Vijftig jaar geleden: was Shakespeare een Antwerpenaar?

Ik heb hier in mijn spullen uit mijn studententijd een artikel uit de Gazet van Antwerpen (*) gevonden waarin betoogd wordt dat William Shakespeare misschien wel eens een Vlaming zou kunnen zijn geweest. De vraag is nu waarom ik dit heb bewaard. Ik kan niet zeggen dat het zoeken naar de identiteit van de Bard mij onverschillig laat, maar buiten de veronderstelling dat het eigenlijk wel eens Christopher Marlowe zou kunnen zijn geweest, hou ik me meestal ver van al dat giswerk. Dus waarom heb ik dit bijgehouden?

De eerste associatie die bij me opkwam, was die met prof.Schrickx. Dat is echter weinig waarschijnlijk als men weet dat het stuk begint met de mededeling “van onze redacteur”. En nu weet ik uit ondervinding dat men zich op een redactie soms wel eens dichterlijke vrijheden permitteert, maar boudweg beweren dat Schrickx een redacteur van de GVA zou zijn, gaat me toch wat ver. Daarom heb ik een tweede veronderstelling, namelijk dat Schrickx hierop heeft gereageerd (of erop geanticipeerd) maar dan wel met een soort van “vrije tribune” in Het Laatste Nieuws. Alleszins heb ik nog een dergelijk knipsel in mijn bezit gehad en dat kwam uit HLN, zeker weten. (Minder duidelijk is hoe ik dan daaraan ben gekomen. Bij ons thuis lazen ze HLN niet en ikzelf “uiteraard” ook niet.) Jammer genoeg ben ik dat stuk, waarvan ik dus bijna honderd procent zeker ben dat het wél van Schrickx was, ofwel kwijtgespeeld ofwel heb ik het ergens verloren gelegd. Het verschil is dat het in het laatste geval plotseling wel kan te voorschijn komen. Als dat ooit zou gebeuren, zet ik het uiteraard ook op mijn blog. (Dat is ondertussen gebeurd: zie hier.)

Het is Hubert Lampo, die de Shakespeare-kat van de h.Bergsneider de bel heeft aangebonden in het jongste nummer (36) van het Nederlandse tijdschrift Bres. Hubert Lampo, die toch als een verstandig man mag beschouwd worden, geeft toe dat hij onder de indruk is gekomen van de argumentatie van de h.Bergsneider en dat hij diens hypothese niet bij voorbaat wil verwerpen.
Het grootste nadeel van deze hypothese is — en dat geeft de h.Bergsneider zelf grif toe — dat ze volkomen bespottelijk klinkt. Men heeft de neiging zijn schouders op te halen of in lachen uit te barsten. Maar ten onrechte.
De h.Bergsneider is een nauwgezette, punctuele man, die er heus niet uitziet als iemand die per se in het nieuws wil komen. Toen we hem gingen opzoeken op zijn eenvoudig flatje in een Antwerpse randgemeente, had hij een hele stapel documentatie klaarliggen. En tijdens ons gesprek bracht hij voortdurend boeken, documenten, fotocopies, enz. af en aan, wat soms wel irriterend werkte. Elke uitspraak wou hij echter aantonen. De h.Bergsneider hecht een (fragment ontbreekt)
Boudewijn met de IJzeren Arm als voorvader gehad heeft. David Haecx is een echte renaissancemens : vitaal, bruisend van levensdrift, erg onafhankelijk en bovendien steenrijk. Een forse handelsactiviteit is vooral gericht op de lakenhandel met Engeland (weer een ontbrekend fragment)
De temperamentvolle Haecx komt dan in Stratford in contact met Mary Arden, die gehuwd is met John Shakspere, een arme handschoenmaker. Er komt overspel van. Terwijl Haecx al naar Antwerpen teruggekeerd is, geeft mevrouw Shakspere het leven aan een jongen, die in de geboorteregisters van Stratford opgetekend staat als Guilelmus Johannes Shakspere. En dan gebeurt er iets waar de biografen van ‘Shakespeare’ geen verklaring voor hebben. John Shakspere blijkt er plotseling warmpjes in te zitten. Hij gaat zelfs om een wapenschild verzoeken. De reden van deze plotse welvaart ? Het zijn de forse bedragen van schadeloosstelling die Haecx hem regelmatig zendt, en waarmee hij — vermoedelijk op aandringen van zijn vrouw — zijn ‘misstap’ wil goedmaken.
Dat het gezin Shakspere financieel sterk afhankelijk moet zijn van Haecx, blijkt ook uit een ander feit. In 1576 overlijdt Haecx’ vrouw en beginnen in Antwerpen economische moeilijkheden. David Haecx geraakt in financiële nesten. En precies datzelfde jaar geraakt ook John Shakspere in de financiële miserie… Ook iets waar de Shakespeare-biografen geen afdoende uitleg voor hebben.
Ondertussen speelt zich te Antwerpen een familiaal drama af. David Haecx hertrouwt met Anna Boel, die eveneens afkomstig is uit een Engels-Antwerpse familie (Bull), en dit, tot grote (derde ontbrekend fragment)
niet uitgesloten geacht dat David Haecx reeds voordien een Nederduitse versie van Hamlet had geconcipieerd, met na het stuk « Der bestrafte Brutermord » waarvan de proloog duidelijke verwijzingen bevat naar de spreuk, die ook op David Haecx’ graf staat : « Nox est omnibus una dormienda » — « Ich bin die dunkle Nacht, die alles schlafend macht ».
Via zijn adellijke vriend Leicester en de diplomaat Sidney komt David Haecx II aan het Engelse Hof terecht, waar hij door koningin Elisabeth I in dienst genomen wordt als « messenger » (boodschapper). Dit tekent zoveel als « lid van de geheime dienst ». En hier ligt precies de knoop van het ‘raadsel Shakespeare’.
David Haecx jr. was een Antwerpenaar, die echter in Engeland als Engelsman aanvaard was, maar die wegens zijn functie in de geheime dienst zijn ware identiteit niet kon en mocht verklappen. In Antwerpen deed hij zich voor als Antwerpenaar. Op die manier kon hij natuurlijk waardevolle informatie verzamelen voor de Engelse koningin, maar buiten, enkele vertrouwelingen aan het hof mocht niemand weten dat hij in feite David Haecx heette en een Vlaming was.
De stukken die hij schrijft laat hij spelen door zijn halfbroer in Stratford, William Shakspere, die ook zijn mond moet houden. De eerste uitgave van zijn sonnetten draagt echter de auteursnaam SHAKE-SPEARE. Daarin is duidelijk de stam HAKE in te herkennen : een zinspeling op zijn….

De rest ontbreekt eveneens; ik moet trouwens toegeven dat indien ik de tekst eerst nog eens had herlezen, vooraleer hem op mijn blog te zetten, ik het niet had gedaan wegens de vele ontbrekende passages; ik was echter al te ver gevorderd toen ik het door had, sorry, zo eindigde mijn tekst oorspronkelijk, maar dankzij de heer Vandendriessche (zie hieronder) kunnen we nu de oorspronkelijke tekst alsnog lezen…

Van mevrouw Erika Streûmer ontving ik ook nog de volgende tekst:

Ronny De Schepper

(*) Het is niet gedateerd, maar dat het uit de GVA komt, wijst erop dat ik nog thuis bij mijn ouders woonde. Dat moet dus ten laatste uit 1973 zijn, schreef ik destijds maar ook hier weet ik dankzij de heer Vandendriessche nu dat het van 30 september 1972 is.