Hildegard Knef (1925-2002)

Het zal morgen al twintig jaar geleden zijn dat de Duitse actrice en zangeres (eerder “diseuse”) Hildegard Knef is gestorven.

Ze wordt wel eens vergeleken met die andere Duitse diva, Marlene Dietrich. De vergelijking betreft vooral het type vrijgevochten, zelfbewuste vrouw. Zonder meer geldt Knef als een van de belangrijkste actrices van het naoorlogse Duitsland.
Ze volgde tijdens de oorlogsjaren een opleiding aan de filmschool in Babelsberg bij Berlijn. Daar deed ze haar eerste vriend op, de getrouwde nazifilmpropagandist Ewald von Demandowasky, met wie ze voor de Russen uit moest vluchten. Na toch te zijn opgepakt bleek de vriend tot haar grote schrik een beschermeling van Joseph Goebbels te zijn, een nazi uit de hogere kringen derhalve. Deze ongewilde (?) nazi-connectie heeft een glanzende carrière van Knef in de Verenigde Staten verhinderd, hoewel ze er met haar rol in de anticommunistische Broadwaymusical Silk Stockings van Cole Porter wel succes had.
Knefs carrière begon in 1946 met Die Mörder sind unter uns, de eerste naoorlogse Duitse film. Zij speelde daarin de rol van Suzanna Wallner, die als overlevende uit een concentratiekamp geconfronteerd wordt met het door bombardementen en gevechten verwoeste Berlijn. David O. Selznick invited her to Hollywood and offered her a contract – with two conditions: Hildegard Knef should change her name into Gilda Christian and should pretend to be Austrian instead of German. She refused both and returned to Germany. In 1951 veroorzaakte de voorstelling van zelfmoord en euthanasie in de film Die Sünderin een schandaal. “Die Sünderin” werd aangekondigd met de volgende slagzin: “Mit Schlägereien, Tumulten und Verboten, mit Sinkbomben, Polizei und Tränengas versuchten Gegner, die Aufführung dieses Filmes zu verhindern. So wurde ‘Die Sünderin’ zum grössten deutschen Skandal-Film!” The Roman Catholic Church protested vehemently against that film, but Hildegard just commented: “I can’t understand all that tumult – five years after Auschwitz!”
Een grote internationale filmcarrière was voor Hildegard Knef, of ‘Neff’, zoals ze zich in de Verenigde Staten liet noemen (*), een naam waaraan ze een hekel had, niet weggelegd, hoewel ze er wel veel moeite voor heeft gedaan, but the only worthwhile part she got was a supporting role in the Hemingway adaptation of The Snows of Kilimanjaro (1952). Ze ontpopte zich in de jaren zestig met haar zwaar doorrookte stem vooral als diseuse. Veel van haar liedteksten schreef ze overigens zelf. Later gebruikte ze haar schrijftalent voor een tweetal boeken: het autobiografische Der geschenkte Gaul (1970), dat een veelgeprezen bestseller werd. Het boek stond ook in de boekenkast van Marva, toen ik haar ging interviewen, maar ze vond het “vreselijk slecht”. In 1974 ontvangt Jef Cassiers de Bert Leysen-prijs voor “Irreversibel”, een gefilmd optreden van Hildegard Knef tussen schilderijen van Felix Labisse.
In Das Urteil (1975) schrijft ze over kanker. Knef, die in interviews vrijmoedig over persoonlijke zaken sprak, heeft immers meer dan 20 jaar de kanker in haar eigen lichaam bestreden, werd 50 keer geopereerd, raakte verslaafd aan pijnstillende drugs en medicijnen, lag in 2001 drie weken in coma, raakte door alle behandelingen steeds vatbaarder en overleed uiteindelijk aan een longontsteking op de leeftijd van 76 jaar. Volgens eigen zeggen liet ze bij al haar ziek-zijn geen zelfmedelijden toe, en ging ze ervan uit dat ze pas dood zou gaan als het haar tijd was. Zij noemde dat ‘het noodlot’. Tussen alle behandelingen door probeerde ze haar werk voort te zetten. After the German reunification, Hildegarde Knef moved back to Berlin. In 1998 nam ze nog een CD op met jazz- en rocknummers en in 1999 verscheen een CD met de titel 17 Millimeter.
Hildegard Knef was eerst getrouwd met de Amerikaanse producer Kurt Hirsch en daarna van 1962 tot 1976 met de acteur David Cameron (1933-2012), met wie ze één dochter kreeg, Christina Antonia (Tinta), geboren in 1968. En van 1977 tot haar dood met de Hongaarse edelman Paul von Schell. (Wikipedia)

(*) Wat wel eigenaardig is, want Amerikanen – hoe stom ze doorgaans ook zijn – moeten toch geweten hebben dat in de combinatie “kn” de “k” nooit wordt uitsproken. Denk aan knowledge, knight, knuckle, knee, knack… De uitzondering is natuurlijk een buitenlands woord als Knesset en misschien dacht zij dat Amerikanen haar juist daarmee zouden associëren? (RDS)