Twintig jaar geleden werd Dries Sel aangesteld als intendant van het Vlaams Omroeporkest (foto YouTube).
We schrijven 1984 en Dries Sel zit in zijn eerste licentie musicologie aan de KU Leuven. “Ik wilde iets doen met mijn liefde voor klassieke muziek. Vroeger speelde ik op een behoorlijk niveau cello en piano, maar nooit met de intentie om professioneel muzikant te worden. Jammer genoeg slaagden de meeste docenten in Leuven er toen niet echt in de essentie van muziek uit te leggen. Tot er iemand binnenwandelde die jaren in Wenen had gestudeerd: Jan Caeyers, intussen bij het bredere publiek gekend als dirigent, Beethoven-specialist en auteur van de alom bejubelde biografie uit 2009,” zegt hij tegen Katrien Steyaert op de website van de KUL. Nochtans was het niet bij Caeyers dat Dries Sel na zijn legerdienst ging werken (al had hij wel mee geholpen om de Beethoven Academie op te starten) maar bij concurrent Rudolf Werthen…
De 38-jarige Dries Sel werd in 1998 benoemd tot intendant bij het Vlaams Radio Orkest en Vlaams Radio Koor, kort na de verzelfstandiging van de twee voormalige omroepensembles. Daarvoor was hij 9 jaar lang manager van het kamerorkest I Fiamminghi geweest. De overgang gebeurde zonder herrie met zijn vroegere werkgever Rudolf Werthen, waaruit waarnemers afleidden dat met Dries Sel ook het Paard van Troje werd binnengehaald. En inderdaad, niet lang na het aantreden van Sel verdween chefdirigent Frank Shipway. Hij werd echter niet opgevolgd door Werthen, zoals zwartkijkers hadden gevreesd, maar door Yoel Levi, een Roemeense Israëliet, die van 1988 tot 2000 muziekdirecteur van de Atlanta Symphony Orchestra was dat hij had omgevormd tot “een orkest van wereldklasse dat bekend staat voor zijn heldere, virtuoze en prachtige klanken”.
Oscar-winnaar Tan Dun werd aangetrokken als muziekdirecteur en de verdienstelijke pogingen tot “kwaliteitsvolle publieksverbreding” werden begin juli 2002 nog op het conto van Dries Sel geschreven. Zijn contract werd dan ook met vijf jaar verlengd tot in 2008. De raad was toen nog vol lof omdat Sel beide ensembles “als een feniks uit hun as had doen herrijzen”. De raad verwees hierbij naar de vele uitnodigingen om te gaan spelen op grote podia in Europa en de VS.
Het nieuwe millenium was echter nog maar pas begonnen of Dries Sel kondigde aan dat het orkest Leuven zou verlaten om zich in Gent te vestigen. Dat zou dan in de Bijloke zijn, maar ongetwijfeld was dit in afwachting van het nieuwe Muziekforum, waaraan de nieuwe cultuurminister Bert Anciaux nog maar pas daarvoor zijn principiële goedkeuring had gehecht (maar dat er nooit zou komen).
Natuurlijk legde de Leuvense burgemeester Louis Tobback zich niet neer bij deze handelswijze. Een kleine bloemlezing uit zijn one-liners in De Standaard van 16/1/2000: “Ik praat niet meer met Sel, dat is een bedrieger. (…) Collega Devlies (schepen van cultuur, RDS) heeft met Sel ettelijke plaatsen bezocht. Maar het was altijd te hoog of te smal of te lang of te breed of te koud of te warm. En als hij het niet meer wist, deugde de akoestiek niet. Wat niet kon, want ze gingen opnames maken. Nu weet ik toevallig dat ze van de Magdalenazaal komen. Daar werden de bierbakken gelost terwijl de muzikanten aan het werken waren (*). (…) Sel kan op zijn zachtst gezegd een serieuze schadeclaim verwachten. Die denkt toch niet dat de stad en de provincie geld in zijn orkest pompen en zich dan voor schut laten zetten? En dan is er nog niet eens een noot muziek uitgekomen. Zo bruin heb ik het in de politiek nooit iemand weten bakken.”
Het Vlaams Radio Orkest werd eind 2000 ook vakkundig afgemaakt op Klara, toch de zender waarnaar de “radio” uit de orkestnaam het meest verwijst. En misschien wel juist dààrom. Die mannen van Klara wilden wel eens laten zien dat ze geen “klassieke radio Donna” waren en dat ze dus bewust niet-commercieel in het eigen vlees durfden te snijden. Al waren sommige argumenten die ze aandroegen wel to the point, moet ik zeggen. Maar dat ging dan bijvoorbeeld over de onnozele bindteksten die directeur Dries Sel had geschreven voor Brittens “young person’s guide to the orchestra”.
Toen begin 2003 een fusie met de Beethoven Academie werd aangekondigd, volgde er prompt een staking. De muzikanten wilden Sel weg. De Raad van Bestuur bleef bij monde van voorzitter Hugo Vandamme oorspronkelijk achter Sel staan, zodat er een patstelling ontstond, maar uiteindelijk werd er toch een vergelijk gevonden doordat Sel uit eigen beweging opstapte, terwijl de fusieplannen gehandhaafd bleven. Sel moet het dus wel heel erg verkorven hebben, want dit was “a hell of a deal”. De Raad van Bestuur stelde Kris Lenaerts als interim-manager aan voor een periode van maximum zes maanden.
“Je kan nooit blij zijn met een ontslag, maar de vertrouwenskloof tussen Sel en de musici was zo diep dat het niet anders kon. Hiermee is natuurlijk niet alles opgelost. Het is te hopen dat de directie een remedie vindt voor alle gebreken die tot deze kloof geleid hebben. Dat Vandamme een open en transparante cultuur belooft en onder meer duidelijkheid in het vooruitzicht stelt over alle aspecten van de fusie met de Beethoven Academie, laat evenwel het beste verhopen. Ook de interimmanager (…) laat een heel open indruk. Ook het personeel reageerde vrijdag zeer positief”, aldus vakbondsafgevaardigde Marc Kerki aan Belga. Hoe het verder is gegaan, heb ik niet meer gevolgd.
Dries Sel nogmaals op de website van de KUL: “Ik zie mijn VRO-tijd vooral als een positief verhaal, maar ik wou op geen enkele wijze toegeven op de fundamentals van mijn plan voor kwaliteitsverbetering en internationalisering. Op vraag van de Vlaamse regering had ik een nieuwe missie geschreven voor een eertijds prestigieuze instelling die in de jaren dertig opgericht was om muziek te leveren bij radio- en televisie-uitzendingen, maar al jaren geen relevante werking meer had. Ik ben zeer rustig gebleven bij mijn vertrek. Ik had toch al langer het plan om mijn strategische ervaring te verdiepen. Het werd dus een directiefunctie bij een beursgenoteerde wereldspeler.”
Dat werd dan de International Society for the Performing Arts in New York. In 2007 richtte hij de Brussels Performance Incentives op, “dat inzichten aanreikt aan bedrijven als IBM, Microsoft en BNP Paribas Fortis om hun verkoopspartners en medewerkers te motiveren.” In juni 2009 werd hij CEO van Vorst Nationaal, waar hij daarna strategisch consultant werd sinds het dagelijks bestuur in 2013 in handen kwam van de Sportpaleisgroep. Zelf probeerde hij samen met Jan Caeyers de vroegere Beethoven Academie nieuw leven in te blazen als Le Concert Olympique, maar ondanks optredens in het Musikverrein in Wenen en in het Concertgebouw van Amsterdam stapte hij uiteindelijk toch uit de muziekwereld om een leidende functie te gaan bekleden bij… een bewakingsfirma! (Trends)
Ronny De Schepper
(*) Dat is niet zo maar een “bon mot”, ik kan dit met mijn eigen ogen bevestigen.
dagelijks iets degelijks 