens heb ik me nooit ingelaten met tekst en muziek van zijn liedjes. Op financieel vlak hebben wij bij mijn weten geen meningsverschillen : geruchten daaromtrent zijn dan ook volledig uit de lucht gegrepen.
Het denderend internationaal Smurfensucces en de vloed commerciële producten die daarrond door handige zakenlui werd gecreeërd bewijst dat Smurfen als stripfiguren voldoende kwaliteit en variatie te bieden hebben om bij een groot publiek – van piepjong tot stokoud – snel en blijvend aan te slaan. »
Als Anthierens (niet uit schrik, zegt hijzelf, al zullen we vandaag kunnen vaststellen: 1. of Noord-Zuid nog op de buis komt, 2. of Johan nog van de partij is, 3. of hij zich dan verontschuldigt. Hoe dan ook, wij niet. Wij vonden zijn standpunt — zoals hij dat toevallig deze week ook in Knack heeft verwoord in zijn stuk over zijn sterilisatie — namelijk het respect dat men voor kinderen moet opbrengen, zeer juist. Het mag hem misschien een troost zijn dat « Ome Willem » Wilmink het ook reeds aan de stok heeft gehad met Abraham (die wel weet waar hij de mosterd haalt). En Willem repliceerde als volgt (De Waarheid, 27-9-1975):
« Eigenlijk wordt in dit soort werk niet eens meer naar de kinderen omgezien: ’t is bestemd voor verterende moeders en grootmoeders. En commercieel is dat niet slecht bekeken ».
Als je dus voor de kerst een plaat aan je kinderen cadeau wil doen, neem dan eens niet dat oubollige Smurfenlied, maar de elpee van Stekelbees b.v. (IBC 4B054¬23819).
Wie Vader Abraham zegt, zegt overigens TROS en met blijdschap melden wij dat “De Vlieg” (naar Guy de Maupassant, nóg een goed schrijver) een Emmy Award heeft gekregen in de VSA.
Had u overigens als kijker ook de indruk dat u er voor spek en bonen bijzat toen Harry Kümel en Johan Anthierens in een andere aflevering hun keukenruzie zaten uit te vechten in Noord-Zuid? Voor één keer stelde Mies Bouwman dan ook eens een ad remme vraag: “Denk je dat de kijkers hierin geïnteresseerd zullen zijn, Harry?”
Daarvóór hadden Simon Vinkenoog en François Glorieux weer zichzelf (en dus de onnozele) uitgehangen. Ook Willy Steveniers stelde zichzelf tentoon, maar dit zat toch op een andere golflengte, dat voelde zelfs Mies met haar Hollandse klompen aan.
Toch heb ik hier ook enkele bedenkingen. Het zeer primitieve “recht van de sterkste” dat hier door Steveniers werd gepredikt, mocht dan al erg eerlijk klinken en boeiend om naar te luisteren, moreel gezien is het toch beneden alle peil. Eigenlijk is het zelfs schandalig dat dit via een massamedium als televisie gepropageerd wordt, met instemming van twee, naar we mogen aannemen, verstandige mensen.
De gesprekken met Willy Vandersteen en Joke Van Leeuwen heb ik maar heel eventjes gevolgd om dan vlug weer over te schakelen naar de KRO waar Benny Hill weer katastrofen aanrichtte. Ik weet dat een heleboel mensen het mij kwalijk zullen nemen dat ik een “intellectueel” programma verwaarloos voor dergelijke “platvloerse” humor, maar de keukenruzie van Anthierens en Kümel, de haat van Steveniers, de onbenulligheid van Vinkenoog, het piano-spel (letterlijk) van Glorieux en de sentimentaliteit van Bouwman vind ik eerlijk gezegd even platvloers.
Over “platvloers” gesproken, met blijdschap kunnen wij U mededelen dat “Turks Fruit„ niet zal worden uitgezonden. Na het knip- en plakwerk in « Wat zien ik » en « Keetje Tippel » is dit een verstandig besluit.
Tenslotte komt er vanaf 2 januari 1979 op Nederland om 21.55 u een Fabeltjeskrant voor Volwassenen. Lowieke de Vos en juffrouw Ooievaar zullen erin spreken over de politiek, maar ook over hun seksuele problemen.
Ronny De Schepper (als Jan Segers in De Voorpost)
(*) Kamiel is het alterego van Raymond van het Groenewoud op diens live-elpee die kort hiervoor werd opgenomen. Daarbij zong hij o.a. een versie van “Ludo Coeck”, waarin het betreffende zinnetje voorkomt. “Ludo Coeck” heeft de live-elpee echter niet gehaald.
dagelijks iets degelijks 